Monopoly, το παιχνίδι που έχει κατακτήσει τον Κόσμο!

Monopoly ονομάζεται το επιτραπέζιο παιχνίδι αγοραπωλησίας ιδιοκτησιών που εκδίδεται από την εταιρεία Parker σε συνεργασία με την Hasbro

Οι παίκτες συμμετέχουν σε έναν κόσμο οικονομικής δολοπλοκίας και απεμπόλησης με σκοπό να αποκτήσουν πλούτο μέσω οικονομικών δραστηριοτήτων. Το παιχνίδι περιλαμβάνει αγορά και ενοικίαση ιδιοκτησιών με χρήματα του παιχνιδιού, καθώς οι παίκτες περιφέρονται διαδοχικά στο ταμπλό, σύμφωνα με την κάθε ζαριά. Το παιχνίδι παίρνει την ονομασία του από τον όρο “μονοπώλιο”, την κυριαρχία στην αγορά μιας μόνο επιχείρησης.

Σύμφωνα με την εταιρεία που εκδίδει το παιχνίδι, από τότε που ο Τσαρλς Ντάροου το πατένταρε το 1935, το έχουν παίξει περίπου 750 εκατομμύρια άνθρωποι, καθιστώντας το έτσι “το μεγαλύτερο σε αριθμό παικτών (εμπορικό) επιτραπέζιο στον κόσμο.” Στο Βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες, όμως, είχε καταγραφεί πιο νωρίς, το 1999, όπου οι στατιστικές της εταιρείας ανέφεραν ότι ο αριθμός παικτών άγγιξε τα 500 εκατομμύρια.

Το 1904, η Κουάκερη Ελίζαμπεθ (Λίζι) Μάτζι Φίλιπς δημιούργησε ένα παιχνίδι, μέσω του οποίου ήλπιζε να μπορέσει να εξηγήσει την απλή θεωρία των φόρων του Χένρι Τζωρτζ. Σύμφωνα με αυτή, αν οι άνθρωποι έχουν κέρδη από την περιουσία τους, άσχετα με το μέγεθός της, τελικά όλη η περιουσία θα καταλήξει νομοτελειακά στα χέρια ενός και μόνο ανθρώπου. Το παιχνίδι της, “Το Παιχνίδι του Νοικοκύρη”, εκδόθηκε λίγα χρόνια αργότερα. Κάποιοι άλλοι ενδιαφερόμενοι για επιτραπέζια ανακατασκεύασαν το παιχνίδι και μερικοί έφτιαξαν δικές τους σειρές. Η Λίζι από μόνη της πατένταρε μια αναθεωρημένη εκδοχή του παιχνιδιού το 1924, και τότε ήταν που βγήκαν στην αγορά και άλλα παρόμοια επιτραπέζια. Στις αρχές της δεκαετίας του 30 δημιουργήθηκε ένα επιτραπέζιο με το όνομα Monopoly, παρόμοιο με τη σημερινή Monopoly, και πωλούνταν από τους Αδελφούς Πάρκερ και τις μητρικές τους για το υπόλοιπο του 20ου αιώνα ως και τις αρχές του επομένου. Την έκδοση των Αδελφών Πάρκερ τη δημιούργησε ο Τσαρλς Ντάροου. Αρκετοί άνθρωποι έχουν συνεισφέρει στον σχεδιασμό και στην εξέλιξη του παιχνιδιού έως σήμερα, κυρίως από τις μεσοδυτικές Η.Π.Α. και κοντά στην ανατολική ακτή.

Το 1941, η Βρετανική Μυστική Υπηρεσία έβαλε τον Τζον Ουάντιγκτον, τον κατοχυρωμένο κατασκευαστή του παιχνιδιού εκτός Η.Π.Α., να δημιουργήσει μια ειδική έκδοση για τους κρατούμενους από τους Ναζί του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα στα παιχνίδια υπήρχαν κρυμμένοι χάρτες, πυξίδες, αληθινά χρήματα και άλλα χρήσιμα αντικείμενα για απόδραση. Μοιράστηκαν στους κρατούμενους από τον Εθνικό Ερυθρό Σταυρό.

Το Παιχνίδι του Νοικοκύρη

Τη δεκατία του ’70, η αρχική ιστορία του παιχνιδιού άρχισε να χάνεται (και τουλάχιστον ένας ιστορικός δήλωσε ότι είχε σκόπιμα αποσιωπηθεί), και η ιδέα που δημιούργησε ο Τσαρλς Ντάροου έγινε παράδοση. Αυτό αναφέρθηκε το 1974 στο “Βιβλίο Της Monopoly: Στρατηγική και Τακτικές του Διασημότερου Παγκοσμίως Παιχνιδιού” (The Monopoly Book: Strategy and Tactics of the World’s Most Popular Game), της Μαξίν Μπράντι, και ακόμα και στις οδηγίες του παιχνιδιού. Καθώς ο καθηγητής Ραλφ Άνσπακ μαχόταν εναντίον των Αδελφών Πάρκερ και την τότε μητρική τους εταιρεία, General Mills, στο σήμα κατατεθέν της Monopoly, αρκετή από την ιστορία της Monopoly είχε “επανασκαφεί”.

