Connect with us

Γεια, τι ψάχνεις;

Life

Όταν μια μικρή μουρνιά ξυπνά αναμνήσεις

Κατά την τελευταία επίσκεψη στο χωριό μου είχα την ευκαιρία να περιδιαβώ σε διάφορες τοποθεσίες γύρω και κοντά στο χωριό

Είδα εικόνες σημερινές αλλά και με της μνήμης τα φτερά ταξίδεψα σε άλλες μακρινές εποχές. Έξω από τη Βρύση, στην άκρη της αυλής της, από μια όμορφη μικρή, καταπράσινη μουρνιά έκοψα μερικά ώριμα ασπρόμουρνα. Τα δοκίμασα. Νόστιμα αλλά όχι τόσο γευστικά, όπως τα μούρνα που γευόμουν στα παιδικά μου χρόνια. Τότε που, παιδιά τριγυρνούσαμε γύρω από το χωριό κυνηγώντας με τις σφεντόνες, και βρισκόμαστε κάτω από μουρνιές. Στα κλαδιά τους λαχταριστά μούρνα, άσπρα στις ασπρομουρνιές και μαυροκόκκινα στις μαυρομουρνιές. Τα πολύ ώριμα πεσμένα στο έδαφος διαλύονταν βάφοντας ακόμη και το χώμα! Σχεδόν λιωμένα δεν ήταν για φάγωμα. Άλλος τρόπος δεν υπήρχε παρά το σκαρφάλωμα. Τι μπορούσε όμως να μας σταματήσει!

Σκαρφαλώναμε από τον κορμό τους σαν αίλουροι, ανεβαίναμε και πατούσαμε σε χοντρά κλαδιά. Από εκεί σίγουροι αποκρεμούμαστε και απλώναμε τα χέρια. Κόβαμε και συγχρόνως τρώγαμε! Πόσα; Μέχρι να χορτάσουμε! Δε λογαριάζαμε αν τα μαυροκόκκινα μούρνα έβαφαν χείλια, μύτη, πηγούνια, μάγουλα και χέρια, ακόμη και τα ρούχα μας! Αυτό που μας απασχολούσε ήταν η απόλαυση των εύγευστων καρπών!

Οι μουρνιές όμως δεν είχαν φυτευτεί για τα μούρνα τους. Περισσότερο στο χωριό μου χρησιμοποιούσαν τα φύλλα τους για την εκτροφή του μεταξοσκώληκα. Η σηροτροφία ήταν αναπτυγμένη στο χωριό μου εκείνα τα χρόνια. Σχεδόν σε κάθε οικογένεια σε αποθήκες και άλλα δωμάτια, ήσυχα και μισοσκότεινα, καλά αεριζόμενα, τοποθετούσαν καλαμωτές, πάνω στις οποίες έκαναν την εκτροφή του μεταξοσκώληκα.

Η εκτροφή διαρκούσε ένα μήνα περίπου. Από τα μικροσκοπικά αυγουλάκια έβγαιναν πολύ μικρές κάμπιες. Τις τοποθετούσαν σε μικρά, τρυφερά φύλλα ασπρομουρνιάς, όπου τρέφονταν και μεγάλωναν. Περνούσαν πέντα στάδια-φάσεις ηλικίας της σύντομης ζωής τους. Σε κάθε φάση άλλαζαν το δέρμα τους. Μεγάλωναν και σιγά σιγά το μαυριδερό χρώμα άλλαζε σε ελαφρά ασπριδερό. Όσο μεγάλωναν τόσο περισσότερα και μεγαλύτερα φύλλα μουρνιάς χρειάζονταν, για να τραφούν. Γι αυτό και η φροντίδα τους ήταν μεγαλύτερη. Λίγο πριν το μήνα είχαν αναπτυχθεί και έφτανε η ώρα που τέλειωνε η εκτροφή.

Οι μεταξοσκώληκες δεν έτρωγαν πια, ήταν ανήσυχοι, σήκωναν λίγο το μπροστινό μέρος του σώματος προς τα πάνω, σημάδι πως κάτι έψαχναν. Τότε ακριβώς τοποθετούσαν κλαδιά πάνω στις καλαμωτές. Σ’ αυτά σκαρφάλωναν οι μεταξοσκώληκες. Καιρός να φτιάξουν το κουκούλι τους και να κλειστούν μέσα. Έβγαναν από αδένες του σώματός τους λεπτή μεταξωτή κλωστή και την τύλιγαν γύρω τους. Μέσα πια στο κουκούλι, σε σχήμα πολύ μεγάλου φιστικιού μεταμορφώνονταν από νύμφη σε πεταλούδα. Γύρω στις 15 ημέρες έκοβε το νήμα του κουκουλιού και πεταλούδα πετούσε στο περιβάλλον.

