Γεννήθηκε στην Αίγυπτο περί τα μέσα του 3ου μ.Χ. αιώνα από γονείς ειδωλολάτρες
Σε εφηβική ηλικία ασπάστηκε το Χριστιανισμό. Κατατάχθηκε στο Ρωμαϊκό στρατό ως αξιωματικός. Κατά τους διωγμούς εναντίον των Χριστιανών από τους αυτοκράτορες Διοκλητιανό και Μαξιμιανό, διατάχθηκε ο στρατός από το διοικητή Πύρρο να συλλαμβάνουν και να βασανίζουν κάθε οπαδό της χριστιανικής θρησκείας.
Ο Μηνάς δεν μπορούσε να εκτελέσει τέτοια διαταγή και γι αυτό εγκατέλειψε το στρατό και μόνασε σε ερημικές περιοχές των γύρω βουνών. Είδε όμως Θείο όραμα και γι αυτό κατεβαίνει στην πόλη. Ημέρα γιορτής καλείται να απαρνηθεί την πίστη του και να θυσιάσει στους θεούς. Αρνείται, συλλαμβάνεται και οδηγείται στη φυλακή. Βασανίζεται φρικτά, παραδίδεται στον όχλο, που τον έσερνε στους δρόμους. Οι πέτρες ξέσκιζαν τις σάρκες του.
Δεν απαρνείται όμως την πίστη του και ο Πύρρος διατάζει τον αποκεφαλισμό του.
Για το Ηράκλειο ο Άγιος Μηνάς είναι ο πολιούχος και προστάτης του. Η παράδοση αναφέρει πολλά θαύματά του. Ένα από αυτά: Στα μαύρα χρόνια της τουρκοκρατίας, το Πάσχα του 1826, οι μουσουλμάνοι της πόλης σχεδίαζαν μεγάλη σφαγή κατά των Χριστιανών αμέσως μόλις τελείωνε η θεία λειτουργία.
Ενώ το εξαγριωμένο πλήθος ήταν συγκεντρωμένο έξω και γύρω από το ναό, παρουσιάστηκε ηλικιωμένος έφιππος με στρατιωτική στολή. Διέσχιζε καβαλάρης το πλήθος, κραδαίνοντας το σπαθί, κυνηγώντας τους επίδοξους σφαγείς. Πανικόβλητοι ετράπησαν σε φυγή. Οι Χριστιανοί γλίτωσαν. Κανείς δεν μπορούσε να δώσει πειστική εξήγηση. Οι τούρκοι νόμισαν ότι ο καβαλάρης ήταν μουσουλμάνος πρόκριτος, απεσταλμένος από το διοικητή της πόλης, για να ματαιώσει τη σφαγή. Διαμαρτυρήθηκαν γι αυτό στο διοικητή, ο οποίος τους διαβεβαίωσε ότι δεν έδωσε τέτοια διαταγή αλλά και ότι ο συγκεκριμένος πρόκριτος σίγουρα δεν είχε βγει από το σπίτι του.
Κατάλαβαν τότε και οι τούρκοι, ότι ήταν θαύμα του Αγίου Μηνά και το κοινοποίησαν στους χριστιανούς. Από τότε οι μουσουλμάνοι της πόλης έδειχναν σεβασμό προς τον Άγιο Μηνά, πρόσφεραν μάλιστα και δώρα στο ναό του. Για τους Χριστιανούς η σωτηρία τους οφείλεται στον προστάτη άγιό τους.
Το θαύμα αυτό καθιερώθηκε να τιμάται στο Ηράκλειο την Τρίτη της Διακαινησίμου. Κατά τον εσπερινό εκτίθενται για προσκύνηση λείψανα του Αγίου.
Ένα άλλο θαύμα είναι η προστασία του ναού, όταν στις 23 Μαϊου 1941 βόμβα από τα γερμανικά αεροπλάνα, κατά το βομβαρδισμό του Ηρακλείου, έπεσε στο ναό και δεν εξερράγη. Η βόμβα αυτή εκτίθεται ακόμη και σήμερα στον περίβολο, στη βόρεια πλευρά του ναού.
Ο μεγαλοπρεπής σημερινός ναός θεμελιώθηκε στις 25 Μαρτίου 1862.
Οι εργασίες διεκόπησαν κατά την επανάσταση του 1866. Επανελήφθησαν το έτος 1883. Τα εγκαίνιά του έγιναν με την προσήκουσα μεγαλοπρέπεια, το 1895, με στολισμούς και φωτισμούς για ένα τριήμερο, επί μητροπολίτη Τιμοθέου Καστρινογιαννάκη(1882-1897). Η προτομή του βρίσκεται στον περίβολο του ναού.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΜΜ. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΑΚΗΣ
Συνταξιούχος δάσκαλος