Το επάγγελμα του τελάλη, η ντελάλη, που σήμαινε κύρηκας, τείνει πλέον να εξαλειφθεί απο την πατρίδα μας, εν τούτοις άνθισε για πολλά χρόνια σε πολλά χωριά της Κρήτης και ασφαλώς και στη Μεσαρά , που οι πιό παλιοί τους θυμούνται ακόμα!
Θα περιοριστούμε στη Μεσαρά, γιατί σε άλλα μέρη ο τελάλης, ήταν κάτι σαν κινητή εφημερίδα, που άρχιζε με το ”ακούσατε ακούσατε”, και ανακοίνωνε τα νέα, και ήταν περισσότερο επάγγελμα, για να ζήση κάποιος, αυτός και η φαμελιά του.
Στα χωριά μας όμως της Μεσαράς, ο τελάλης, ήταν κάτι διαφορετικό.
Κατ αρχάς, να διευκρινίσουμε, οτι δεν είχαν όλα τα χωριά τελάλη.
Όσα λοιπόν χωριά δεν είχαν τελάλη, τη δουλειά αυτή, υποχρεούτο να την κάνει ο αμπελικός (αγροφύλακας).
Σε πολλά χωριά της Κρήτης, έβαζαν τελάλη άνθρωπο αδύναμο, ηλικιωμένο, η ανάπηρο, για να του δώσει το χωριό απο ευσπλαχνία, το δικαίωμα να φάει κι αυτός ”ένα κομμάτι ψωμί”, μια και αδυνατούσε να δουλέψει στα χωράφια, η να κάνει μεροκάματα!
Μα και να μήν ήταν θέμα κοινότητας, δεν καταδεχόταν ένας ένας υγιής να κάνει τον τελάλη, αφού το θεωρούσε υποτιμητικό!
Το μόνο προσόν, για να γίνει κανείς τελάλης, ήταν η δυνατή και βροντερή φωνή!
Στην κατάσταση αυτή της σωματικής αναπηρίας, ήταν και ο γνωστός σε πολλούς ο Ζαχάρης Νικολούδης, ο τελάλης της Γαλιάς για πολλά χρόνια. (Φωτογραφία με το λευκό πουκάμισο).
Στη Φανερωμένη ήταν ο Τζαβόλης ο Μανώλης.
Δέν ήταν Φανερωμιανός, αλλά παντρεύτηκε απο εκει, και έμεινε στη Φανερωμένη. Αργότερα έφυγε για το Βέλγιο όπου πέθανε εκεί.
Στις Μοίρες ήταν γνωστός και ο Σημαντήρης. Ήταν απο οτι λένε ηλικιωμένος, άρα αδύναμος στο να κάνει αγροτικές εργασίες, και ο Δήμος Μοιρών του παραχώρησε τότε τη θέση αυτή, να μπορέσει κι συτός να ζήσει με αξιοπρέπεια.
Aκόμα τον θυμούνται πολλοί, και ηχεί ακόμα στα αυτά τους τότε που διαλαλούσε στα σοκάκια…
-Κινηματογραφος ”Φαιστός”! Τέσσερεις νύφες και ένας γαμπρός!
Ηταν η γνωστή μας ταινία με τον Βουτσά – Γκιωνάκη!
Δεν το λές επάγγελμα την εργασία του τελάλη, γιατι τα λεφτά ήταν πολύ λίγα, έφταναν δεν έφταναν να ζήσει ένα άτομο.
Ηταν όμως μιά ασχολία κάποιου, να μπορεί κι αυτός να έχει τα απαραίτητα τα ”προς το ζείν”.
Ο Ζαχάρης απ τη Γαλιά, άν και ανάπηρος, είχε πολύ δυνατή και βροντερή φωνή!
Η φωνή του ήταν δυνατότερη, ακόμα κι απο… μεγάφωνο!
Γεννήθηκε υγιής, αλλα μικρός έπαθε πολιομυελίτιδα, και του άφησε ατροφικό το ένα χέρι .
Ετσι το ένα του χέρι ήταν στην αχρηστία, και το είχε συνήθως στην μέση και πίσω στην πλάτη του. Προφανώς, ντρεπόταν να το έχει μπροστά και το έκρυβε…
Του είχαν αναθέσει και άλλη μια εργασία, να φροντίζει και να ποτίζει τα λουλούδια του Ηρώου του χωριού, και έτσι έζησε αρκετά χρόνια εξασκώντας αυτή τη δουλειά του τελάλη, και του υπεύθυνου Ηρώου.