Γεννούσε περί τα 1000 μικροσκοπικά αυγουλάκια και τι παράξενο στο σημείο εκείνο από το οποίο ως προνύμφη είχε αρχίσει τη δική της ζωή! Όμως για να μη χαλάσει το μεταξωτό νήμα των κουκουλιών, την κατάλληλη ώρα γύρω στις 8 ημέρες βάπτιζαν τα κουκούλια σε δοχεία με βραστό νερό, ώστε να θανατωθούν οι νύμφες, πριν προλάβουν να βγουν ως πεταλούδες από τα κουκούλια. Δεν τέλειωναν όμως εκεί οι εργασίες. Έπρεπε να ξετυλίξουν το μεταξωτό νήμα από το κουκούλι. Ήταν η λεγόμενη απήνιση. Από το κάθε κουκούλι έβγαινε μεταξωτή κλωστή μήκους περίπου δύο χιλιόμετρα!

Είχε ενδιαφέρον να παρακολουθούμε όλη αυτή τη διαδικασία και τις αλλαγές στην εκτροφή του μεταξοσκώληκα. Είχαμε κι εμείς συμμετοχή σ’ αυτή την προσπάθεια και νιώθαμε περήφανοι γι αυτό. Το κόψιμο και η τροφοδοσία με φύλλα μουρνιάς αρκετές φορές γινόταν από εμάς, τα παιδιά. Είμαστε εξ άλλου οι ειδικοί στο σκαρφάλωμα πάνω και στα πιο ψηλά δέντρα.

Εκείνα τα χρόνια οι κάτοικοι του χωριού ήταν αυτάρκεις. Έτρεφαν αιγοπρόβατα, εκτός των άλλων, και για το μαλλί τους, έσπερναν το λινάρι για τα λινά και έκαναν εκτροφή μεταξοσκώληκα για το μετάξι. Μάλλινα, λινά και μεταξωτά, δικά τους δημιουργήματα για τις ανάγκες των οικογενειών τους και όχι μόνο. Δημιούργησαν σπουδαία καλλιτεχνήματα υφαντικής, πλεκτικής και κεντήματος, που τα θαυμάζουμε ακόμη και σήμερα, όταν κάποιο λίγοι, δυστυχώς, τα χρησιμοποιούν στην καθημερινή τους ζωή. Κάποια από αυτά στολίζουν λαογραφικά μουσεία, αλλά και πολλά άλλα είναι κλεισμένα σε κασέλες και μπαούλα, υφιστάμενα τη φθορά του χρόνου!

Είναι πάρα πολλά χρόνια που στο χωριό δεν ασχολούνται πια με μεταξοσκώληκες. Εγκαταλείφθηκε και η σηροτροφία, όπως και τόσα άλλα! Οι κάτοικοί του συνεχώς λιγοστεύουν! Και οι καταπράσινες μουρνιές εξαφανίστηκαν. Κόπηκαν οι περισσότερες. Έγιναν καυσόξυλα ή τα εξαιρετικής ποιότητας ξύλα τους χρησιμοποιήθηκαν σε άλλες χρήσεις. Όμως βρήκα και στάθηκα μπροστά στη μικρή, φουντωτή, καταπράσινη μουρνιά εκεί στην άκρη της αυλής της Βρύσης και βλέποντάς την με έκανε να ταξιδέψω στα παλιά, τα χρόνια μου τα παιδικά!

μουρνιές= μουριές (έτσι τις λέγαμε στο χωριό μου)

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΜΜ. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΑΚΗΣ
συνταξιούχος δάσκαλος

Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook

Click to comment

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Δείτε και αυτά

Creta

Τον εντόπισαν νεκρό μέσα στο σπίτι του Νεκρός εντοπίστηκε στην οικία του στις Μουρνιές το πρωί της Τετάρτης ένας 36χρονος άντρας. Σύμφωνα με τις...

Creta

Ανατροπή αυτοκινήτου σημειώθηκε λίγο πριν τις 9.00 το πρωί στον δρόμο του ΟΑΔΥΚ, πίσω από το Νοσοκομείο Χανίων στις Μουρνιές. Το αυτοκίνητο για αδιευκρίνιστους λόγους...

Themata

Εκδήλωση με την ευκαιρία της επετείου της γέννησης του Ελευθερίου Βενιζέλου θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 26 Αυγούστου, στις 8 μ.μ., στον περίβολο του Ιερού...