Εξαιτίας των μακροχρόνιων δικαστικών διαδικασιών, το νόμιμο κύρος των σημάτων κατατεθέντων των αδελφών Parker στο παιχνίδι δεν είχε αποκατασταθεί μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’80. Η ονομασία του παιχνιδιού παραμένει κατοχυρωμένο σήμα κατατεθέν των αδελφών Parker, όπως και τα συγκεκριμένα σχεδιαστικά στοιχεία. Η τρέχουσα μητρική εταιρεία των Parker, Hasbro, αναγνωρίζει μόνο τον ρόλο του Ντάροου στη δημιουργία του παιχνιδιού. Ο καθηγητής Άνσπακ εξέδωσε ένα βιβλίο σχετικά με τις έρευνές του, με τον τίτλο “Monopoly: η Απάτη των Δισεκατομμυρίων” (The Billion Dollar Monopoly Swindle) που επανεκδόθηκε ως “το σκάνδαλο της Monopoly” (Monopolygate), στο οποίο αναλύει τη γνώμη του πάνω στην σκόπιμη αποσιώπηση της πρώιμης ιστορίας της Monopoly.

Οι κανόνες του παιχνιδιού

Οι παίκτες παίζουν με τη σειρά, αφού έχει αποφασισθεί με τυχαίο τρόπο ποιος θα παίξει πρώτος. Ένας τυπικός γύρος ξεκινάει με τη ρίψη του ζαριού και μετακινώντας το πιόνι με τη φορά των δεικτών του ρολογιού, όσες φορές λένε τα ζάρια. Η αύξουσα απόσταση ενός παίκτη από ένα τετράγωνο υπολογίζεται, ακολουθώντας τη σειρά των τετραγώνων μόνο κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού. Για παράδειγμα, η απόσταση ενός παίκτη από το προηγούμενό του τετράγωνο είναι ο αριθμός των τετραγώνων που θα περάσει αν κινηθεί κατά τη φορά του ρολογιού κι όχι ένα τετράγωνο. Με αυτόν τον κανόνα επιτυγχάνεται ο καθορισμός μίας διαφορετικής απόστασης για κάθε ένα τετράγωνο του ταμπλό από ένα σταθερό σημείο. Εάν ο παίκτης βρεθεί σε κάρτα “Εντολής” ή “Απόφασης”, τραβάει την ομώνυμη κάρτα. Εάν βρεθεί σε οικόπεδο χωρίς ιδιοκτήτη, είτε είναι οδός, σταθμός ή εταιρεία, μπορεί να το αγοράσει αντί του ποσού που αναγράφεται. Εάν για κάποιο λόγο δεν μπορεί να το αγοράσει, το οικόπεδο πλειστηριάζεται από την τράπεζα σε αυτόν που θα δώσει την υψηλότερη προσφορά. Εάν το οικόπεδο έχει ιδιοκτήτη και δεν είναι υποθηκευμένο, ο παίκτης πρέπει να του πληρώσει ενοίκιο, οι τιμές του οποίου ποικίλλουν αναλόγως τη γειτονιά που βρίσκεται, είτε κατά πόσο είναι κτισμένη. Εάν ο παίκτης φέρει διπλές, ξαναρίχνει αφού έχει ολοκληρώσει τον γύρο του. Τρεις διπλές ζαριές στη σειρά, όμως, στέλνουν τον παίκτη στη φυλακή. Κατά τη διάρκεια του γύρου, επίσης, οι παίκτες μπορούν να αποφασίσουν εάν θα κτίσουν ή θα υποθηκεύσουν την ιδιοκτησία τους. Το κτίσιμο περιλαμβάνει την κατασκευή σπιτιού ή ξενοδοχείου με διαφορετική τιμή και ύψος ενοικίου για κάθε γειτονιά, όμως για να μπορέσει ένας παίκτης να χτίσει, θα πρέπει να έχει στην κατοχή του όλα τα οικόπεδα της γειτονιάς. Το κτίσιμο, επίσης, θα πρέπει να είναι ομοιόμορφο. Δηλαδή, δεν μπορεί να κτιστεί δεύτερο σπίτι σε ένα οικόπεδο, εάν έστω κι ένα από τα υπόλοιπα οικόπεδα της γειτονιάς έχει μόνο ένα. Συνεργασίες δεν επιτρέπονται. Εάν η ιδιοκτησία πρόκειται να υποθηκευτεί, θα πρέπει να έχουν πουληθεί όλα τα κτίσματα. Ο παίκτης παίρνει χρήματα από την τράπεζα για κάθε υποθηκευμένη ιδιοκτησία, τα οποία θα επιστρέψει με τόκο για να τερματίσει την υποθήκη.