Σε γιορτινή ατμόσφαιρα και φέτος η 13η και 14η του μήνα Σεπτέμβρη στά Ακόλητα, που οι βοσκοί των Ακολήτων τήρησαν για μια άλλη ακόμα φορά το πατροπαράδοτο έθιμο
Όλοι τους έφυγαν από τη γιαλιά, που αυτό το καιρό έχουν τα πρόβατα τους, για να βρεθούν στα Ακόλητα, στα λημέρια της άνοιξης και του καλοκαιριού.
Έτσι το θέλει το έθιμο του βοσκού των Ακολήτων πάντοτε.
Έτσι το θέλει, να έχουνε ανοιχτά τα μιτάτα τους, να ψήνουν αντικριστά αρνιά, και να υποδέχονται όλους όσους, είτε ανεβαίνουν είτε κατεβαίνουν, στις 13 και 14 του μήνα, από και προς τη κορφή Τίμιος Σταυρός, που έχει υψόμετρο 2456 μέτρα, πάνω στην οποία δεσπόζει το ομώνυμο πετρόχτιστο εκκλησάκι, που εορτάζει κάθε χρόνο στις 14 του Σεπτέμβρη, με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου και προσκυνητών.
Ανεβαίνουν, να λειτουργηθούν, ενώ καθ’ οδόν συναντούν τα Ακόλητα.
Όλοι τους οι βοσκοί λοιπόν, φορτωμένοι με αρνιά, που θα σφάξουν μόλις φτάσουν, αλλά και πολλές άλλες ετοιμασίες και ποτά, που τόσο καιρό με μεράκι ετοίμαζαν, ξεκινούν με προορισμό τα Ακόλητα.
Τα Ακόλητα είναι ένα μικρό οροπέδιο πάνω στην οροσειρά του Ψηλορείτη και σε υψόμετρο περί τα 1870 μ.
Αποτελεί το σταυροδρόμι των περισσοτέρων μονοπατιών που οδηγούν στην κορφή του Ψηλορείτη.
Εδώ οι βοσκοί κάθε χρόνο την Άνοιξη οδηγούν τα πρόβατα τους, που το χορτάρι του βουνού θα αποτελέσει τη μοναδική τροφή τους. Ενώ οι βοσκοί πάντοτε μένουν σε πλήρες οργανωμένα μιτάτα.
Το μιτάτο είναι ένα κυκλικό κτίσμα με θολωτή στέγη και με μια και μοναδική, χαμηλή είσοδο.
Το χτίζουν με πέτρες, χωρίς να χρησιμοποιήσουν πηλό, με μια ιδιαίτερη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική, που δεν επιτρέπει να μπαίνει μέσα νερό και αέρας.
Αλλά να είναι όμως και μεγάλης αντοχής, εφ’ όσο πάνω απ΄αυτό το χειμώνα στοιβάζονται δεκάδες μέτρα χιονιού.
Δίπλα χτίζουν επίσης με πέτρες, τη μάντρα, σε σχήμα ακαθόριστο και ύψος περί τα δύο μέτρα.
Κοντά στο μιτάτο χτίζουν και το τυροκέλι, που μέσα σε αυτό θα συντηρήσουν το τυρί.
Ενώ η λέξη μιτάτο προέρχεται από το λατινικό Metatum,που στα χρόνια του Βυζαντίου σήμαινε, στρατιωτικό κατάλυμα.
Εδώ λοιπόν στα Ακόλητα όλοι οι βοσκοί, στις 13 του μήνα Σεπτέμβρη πιάνουν δουλειά, και συνεχίζουν και στις 14.
Πιάνουν δουλειά, αφού ο κάθε βοσκός σφάζει στο μιτάτο του τα ζωντανά που έφερε, ενώ φτιάχνει ψησταριές, που πάνω σε αυτές θα ψήσει αντικριστά τα κρέατα που ήδη έχει ετοιμάσει, με περίσσια τέχνη και μεράκι, ενώ οι γυναίκες ασχολούνται με τις επιμέρους εργασίες.
Όλοι οι επισκέπτες είναι ευπρόσδεκτοι, όποιοι και να είναι αυτοί, μηδενός εξαιρουμένου.
Άλλοι απ’ αυτούς είναι φίλοι, άλλοι συγγενείς, άλλοι χωριανοί και κοντοχωριανοί, αλλά και απ’ όλη τη Κρήτη, την Ελλάδα και απανταχού της γης.
Όλους του επισκέπτες οι βοσκοί τους υποδέχονται με κάθε ευγένεια και περίσσιο φιλότιμο.
Εδώ συναντάς το Κρητικό φιλότιμο σ’ όλο του το μεγαλείο.
Έτσι και εγώ με τη παρέα μου, το Κωστή και το Γιάννη, ξημερώματα στις 14 του μήνα Σεπτέμβρη, ξεκινήσαμε να ανηφορίζουμε το γνωστό δρόμο που οδηγεί στη κορφή του Ψηλορείτη και σε υψόμετρο 2456 μέτρα.
Αποκλειστικός σκοπός μας ήτανε, να κάνουμε το σταυρό μας από όσο πιο ψηλά μπορούσαμε, αφού θα νοιώθαμε ότι πλησιάζαμε όλο και περισσότερο πιο κοντά στο Θεό.
Τελικά όμως σταματήσαμε, μια ”σπιθαμή” πιο κάτω από τη κορυφή,στα 1870 μ, στα Ακόλητα.
Δεν σταματήσαμε ένεκα τη δυσκολίας που υπήρχε για να φθάσουμε στη κορυφή.
Καθόλου δεν θα μπορούσαμε να πούμε πως, ”όσα δε φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια”, ή και ”Όμφακες εισίν”!!
Μια ”ανωτέρα δύναμη” μας ώθησε σ’ αυτή μας την ενέργεια.
Μια ”ανωτέρα δύναμη” ήταν η αιτία να περιπέσουμε στην αμαρτία αυτή και να μη φθάσουμε στον αρχικό προορισμό μας.
Μια ”ανωτέρα δύναμη” που δεν ήταν κάποια άλλη από τη μαυροσκότεινη μυρωδιά των αντικριστών που οσφρησθήκαμε, στο κάμπο των Ακολήτων.
Αλλά, εδώ που τα λέμε, όλα τα καθόρισε αυτή η μαγική λέξη:
– Ρε χωριανάκι…….!! Ήτανε η αρχή!! Που την είχε κάνει κιόλας ο Φίλος μας ο Καμπουρόκωστας!!
Στη συνέχεια καθώς η μια (κούπα κρασί)…… φέρει την άλλη, αρχίσαμε να αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε στη ……”χώρα τω Λωτοφάγω”’ και το μυαλό μας έπαθε ”αμνησία”, και δεν ήταν σε θέση να συνεχίσει για τη κορυφή του βουνού!!
Δεν θα παραλείψω όμως να αναφερθώ, στο εξαίρετο φιλότιμο του Καμπουρόκωστα, που με τα αντικριστά και βραστά που είχε κάνει, υποδέχτηκε πάρα πολλές παρέες από διάφορα μέρη τη Κρήτης και της Ελλάδας.
Είχε επίσης κρασί αρίστης ποιότητας, ενώ δεν παράλειψε να φέρει και να φάμε όλοι μας, κοληθιανό ανθότυρο που φημίζεται ο καλλίτερος ανθότυρος σε όλο το κόσμο!!
Έφερε επίσης πίτες, μελισσών του αοριού, ενώ φάγαμε και μιτατόστακα με τη μιτατοστακοκουτάλα!!!
Βρεθήκαμε ωστόσο και πολύ τυχεροί, που κατεβαίνοντας ο Παπά Θανάσης ο Δραμιτινός, από τη κορφή του Τιμίου Σταυρού, κρατούσε το Τίμιο Σταυρό και ευλόγησε και σταύρωσε το κάθε ένα μας ξεχωριστά, ενώ και εμείς προσκυνήσαμε το Τίμιο Σταυρό.
Σε αυτό το σημείο θα σας αναφέρω λίγα λόγια σχετικά με αυτόν τον Τίμιο Σταυρό.
Ο Τίμιος Σταυρός αυτός σώζεται ακόμη το 1/4 του μεγέθους του, σαν να είναι ένα μικρό κατσουνάκι, εντούτοις συνεχίζει να επιτελεί την θαυματουργική αποστολή του και να ανακουφίζει και να στηρίζει κάθε άρρωστο και ταλαιπωρημένο πιστό που θα ζητήσει τη βοήθεια του.