Όλα αυτά τα έκανε πολύ καλά, και με την ανάλογη σοβαρότητα, που σχεδόν έμοιαζε λειτούργημα!
Ο τελάλης, πήγαινε σε όλες τοις γειτονιές του χωριού, σταματούσε στο πιό κατάλληλο σημείο, να έχει ακουστική πρόσβαση σε οσο περισσότερο κόσμο γίνεται!
Στη συνέχεια, έβαζε τα δυό του χέρια στο στόμα σε σχήμα χωνιού, και άρχιζε να βροντοφωνάζει για το αποψινό θέμα που του εχουν αναθέσει να ανακοινώσει.
Τα ανακοινωθέντα πολλά, τακτικά, και διαφόρων θεμάτων!.
Τα πιό συνήθη θέματα, ο ερχομός κάποιου βουλευτού, η Νομάρχη για να μιλήσουν.
Ο τελάλης θα ανακοινώσει για γάμους, βαφτίσια, για να δηλωθούν τα ζώα του κάθε χωριανού, αιγοπρόβατα, τα κτήματα ( γαϊδούρια μουλάρια κλπ) και τα χωράφια.
Εδώ κάπου, κάποιες ανακοινώσεις, έχουν αφήσει εποχή, αφου ο κόσμος θέλει τον τελάλη να λέει…
-Χωριανοί, χωριανοί!
Χωριανοί γουρούνια! Όσοι έχετε! Να πάτε αύριο να τα δηλώσετε!
Χωριανοί μουσκάρια!
Όσοι έχετε! Να πάτε λέει αύριο οσοι θέλετε, να τους κάνετε εμβόλιο στην κοινότητα που θα έρθει ο κτηνίατρος!
Πολλά τέτεια σατυρικά εφεύρε ο λαός, που για ένα κόμμα που αλλάζει θέση, άλλαζαν τα πάντα!
Ο τελάλης ανακοίνωνε τα θέματα της κοινότητας , της ενορίας, που του προέτρεπε ο γραμματικός, ο πρόεδρος η ο παπάς.
Οι πιό ωραίες βέβαια ανακοινώσεις, ήταν όταν ενημέρωνε το χωριό , για ερχομό πλανώδιου συνεμά η θεάτρου!
Με δυνατή βροντώδη φωνή, με στόμφο, που τόνιζε δυό η τρείς συλλαβές χωριστά και σταματούσε με παύσεις, έκανε τις ανακοινώσεις!
-Χω -ρια- νοί! Από-ψε ήρθε θέ-ατρο στο χωριό μας, και θα παίξει στη πλα-τεία του σκολιού – το έργο, ”η θυ-σία του Αβρα-άμ, και όσοι θέ τε, να πάτε… Η παρά-σταση αρχί-ζει στσι 8 η ώρα!
Ακόμα θυμάμαι ένα καλοκαιρινό βράδυ του 1968:
-Χωριανοί! Απόψε θα παίξει κινηματογράφος στο χωργιό μας, το έργο ”ξεριζωμένη γενιά” με το Νικο Ξανθόπουλο και την Άντζελα Ζήλια! Πρωταγωνιστούν! ο Μανος Κατράκης, ο Λαυρέντης Διανέλος, και Παντελής Ζερβός! Ακόμα παίζει και ο μικρός Βασιλάκης Καίλας! Η ταινία θα αρχίσει στις 8 στου Δρουγκοστελιανού το μαγαζί! Πέντε φράγκα οι μεγάλοι και τρία οι μικροί!
Ταχτικά όμως ερχόταν και πλανόδιοι αθλητές…
-Χωριανοί, σήμερο στο χωργιό μας ήρθε ο μεγάλος Σαμψών, (Η Τζιμ Αρμάου, η Τζίμ Λόντον) και θα δώσει παράσταση στου Φλασκουρογιώργη το μαγαζί, απόξω στη πλατεία, όσοι θέτε να πάτε!
Μετά παρέλευση όμως ετών, τέλη του ΄70, ήρθαν οι λαμπάτοι ενισχυτές , οι λεγόμενοι ”DUBLEX” 35 η 100 Watt, που πήραν τη θέση τους σε κοινοτικά γραφεία εκκλησίες, και με ένα απλό μικρόφωνο, και ενα μεγάφωνο τύπου χωνί, ήταν πλέον αρκετά να εκτοπίσουν όλους τους τελάληδες!
Κείμενο – φωτογραφία: Γεώργιος Χουστουλάκης
Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook
