Το «Φάλι της Κρήτης» όπως λένε οι ντόπιοι βρίσκεται στην Αγία Βαρβάρα, με τους επισκέπτες να μπορούν να δουν από κοντά το σημείο, στο οποίο είναι χτισμένη η εκκλησία του Προφήτη Ηλία!
Στην είσοδο του χωριού δίπλα στον κεντρικό δρόμο, που οδηγεί από το Ηράκλειο στη Μεσαρά, βρίσκεται κτισμένος πάνω σε βράχο ο ναός του Προφήτη Ηλία.
Ο βράχος αυτός ήταν διπλάσιος, αλλά χωρίστηκε στη μέση και κατέπεσε πριν από 100 περίπου χρόνια.
Βρίσκεται στη μέση της Κρήτης και κατά μήκος και κατά πλάτος (φάλι της Κρήτης)
Αυτό προκύπτει από τα λεγόμενα της παρακάτω παράδοσης : …Ξεκίνησαν δυο παπάδες ο ένας από τη Σητεία κι ο άλλος από τα Χανιά για να μοιράσουνε την Κρήτη. Αφού περπάτησαν αρκετά συναντήθηκαν στην Αγία Βαρβάρα. Κατακουρασμένοι και ιδρωμένοι, όπως ήταν από την πεζοπορία, κάθισαν να ξεκουραστούν.
Τότε έβγαλε ο ένας παπάς το καλυμμαύχι του το πέταξε κατά γης και είπε: «Επαέ είναι το κέντρο της Κρήτης, επαέ είναι το φάλι της Κρήτης, επαέ βάνω κι εγώ το σύνορο».Και το καλυμμαύχι του παπά έγινε βράχος μεγάλος, σύνορο σταθερό στην είσοδο του χωριού, που ορίζει το κέντρο της Κρήτης. Και πάνω του κτίστηκε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, για να μην μπορέσει κανείς ποτέ να χαλάσει αυτό το σύνορο…. Αυτό λέει η παράδοση, αυτό παίρνουμε κι εμείς σαν σωστό. Είμαστε λοιπόν το «φάλι» της Κρήτης.
Το ναό του Προφήτη Ηλία ανοικοδόμησε ο κ. Αλέξ. Σακλαμπάνης κατά το έτος 1933 και από τότε κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου γίνεται πανηγύρι. Πάνω του κτίστηκε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, από τον Αλέξανδρο Σακλαμπάνη το 1933, για να μην μπορέσει κανείς να χαλάσει αυτό το σύνορο. Αυτό λέει η παράδοση, αυτό δεχόμαστε και εμείς.
Η Αγία Βαρβάρα
Η Αγία Βαρβάρα είναι κωμόπολη και έδρα της ομώνυμης δημοτικής κοινότητας και δημοτικής ενότητας του δήμου Γόρτυνας, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Ηρακλείου, στην περιφέρεια Κρήτης.
Η Αγία Βαρβάρα αποτελεί σταυροδρόμι για την πεδιάδα της Μεσαράς και τα νότια τμήματα του Ψηλορείτη .Το κλίμα της είναι δροσερό και κατάλληλο για θερινή διαμονή. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η ελαιοκομία και η αμπελουργία. Επίσης, ονομαστά είναι τα λάχανά της. Ο κεντρικός ναός είναι αυτός που έδωσε και το όνομα στο χωριό. Εξίσου σημαντικός είναι ο παλιός ναός αλλά και οι βυζαντινές εκκλησίες του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Γεωργίου, όπως επίσης και το παλαιό μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας (στο κοιμητήριο του οικισμού). Στις 4 Δεκεμβρίου, γιορτή της προστάτιδας Αγίας της πόλης, οργανώνεται παραδοσιακό πανηγύρι. Παρόμοιες εκδηλώσεις γίνονται τις Απόκριες από τον εξωραϊστικό και πολιτιστικό σύλλογο και στις αρχές Ιουλίου, με κρητική μουσική στην πλατεία του χωριού. ΄Ολες οι υπηρεσίες του Δήμου εδρεύουν στην κωμόπολη. Ανάμεσα στα άλλα υπάρχουν 2 νηπιαγωγεία, 1 Δημοτικό σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο, ΚΕΠ, Κέντρο Υγείας και ΟΤΕ.
www.creteplus.gr