Σώζεται μόνο το 1/4, γιατί από προφορικές πληροφορίες που έχουμε, στα χρόνια της τουρκικής κατοχής στη Κρήτη, τεμαχίστηκε από ένα Τούρκο Αμπαδιώτη Αγά ενώ τον πέταξε μακριά, με αποτέλεσμα να χαθούν τα λοιπά κομμάτια και να σώζεται μόνο το υπάρχον.
Είχε φτιαχτεί κατά μία εκδοχή από του ήλους (δηλαδή τα καρφιά) που χρησιμοποιήθηκαν για να σταυρωθεί ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός.
Αφού λοιπόν είχαν λιώσει τα καρφιά αυτά, είχαν φτιάξει το συγκεκριμένο Τίμιο Σταυρό.
Κατά μια άλλη εκδοχή, είχε φτιαχτεί στη Κωνσταντινούπολη, που μέσα στο κράμα που χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτεί, είχαν ρίψει ρινίσματα από το Τίμιο Σταυρό που είχε βρει η Αγία Ελένη στους Αγίους Τόπους.
Πάντως νοιώσαμε ιδιαίτερα τυχεροί, που μας δόθηκε η ευκαιρία να τον προσκυνήσαμε.
Κάπως έτσι κύλησε η μέρα, σε όλα τα μιτάτα των Ακολήτων, κάπως έτσι περιποιήθηκαν τους επισκέπτες των όλοι οι βοσκοί, κάπως έτσι έκαναν τη τελευταία τους παρέα, οι βοσκοί,πριν το χειμώνα στα Ακόλητα.
Στη συνέχεια, λίγο πριν βραδιάσει, εμείς αποχαιρετήσαμε και ευχηθήκαμε, ενώ προχωρήσαμε προς το Σκαρόνερο.
Στο Σκαρόνερο υπάρχει τρεχούμενο νερό, ενώ βρίσκεται περί τα 1800 μέτρα υψόμετρο.
Να επισημάνουμε ότι το τρεχούμενο κρυστάλλινο νερό του εντυπωσιάζει.
Δεν θα παραλείψω να σας πω ότι, εδώ στα Ακόλητα εφάπτεται η κορυφή, Μαύρη, κοινώς, η Σέλα του Διγενή, όπου στο σαμάρι της πέρναγε όλη τη μέρα ο Διγενής Ακρίτας καβαλάρης.
Κάποιες όμως φορές κατέβαινε από το Σαμάρι και ερχότανε στο κάμπο των Ακολήτων , όπου γυμναζόταν, καθώς επίσης περνούσε ώρες ξεκούρασης.
Ο μύθος λέει πως όταν καθότανε για να ξεκουραστεί ο Διγενής, όπου ακούμπαγαν οι όρχεις του, άνοιγαν τεράστιους λάκκους, που αυτοί οι λάκκοι είναι τα σημερινά λακκιά των Ακολήτων!!
Τέλος πριν αναχωρήσουμε από τα Ακόλητα δε παραλείψαμε να κάνουμε τη προσευχή μας, ο καθ’ ένας ξεχωριστά, ευχόμενοι και του χρόνου να είμαστε γεροί και δυνατοί και αν είναι δυνατόν να φθάσουμε τότε, στη κορφή Τίμιος Σταυρός!!
Εγώ πάντως θέλω να πιστεύω, ότι η προσευχή που έκανα, ανέβηκε στο Θεό και ο Θεός είναι …..Μεγάλος!!
Ενώ φεύγοντας, από το πόρο των Ακολήτων,αντικρίσαμε το κόλπο της Μεσαράς, το βουνό Κάρταλος, τα νησιά Παξιμάδια ή νησιά Λητώαι, όπως τα ονόμαζαν οι αρχαίοι, καθώς και το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης, την νήσο Γαύδο και Γαυδοπούλα, το νησί της Καλυψώς.
Σύνταξη κειμένου, φωτογραφικό υλικό: ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ ΖΑΧΑΡΙΟΥΔΑΚΗΣ.
Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook
