Connect with us

Γεια, τι ψάχνεις;

Themata

Ανώγεια: “Η ανασκαφή ολοκληρώθηκε – Τώρα σειρά έχει η Πολιτεία”

Έφη Σακελλαράκη-Σαπουνά στην ΑΝΩΓΗ:”Η ανασκαφή στο κεντρικό κτήριο έχει ολοκληρωθεί!-Τώρα είναι η σειρά της Πολιτείας για να γίνει ο χώρος επισκέψιμος”


Συνέντευξη στην ΑΝΩΓΗ και τον Γιώργη Μπαγκέρη

Μια χρονιά γεμάτη ευρήματα και σπουδαίες ανακαλύψεις ολοκληρώθηκε αυτό το καλοκαίρι στην Ζώμινθο με την Έφη Σακελλαράκη-Σαπουνά να μας υποδέχεται ιδιαίτερα χαρούμενη και να μας αναλύει όλες τις πτυχές της ανασκαφής , που φτάνει μια ανάσα πριν την ολοκλήρωση της. Η ανασκαφή στο κεντρικό κτήριο έχει ολοκληρωθεί και πλέον η κυρία Έφη Σαπουνά αφοσιώνεται στο μετά της Ζωμίνθου και πως αυτή θα γίνει επισκέψιμη τα επόμενα χρόνια με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για το κοινό, με σεβασμό στην ανασκαφή και το περιβάλλον. Παράλληλα δηλώνει ενθουσιασμένη με την υποψηφιότητα για τα προστατευόμενα μνημεία της UNESCO, αλλά και για το σπουδαίο εύρημα μιας πινακίδας με τον αριθμό 217 στη Ζώμινθο που αποκαλύπτει την ύπαρξη αρχείου εκεί αλλά και το γεγονός ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε πριν το 1900 προ χριστού! Η Έφη Σαπουνά δεν παραλείπει πάντως να μας πει τη μεγάλη πικρία της για το Ιδαίον Άντρο, που χωρίς την ύπαρξη φύλακα φέτος ελλοχεύει κινδύνους για το μνημείο και τους επισκέπτες, ενώ ολοκληρώνει με αναφορές στα Ανώγεια, τους δημάρχους τους και την συνεργασία που έχουν. Τέλος  αποκαλύπτει τι της ζήτησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος κατά την επίσκεψη του στο Κέντρο Αρχαιολογικής Πληροφόρησης!

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Καλησπέρα σας. Η ολοκλήρωση των ανασκαφών αφήνει θετικό ή αρνητικό πρόσημο για την φετινή χρονιά κυρία Σαπουνά;

Σας ευχαριστώ. Θα έλεγα ότι αφήνει εξαιρετικά θετικό αποτέλεσμα η ολοκλήρωση και της φετινής ανασκαφής. Κάτι που δεν θα έλεγα ότι το περίμενα σε τέτοιο βαθμό. Φέτος προσπάθησα να δουλέψω εξωτερικά του κεντρικού κτηρίου, αυτό της περιόδου της ακμής και ανακάλυψα πάρα πολλά πράγματα. Είμαι πολύ χαρούμενη δουλέψαμε πολύ δυνατά για παραπάνω από έξι εβδομάδες. Ούτε χρόνο δεν βρήκα για μια επίσκεψη στο Μεϊντάνι, το πρωί η ανασκαφή και το βράδυ εδώ στο μουσείο να κάνουμε όλη την υπόλοιπη δουλειά που χρειάζεται.

Πείτε μας για τις ανακαλύψεις αυτές.

Έχουμε τέσσερις νέες εισόδους εκτός από την κεντρική. που γνωρίζαμε. Δηλαδή, πρόσβαση από το βόρειο-ανατολικό τμήμα. Πρόσβαση από το Νότιο-δυτικό. Ακόμα μια παλιότερη πρόσβαση στο κτήριο  εδώ από το 2000 και μια τέταρτη νεότερη της περιόδου της ακμής. Η μια έχει ένα κίονα μπροστά ίσως έχει σχέση με μια βεράντα που είναι εδώ πέρα, ένας χώρος δηλαδή που πιθανόν να ήταν χώρος αναψυχής.

Σκάψαμε βέβαια πολλά καινούρια δωμάτια. Και το καταπληκτικό εύρημα είναι η πινακίδα -το λέω με πολλή συγκίνηση- γιατί το περίμενε και ο Γιάννης Σακελλαράκης να το βρούμε το αρχείο. Και βρέθηκε μια πινακίδα ιερογλυφική ή γραμμικής Α, την έχω ήδη στείλει σε ειδικούς γραφολόγους για να το δούνε.

Τι αναγράφει αυτή η πινακίδα;

Αναγράφει 217 τριποδικά σκέυη. Αυτές οι πινακίδες βρισκόταν δίπλα στον αγωγό και όπως και πολλά αγγεία φαίνεται πως έπεσαν αρκετά και αναγράφει. Έχει ένα τριποδικό αγγείο από τα πολλά που βρήκαμε που σημαίνει ότι δεν ήταν η καταγραφή μόνο για το υλικό που υπήρχε εκεί. Και έχει και τον αριθμό 217. Δηλαδή σε αυτό το κομμάτι έχουμε 217 τριποδικά σκεύη από τα οποία βρίσκουμε πραγματικά πάρα πολλά και είναι για πολλές χρήσεις. Είναι μια πολύ σημαντική ανακάλυψη. Βρήκαμε το αρχείο το οποίο πριν δεν είχαμε.Γιατί οι χώροι αυτοί έχουν υποστεί και πολλές καταστροφές, είχαν καταστραφεί αρκετά τμήματα του και τη δεκαετία του ’60. Οπότε είμαστε τυχεροί που το βρήκαμε αυτό. Αποθήκες έχουμε βρει άπειρες, αλλά αυτή η πινακίδα ουσιαστικά είναι ένα αρχείο που είχαν εκεί.Είναι ένας πολύ σημαντικός χώρος απόκρυψης αγγείων, τα οποία βρίσκονται δίπλα στην είσοδο και εκεί ίσως χρησίμευαν για να τα παίρνει κάποιος και να τα χρησιμοποιεί έξω από το κεντρικό κτήριο. Είναι ένας ιδιαίτερος χώρος αυτός.

Επομένως ο χώρος αυτός δείχνει ότι χρησιμοποιήθηκε πριν το 1700 π.χ που πιστεύαμε εμείς. Ξεκινάει από το 1900 π.χ την εποχή των πρώτων ανακτόρων. Καταλαβαίνετε την σημασία αυτού του πράγματος.Βέβαια ενδείξεις είχαμε πάντοτε και ο Σακελλαράκης παλιότερα είχε βρει κάποιους τοίχους και αγγεία πάνω από τις πλάκες. Αλλά αυτό όλο έχει θεμελιωθεί πάνω από το βράχο και πάνω στον οποίο στρώθηκαν οι πλάκες. Επομένως πρέπει να δούμε το αποκάτω που είναι τα παλαιά ανάκτορα.Δηλαδή έχουμε τόσο χρονική διεύρυνση αλλά και σαν έκταση.

Πείτε μας και για το μεταλλουργικό εργαστήριο.

Έχουμε βρει το μεταλλουργικό εργαστήριο ως γνωστόν. Εμείς όπως ξέρετε δεν σκάβουμε ποτέ λέγοντας μόνο την προσωπική μας άποψη, καλούμε πάντοτε τους ειδικούς. Έχω συνεργαστεί με το Ίδρυμα τεχνολογίας, φέτος έφερα τον κ.Μπασιάκο από τον “Δημόκριτο” ο οποίος μου είπε αυτό που και εμείς πιστεύαμε ότι εδώ ήταν ένας λάκκος μεταλλουργικός. Βρήκε και λίθους οι οποίοι είναι σιδηρούχοι  αλλά και υπολείμματα από την εργασία. Επομένως επιβεβαιώνεται ότι εκτός από το Κεραμεικό εργαστήριο,έχουμε και μεταλλουργικό εργαστήριο, είχαμε και εργαστήριο κρυστάλλου.Δηλαδή είναι ένα συγκροτημένο κέντρο βιοτεχνικό, εκτός από το θρησκευτικό χαρακτήρα που έχει και τον πολιτικό χαρακτήρα που έχει. Στο θρησκευτικό όπως έχουμε ξαναπεί είναι για την εποχή που δεν μπορούσε να έχει κανείς πρόσβαση στο Ιδαίον Άντρον εδώ είχαν εγκατασταθεί ιερείς και γόνοι της βασιλικής οικογένειας της Κνωσσού όπως δείχνουν και τα δωμάτια αυτά με τις τοιχογραφίες, οι οποίοι συνέλεγαν το υλικό και προφανώς αργότερα το μετέφεραν στο Ιδαίον Άντρον.

Τι άλλα αντικείμενα ανακαλύφθηκαν φέτος;

Έχω ένα κατάλογο εκτός από το πλήθος τελετουργικών αγγείων, τράπεζες προσφορών, καρποδόχες που είχαν. Βρήκαμε ένα τμήμα ενός ειδωλίου ζώου, ταύρου, το οποίο είναι επίσης πάρα πολύ σημαντικό, δεν βρίσκετε πάρα πολύ συχνά. Είχαμε βρει και πριν μερικά χρόνια, αλλά τώρα είναι μεν μικρότερο αντικείμενο αλλά είναι ολόκληρο το σώμα του ταύρου, που δείχνει ακριβώς ότι εδώ ήταν ένα ιερό, δεν υπήρχαν τέτοια πράγματα στα σπίτια ας πούμε. Βρήκαμε επίσης πλίθινα εργαλεία, χάντρες, μικρά χάλκινα εγχειρίδια τα οποία ήταν αφιερωματικά και αυτά και όχι για χρήση. Επίσης αγγεία που έχουν ανάγλυφη διακόσμηση που όμοια τους έχουν βρεθεί μόνο στη Φαιστό και στα Μάλια. Βεβαίως βρήκαμε και όστρακα δηλαδή κομμάτια από Μυκηναϊκά αγγεία. Είχαμε δωμάτια με τέσσερις κίονες και ήρθαν οι Μυκηναίοι και έκαναν μικρότερο δωμάτιο. Πολυτελή δωμάτια. Μια πρόσοψη με ημικίονες που έβγαζε από τη νοτιοδυτική είσοδο σε αυτό το πολυτελές δωμάτιο.

Έχουμε πλέον πολλές όχι ενδείξεις αλλά αποδείξεις ότι ήταν ένα κέντρο όπου γινόντουσαν πολλές λειτουργίες. Και επίσης έχουμε πολλά δωμάτια τα οποία έχουνε θρανία, που δείχνει ότι είχαν πάρα πολλές συγκεντρώσεις, για λόγους πολιτικούς ή θρησκευτικούς. Επιβεβαιώνονται λοιπόν όλα όσα ξέραμε ήδη και επαυξάνονται με όλα αυτά που σας είπα.

Να αναφέρουμε ξανά που καταλήγουν όλα τα ευρήματα της Ζωμίνθου.

Αν υπήρχε ένα Μουσείο εδώ  μακάρι αλλά δεν γίνεται. Όλα τα σημαντικά αντικείμενα μεταφέρονται για λόγους ασφαλείας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου, εκεί βρίσκονται και όλες οι φετινές μας ανακαλύψεις. Δεν είναι δυνατό να μείνουνε εδώ. Όλα μεταφέρονται συνοδεία αστυνομικής δύναμης στο Ρέθυμνο.

Πριν ξεκινήσουμε μας αναφέρατε μια πικρία σας για το Ιδαίον Άντρον. θέλετε να μας πείτε για αυτό;

Εγώ θέλω να το καταγράψετε αυτό. Χθες πήρα και την Υπουργό δεύτερη φορά. Όπως ξέρετε εγώ είμαι πρόεδρος στο Ίδρυμα Ψύχα το οποίο χρηματοδοτεί και την ανασκαφή. Κάθε χρόνο έδινα ένα ποσό σε ένα Ανωγειανό (σ.σ τον Εμμανουήλ Φασουλά) ο οποίος ήταν πάρα πολύ καλός, ήξερε και λίγα Αγγλικά και μπορούσε να συνεννοηθεί και διατηρούσε τον χώρο στο σπήλαιο θαυμάσια. Δεν τον ονομάζαμε φύλακα, τον ονομάζαμε επιστάτη. Εγώ δεν είμαι υπεύθυνη θεσμικά αλλά η εφορεία αρχαιοτήτων. Φέτος δεν δέχτηκαν τα χρήματα που έδινα εγώ από το Ίδρυμα Ψύχα! Επομένως δεν υπήρχε φύλακας. Λένε και έχουν δίκιο ότι θεσμοθέτησαν μια θέση. Αλλά δεν βρέθηκε Ανωγειανός με τα κατάλληλα προσόντα που να έχει και πτυχίο Αγγλικής γλώσσας.

Πήγα πριν λίγες μέρες στο σπήλαιο. Είδα την πόρτα και είχε παραβιαστεί. Μπαίνει κόσμος όποτε θέλει και υπάρχει κίνδυνος καθώς δεν υπάρχει φύλακας, όχι μόνο για την καταστροφή αρχαίων αλλά και για να σημειωθεί κάποιο ατύχημα.Τα έχω αναφέρει σε επιστολές μου στην νέα υπουργό Πολιτισμού την κα Μενδώνη αλλά δεν έχω λάβει κάποια απάντηση ακόμα. Ελπίζω να έχω. Προσωπικά θα συνεχίσω να στέλνω μέχρι να βρεθεί λύση.

Εσείς ποια πιστεύετε ότι είναι η ενδεδειγμένη λύση;

Κοιτάξτε. Αφού υπάρχουν Ανωγειανοί που ξέρουν Αγγλικά και δουλεύουν σε ξενοδοχεία κτλ. Εγώ θα προτιμούσα τον Μανόλη που είναι ευπαρουσίαστος και ξέρει να φερθεί στους ανθρώπους και στο χώρο. Αλλά ζήτησαν κάποιον που να έχει πτυχίο Αγγλικών. Η θέση είναι για 7 μήνες περίπου το χρόνο αλλά δεν μπορέσαμε να βρούμε ντόπιο με τα συγκεκριμένα προσόντα που ζητούν. Πραγματικά είμαι πολύ απογοητευμένη που δεν υπάρχει φύλακας στο σπήλαιο.

Με τον Δήμο Ανωγείων συζητήσατε για να βρεθεί λύση;

Δεν λέτε τίποτα! Με όλους τους παράγοντες έχω προσπαθήσει. Μάλιστα στη νέα Υπουργό, όταν ήρθα της έστειλα και όλη την προηγούμενη αλληλογραφία με μέιλ που έστελνα στη γενική γραμματέα, στη διευθύντρια αρχαιοτήτων. Δυστυχώς δεν βρέθηκε λύση φέτος. Λυπάμαι. Όπως είπα επισκέφθηκα τον χώρο του σπηλαίου πρόσφατα. Ο χώρος ήταν παραβιασμένος. Η πόρτα ήταν ανοιχτή και χωρίς φύλακα. Ξέρετε πόσος κόσμος ανεβαίνει εκεί; Από τη μια μεριά ντρεπόμουν για τον κόσμο αυτό που ιδρώνει και ανεβαίνει εκεί με τα πόδια για να δει έναν ιερό χώρο και να μην υπάρχουν έστω οι ελάχιστες διευκολύνσεις του. Ένας άνθρωπος να του μιλήσει και να του εξηγήσει που βρίσκεται. Ένας μεγάλος αρχαιολόγος είχε γράψει στους New York Times ότι το “Ιδαίον Άντρον αντιπροσωπεύει για τη θρησκευτική ιστορία της Κρήτης ότι και το Grand Kanyon για την φυσική ιστορία!”.Εμένα αυτό το πρόβλημα με τη μη φύλαξη του σπηλαίου με ενδιαφέρει σαν πολίτη πρωτίστως και μετά ως αρχαιολόγο. Στο μέιλ που έστειλα στην Υπουργό της γράφω ότι πήγα εκεί, είδα παραβιασμένη την πόρτα. Ας ελπίσουμε να λυθεί το θέμα αυτό πριν έχουμε κάποιο ατύχημα. Ευτυχώς στην Ζώμινθο από την εφορεία αρχαιοτήτων ρεθύμνου μου έχουν στείλει μια εξαιρετική κοπέλα που είναι φύλακας εκεί. Μια κοπέλα από το Ηράκλειο και θα είναι εκεί μέχρι το Δεκέμβριο.Μια εξαιρετική πραγματικά κοπέλα.

Έχετε ξεκινήσει και κάποιες μελέτες για την προετοιμασία της Ζωμίνθου να γίνει επισκέψιμη όπως γνωρίζουμε, Πείτε μας για αυτό.

Πράγματι. Έχουμε κάνει μια μελέτη την έχει συντάξει ο κ.Γιώργος Πετράκης για την διαμόρφωση του χώρου. Για τα πάρκινγκ, την περίφραξη, εκδοτήριο εισιτηρίων και βιβλίων ένα μικρό κιόσκι για να μπορέι κάποιος να κάθεται, τουαλέτες. Διαδρόμους που θα γίνουν σε ορισμένα σημεία για να βλέπει κάποιος τον χώρο χωρίς τον κίνδυνο ατυχήματος.Την μελέτη την έχει αποδεχθεί και η εφορεία αρχαιοτήτων Ρεθύμνου.Αυτό θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ. Για να ανοίξει βέβαια ο χώρος θα πρέπει να μπει μόνιμος φύλακας. Επίσης εδώ θέλω να πω και την χαρά που ένιωσα που η Ζώμινθος είναι υποψήφια για τα προστατευόμενα μνημεία της  UNESCO μαζί με Κνωσσό, Φαιστό, Μάλια και Ζάκρο. Δεν ξέρω πότε θα είναι, αλλά και μόνο ότι είμαστε υποψήφιοι είναι απερίγραπτη η χαρά μου.Η Ζώμινθος έχει όλα τα στοιχεία που απαιτούνται. Η Κνωσσός είχε υποβάλλει ξανά αίτημα και δεν είχε επιλεγεί λόγω της τραγικής κατάστασης που έχει τριγύρω με τα καταστήματα κτλ.

Από τα λεγόμενα σας καταλαβαίνουμε ότι η ανασκαφή της Ζωμίνθου έχει πλέον μπει σε τελικό στάδιο και κοιτάζετε για το μετά και τον τρόπο που αυτή θα γίνει επισκέψιμη;

Φυσικά!.Η ανασκαφή στο κεντρικό κτήριο έχει ολοκληρωθεί! Με τη φετινή μας δουλειά όλη η ανασκαφή της Ζωμίνθου έχει ολοκληρωθεί! Επομένως ο χώρος μπορεί και αύριο να είναι επισκέψιμος εφόσον γίνουν βέβαια όλα όσα σας είπα πριν. Η μελέτη, τα έργα για τους επισκέπτες και να οριστεί φύλακας μόνιμος. Γιατί αλλιώς δεν γίνεται! Η μελέτη πρέπει να ολοκληρωθεί σύντομα για να κερδίσουμε και την UNESCO. Όλα τα έχω δρομολογήσει, έχω μικρές εργασίες ακόμα να κάνω. Τώρα είναι η σειρά της πολιτείας. Να γίνουν οι μελέτες, οι προβλεπόμενες εργασίες, ο φύλακας και να γίνει ο χώρος επισκέψιμος πολύ σύντομα. Επιμένω για τον φύλακα όπως καταλαβαίνεται. Εδώ στο αρχαιολογικό νεκροταφείο στις Αρχάνες δεν υπάρχει φύλακας! Στο σημαντικότερο νεκροταφείο του Αιγαίου! Είναι Πανελλήνιο το πρόβλημα σε αυτό το ζήτημα. Αλλά για την Ζώμινθο και το Ιδαίον Άντρον θα το παλέψω με όλες μου τις δυνάμεις να γίνουν όσα πρέπει για τον χώρο και τη φύλαξη του.

Το επόμενο καλοκαίρι θα έχουμε εργασίες στην Ζώμινθο με την παρουσία σας;

Φέτος τελείωνε το δεύτερο πενταετές πρόγραμμα για αυτό φρόντισα να ολοκληρώσω το κεντρικό κτήριο. Του χρόνου λοιπόν θα είμαι εδώ. Θα κάνω μερικές τομές έξω από το κτήριο ή και μέσα όπου έχω κάποια απορία γιατί ξέρετε η ανασκαφή δεν σου “απαντάει” αμέσως με το εύρημα, πρέπει να καθίσεις ένα χρόνο να το μελετήσεις το εύρημα. Το σκάψιμο πάντως εντός του κτηρίου έχει τελειώσει! Έχουμε κάνει και κάποιες γεομαγνητικές μελέτες στη γύρω περιοχή αλλά πολλά έχουν καταστραφεί από την άροση και από την αρχαιοκαπηλία που έγινε εδώ τη δεκαετία του ’60! Μου το είχε πει παλιότερα και ο Νταμπάκης (σ.σ Γιώργης Φασουλάς). Οι αρχαιοκάπηλοι τότε έκαναν τεράστια ζημιά. Θα κάνουμε λοιπόν στους γύρω χώρους του χρόνου μερικές τομές στις οποίες κάτι φάνηκε από τη μαγνητική έρευνα για να δούμε τον οικισμό έξω από το ανάκτορο.Διότι εγώ το ονομάζω ανάκτορο γιατί έχει όλα τα στοιχεία της πολυτέλειας ενός ανακτόρου.

Να μιλήσουμε τώρα πιο προσωπικά για τα Ανώγεια. Αρχικά για την αλλαγή της δημοτικής αρχής. Δυο λόγια για τον πρώην δήμαρχο Εμμανουήλ Καλλέργη που είχατε συνεργασία αυτά τα 5 χρόνια και τον νέο δήμαρχο Σωκράτη Κεφαλογιάννη που γνωρίζετε από το 2006 που είχε την ίδια θέση.

Πρέπει να σας πω ότι τα Ανώγεια αποτελούν μια εξαίρεση από τον υπόλοιπο Ελλαδικό χώρο. Είτε αριστερά, είτε δεξιά, είτε οτιδήποτε άλλο και να πρεσβεύει ο εκάστοτε δήμαρχος με έχουν βοηθήσει πάρα πολύ. Δηλαδή εγώ είμαι απόλυτα ικανοποιημένη. Δεν συμβαίνει στην υπόλοιπη Ελλάδα αυτό. Εδώ όμως συμβαίνει και το ζω εδώ και δεκαετίες. Έχω συνεργαστεί θαυμάσια και με τους δυο και με έχουν βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό. Ξέρετε τι μπορεί να προκαλέσει μια κακή συνεργασία μιας ανασκαφής με τις τοπικές αρχές; Μεγάλες δυσκολίες.Χάος. Ευτυχώς εδώ δεν το έζησα αυτό ούτε μια ημέρα. Έχω να πω και για τους δυο αυτούς άντρες τα καλύτερα λόγια. Πραγματικά τους ευγνωμονώ και τους ευχαριστώ για όλα αυτά που κάνουν γιατί αλλιώς δεν θα έβγαινε τόσο γρήγορα όλη αυτή η δουλειά. Αφοσιώθηκα στο έργο μου και ο εκάστοτε δήμαρχος μου έδινε την άνεση να δουλέψω με την ησυχία μου και να έχω άμεσα ότι και αν ζητούσα, οτιδήποτε είχα ανάγκη στην ανασκαφή. Ακόμα και τώρα που θα φύγω για την Αθήνα, μένουν εδώ κάποιοι συνεργάτες μου που τους φιλοξενεί ο Δήμος στην Εστία. Πολύ σημαντική η προσφορά της δημοτικής αρχής σε όλα τα ζητήματα μας.

Είχατε βοήθεια και από την τοπική κοινωνία;

Η Τοπική κοινωνία με βοήθησε πολύ και εμένα και το Γιάννη. Πολλές φορές όμως δυσανασχετεί. Μέχρι να γίνει το Μουσείο εδώ με ρωτούσαν “Πότε θα γίνει το Μουσείο;” με μια ανυπομονησία. Γίνεται το μουσείο και δεν έρχονται ούτε για επίσκεψη! Ελπίζω να μη γίνει το ίδιο και με την ανασκαφή τώρα (σ.σ γελάει!).

Από τον Σωκράτη Κεφαλογιάννη που ανέλαβε δήμαρχος ποιο είναι το πρώτο που θέλετε να ζητήσετε;

Να βρεθεί μια λύση για το Ιδαίον Άντρον. Πιστεύω ότι μπορούμε να το κάνουμε. Επίσης μεγαλύτερο μουσείο, αλλά αυτό προϋποθέτει φύλακες. Ας εξασφαλίσουμε λοιπόν τους φύλακες και τα υπόλοιπα τα βρίσκουμε μέσω συνεργασιών που είμαι σίγουρη θα έχουμε σε άριστο όπως πάντα επίπεδο. Ήδη πάντως οι χώροι δεν επαρκούν και ευτυχώς ο Μανόλης Καλλέργης μας παραχώρησε κι άλλο χώρο για τα υλικά των ανασκαφών,αλλιώς θα είχαμε πρόβλημα.

Για το Μουσείο μιας και το αναφέρατε και βρισκόμαστε στο χώρο του Κέντρου Αρχαιολογικής Πληροφόρησης είστε ικανοποιημένη από τη λειτουργία του;

Ναι μου δίνεις την ευκαιρία να το πω. Είμαι πολύ ικανοποιημένη. Χαίρομαι και για την Μαρία που βρίσκεται εδώ και λειτουργεί ως ξεναγός (σ.σ Μαρία Ανδρεαδάκη).Πολύ συμπαθητική κοπέλα όπως έχω γνωρίσει και ακούω και τα καλύτερα λόγια για αυτήν Χαίρομαι γιατί βλέπω και γράφουν στο βιβλίο στην είσοδο πολύ όμορφα λόγια. Οι Έλληνες ειδικά γράφουν υπέροχα λόγια για τις ξεναγήσεις της. Και πρέπει να πούμε ότι αυτό οφείλεται στον Δήμο, η κοπέλα που εργάζεται εδώ δεν έχει έρθει από το Υπουργείο. Μπήκε και ένα εισιτήριο μόλις δυο ευρώ που το θεωρώ πολύ χρήσιμο διότι ο άλλος που μπαίνει εδώ εκτιμάει τον χώρο και έρχεται πραγματικά γιατί θέλει να τον δει.

Στο βιβλίο εισόδου όπου είχε υπογράψει και ο πρώτος πολίτης της Χώρας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.

Είχε ενθουσιαστεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας από τον χώρο. Αλλά εκείνη τη μέρα είχε και πολύ φορτωμένο πρόγραμμα. Ήθελε να πάει στην Ζώμινθο και του είπα ας μην το κάνουμε πρόχειρα, ας γίνει μια ημέρα που θα έχετε περισσότερο χρόνο. Έδειξε ενδιαφέρον και για τα βιβλία των ανασκαφών που θα του τα στείλω όλα κάποια στιγμή. Μου είπε ότι θα έρθει όταν δεν θα είναι Πρόεδρος της Δημοκρατίας! Και θέλει όπως είπε να είμαι και εγώ εκεί ώστε να του μιλήσω για αρκετή ώρα για τη σημασία αυτού του αρχαιολογικού χώρου για την Κρήτη.

Μιλήστε μας λίγο και για τους συνεργάτες σας όλα αυτά τα χρόνια.

Ο Βασίλης ο Φασουλάς είναι πολυεργαλείο! Ξεκίνησε με τον Γιάννη Σακελλαράκη και για μένα μέχρι σήμερα είναι μια πολύ μεγάλη βοήθεια. Κάνει τα πάντα πραγματικά! Φύλαξη, να τρέξει για ότι ζητήσουν οι συνεργάτες μου. Πάνω από όλα είναι καλός σαν άνθρωπος. Και δουλεύει ακούραστα, ότι και αν του ζητηθεί. Να σας πω και για την υπόλοιπη ομάδα μου. Φέτος ήταν πολύ μικρή η ομάδα αλλά κάναμε πραγματικά διπλή δουλειά. Ο παλαιότερος είναι ο Γιάννης Γεωργίου, τόσα χρόνια στο πλευρό μας. Ο Γιάννης ο Κοκκινάκος και ο Κώστας Στεφανάκος. Τρεις πολύ δυναμικοί αρχαιολόγοι. Στο σχέδιο ο γραφίστας Γιάννης Ανδρουλιδάκης και η Αγάπη Λαδιανού. Εκτός του ότι κάνουμε κάποια σχέδια κάνουμε και αναπαραστάσεις. Δηλαδή όταν θα λειτουργήσει η Ζώμινθος θα βάλουμε στα δωμάτια να δείξουμε πως ήταν με αναπαραστάσεις. Στα πιο σημαντικά δωμάτια που είναι οι σκάλες με τις τοιχογραφίες, με τα ιερά κτλ θα υπάρχει αναπαράσταση. οπότε θα βλέπει ο επισκέπτης πως ήταν στην πραγματικότητα! πιστεύω είναι  πολύ βασικό, γιατί εκτός από την ξενάγηση η εικόνα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο.

Κλείνοντας τη συνέντευξη αυτή κυρία Έφη θα ήθελα να αναφέρω ξανά την εικόνα που μας δίνεται ότι είστε πολύ χαρούμενη με την ολοκλήρωση των φετινών ανασκαφών. Ισχύει αυτό ή είναι κάτι που εκλαμβάνουμε λάθος;

Μιλάτε σωστά! Είμαι πάρα πολύ χαρούμενη! Με τόσο κόπο που είχαμε φέτος και με λιγότερους αρχαιολόγους, βγάλαμε πάρα πολλά συμπεράσματα, είχαμε καταπληκτικά ευρήματα. Βρήκαμε και την επιγραφή που την περίμενα και εγώ και ο Γιάννης τόσα χρόνια! Το κτήριο είναι μοναδικό. Είναι ένα έργο ευφυούς αρχιτέκτονα! Πολλές φορές τα χάνω και εγώ. Ξεχνιέμαι που βρίσκομαι κοιτάζοντας το. Ακόμα και τεχνικά, η στεγανοποίηση των τοίχων είναι εξαιρετικά φτιαγμένα. Φεύγω για την Αθήνα και νιώθω περήφανη που είμαι Ανωγειανή! Φοράω και πάντα αυτό το μενταγιόν που μου χάρισαν με το σήμα το Δήμου Ανωγείων, που είναι η μορφή του Δια από ένα λυχνάρι που βρέθηκε στο Ιδαίον Άντρον. Το σήμα το είχαν πάρει από τη διατριβή της ανιψιάς μου της Πωλίνας Σαπουνά! Μου αρέσει πολύ που αυτό είναι και το σήμα του Δήμου Ανωγείων! Κάθε φορά που θα ακούσω ένα τραγούδι ή θα δω να χορεύουν λέω “Ααα εγώ είμαι από εκεί! Από τα Ανώγεια!”. Άσχετα αν ο κόσμος παρακολουθεί πιο επισταμένα αλλά νιώθω ότι έχει μια αγάπη για αυτό που κάνω στο χωριό.

Από Ανωγειανό άλλωστε ξεκίνησε η ανασκαφή στη Ζώμινθο. Την δεκαετία του ’80 ο Γιάννης είχε ρωτήσει ένα Ανωγειανό το Γιαχουντή (σ.σ Γ.Φασουλάς) όταν έσκαβε στο Ιδαίον Άντρο που είχε τα πρόβατα του, Ο Γιαχουντής ήταν νομίζω. Του είχε απαντήσει τότε ότι “βοσκέυγει στη Ζώμινθο!”. Ο Γιάννης από τη λέξη Ζώμινθο, κατάλαβε ότι η κατάληξη είναι αρχαίων χρόνων. Ζήτησε από τον Γιαχουντή να τον παέι εκεί, είδε τον τοίχο και κατάλαβε ότι αυτό το μέρος έχει τεράστια αρχαιολογική αξία. Ουσιαστικά  μια λέξη του Γιαχουντή ξεκίνησε όλη αυτή τη διαδικασία τουλάχιστον τριών δεκαετιών.

Σας ευχαριστώ θερμά για τη συζήτηση μας.

Εγώ σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία να πω για την ανασκαφή. Εύχομαι και του χρόνου που θα είμαστε εδώ να έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες που είπαμε και να μιλήσουμε σε πιο σταθερή βάση για το μέλλον της ανασκαφής…

anogi.gr

Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook

Click to comment

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Δείτε και αυτά

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς: Ζουμπουλιά Β.Χαιρέτη. Απαγγελία το 1970 ενώ ήταν 81 ετών Ταχιά ταχιά ν’ Αρχιμενιά, που ‘ν η αρχή του χρόνου, απού...

ΚΡΗΤΗ

Ολοκληρώθηκε αργά το απόγευμα της Πέμπτης η εκδίκαση σε δεύτερο βαθμό της υπόθεσης του διπλού φονικού στα Ανώγεια Το Μικτό Ορκωτό Εφετείο Κρήτης έκρινε αρχικά κατά...

ΚΡΗΤΗ

Το έθιμο των λαζαροκουλούρων αναβίωσε σήμερα στα Ανώγεια, σύμφωνα με το οποίο οι ζώντες, τιμούν μαρτυρούν και ανασκαλεύουν μνήμες των ανθρώπων που έφυγαν από...

ΚΡΗΤΗ

Κόβουν την ανάσα από την ομορφιά οι εικόνες από τον Ψηλορείτη χιονισμένο απ’ άκρη σ’ άκρη Το τοπόσημο της Κρήτης, με την γοητευτική αγριάδα...

ΚΡΗΤΗ

Το περιστατικό συνέβη τα ξημερώματα της Κυριακής Υπόθεση βιασμού στα Ανώγεια ερευνούν από χθες οι αστυνομικοί, οι οποίοι συνέλαβαν ένα ντόπιο 33 ετών και...

Life

Οι γυναίκες τιμούν τους νεκρούς στολίζοντας ένα πανέρι με τρία γλυκά κουλούρια κι ένα ανθότυρο η τυρί στη μέση, με καρυδόφυλλα… και τριαντάφυλλα και...

ΚΡΗΤΗ

Η εκπυρσοκρότηση του όπλου του μετά από πτώση κατά την διάρκεια γεωργικών εργασιών είναι κατά τον 69χρονο ο λόγος του τραυματισμού Αναστάτωση στα Ανώγεια,...

ΚΡΗΤΗ

Τα Ανώγεια της Κρήτης βάφτηκαν στο αίμα το βράδυ του Σαββάτου (2/5 του 2020) – Δύο νεκροί και ένας τραυματίας είναι ο τραγικός απολογισμός Όλα...