Μέσα από 15 φωτογραφίες

Μια απο τις παλιες παραδοσιακες μας, αλλα αξεχαστες συνταγες

Αναζητωντας παλιες συνταγες του τοπου μας, βρηκα και σας την μεταφερω ετσι οπως μου την ειπε μια χωριανη μου η Ελενη, που μου περιεγραψε αναλυτικα, πως εφτιαχνε η μανα της <<το χυλο με το καρκανι>>.

Κανονικα, μου ειπε, αυτα τα δυο πανε μαζι, γιατι η συνταγη ξεκιναει σαν χυλος, και αν θελει καποιος τρωει κανονικα το χυλο, αν παλι θελει συνεχιζει να το ψηνει μεχρι να γινει καρκανι.

Ηταν κι αυτα απο τα φτωχα φαγητα τα παραγωγα του αλευριου, οπως ηταν το μαγκιρι, οι στριψουλιδες κλπ.

Συνηθως αυτο το εδεσμα το εφτιαχναν μερες των Χριστουγεννων, γιατι τοτε υπηρχε στο σπιτι η γνωστη μας γλυνα, ενα προιον απο τα χοιροσφαγια. Η γλυνα ειναι το λιπος του χοιρου, που για να φτιαξει τον χυλο η νοικοκυρα, εβαζε δυο κουταλιες στο τηγανι, και το εστηνε στην παραστια με τα ξυλα, αφου, οχι κουζινα ηλεκτρικη δεν υπηρχε, αλλα ουτε γκαζι!

Οση ωρα ελιωνε λοιπον η γλυνα στο τηγανι, εριχναν και λιγο λιγο το αλευρι απ ευθειας και το ανεκατευαν.

Παραληλα σε ενα μπρικι ειχαν ζεστανει καυτο νερο, γιατι οταν θα ειχε πηξει το μειγμα αλευριου με της γλυνας, επρεπε να ριχνουν και λιγο λιγο καυτο νερο για να το κανουν πολυ αραιο ομοιογενες μειγμα. Αυτο βεβαια απαιτουσε πολυ ανεκατεμα, εβαζαν και λιγο αλατι η ζαχαρη, αναλογα πως το ηθελε ο καθε ενας.

Αφου λοιπον γινοταν ενας αραιος χυλος, τοτε σιγα σιγα αυτος ψηνοταν και γινοταν σαν κρεμα. Αν τωρα καποιο παιδι ηθελε την κρεμα, η μητερα του την εβαζε στο πιατο και τη σερβιρε πασπαλιζοντας ζαχαρη και κανελα.

Εφ οσον ομως καποιος αλλος ηθελε καρκανι, δεν ειχε παρα να συνεχισει το τηγανισμα μεχρι απο κατω να κοκινησει, να <<καρκανιασει>> που λεμε, να ροδισει δηλαδη.

Εδω παλι αν καποιος ηθελε να ειναι ροδισμενο απο κατω και απο πανω να ειναι κρεμα, το εβαζε ετσι στο πιατο και το ετρωγε. Αν ομως ηθελε να κοκινισει και αο την αλη πλευρα, τοτε του εκανε τουμπα στο τηγανι, ροδιζε και απο κει, και μετα την εβαζε στο πιατο.

Πανω τωρα στο ετοιμο καρκανι, οπως ηταν ζεστο, εβαζαν ζαχαρη και κανελα και ηταν ενα υπεροχο φαγητο η γλυκισμα για το παιδι της εποχης, που μονημως πειναγε!

Δεν υπηρχε η πολυτελεια καθε παιδι τοτε, εν σχεση με το σημερα να εχει χωρια το φαγητο του και χωρια το γλυκο του. τοτε υπηρχε απλα η αναγκη να γεμισει η κοιλια, εστω κι αν ηταν.καραμελες!

Οπως δηλαδη ενα σκυλι σημερα, ειτε του δοσεις την τροφη του, ειτε ενα κοματι ψωμι, ειτε το pedigree του, το ιδιο θα το εκλαβει, με την ιδια λαιμαργια θα τα φαει ολα, γιατι ο σκοπος του ειναι απλα να γεμισει την κοιλια του!

(Εγω εκανα μια προσπαθεια με βουτυρο, για την αναγκη της φωτογραφισης. Ηταν οντως νοστιμο, εβαλα ζαχαρη και κανελα, απ εξω, και ηταν καρκανι πανω και κατω και στη μεση ειχε κρεμα, θα μπορουσα να ειχα βαλει και ζαχαρη στον χυλο οσο το ανεκατευα και θα ηταν οντως τελειο! Οστοσο δεν ξερω αν ειχε αυτη την εικονα, αλλα δεν παιζει σημασια! Καποιος αλλος μπορει να το κανει ακομα καλιτερα και να συνοδευσει τον απογευματινο καφε του!)

Κειμενο: Χουστουλακης Γεωργιος

Μετά τα χοιροσφάγια, ακολουθούσαν τα διάφορα παράγωγα, η τσιλαδιά, τα καπνιστα ξυδάτα απάκια και λουκάνικα, τα σύγλινα, οι αμαθιές, η γλίνα για τα τηγανητά, οι λουρίδες για τα σφουγκάτα, και ασφαλώς απαραιτήτως οι τσιγαρίδες για την εξοχή!

Ολος ο κόσμος είχε δεθεί με τίς τσιγαρίδες, που ήταν και χορταστικές, αλλά και πολύ πλούσιες σε θερμίδες, απαραίτητες τις κρύες ημέρες για να παρέχουν την απαιτούμενη ενέργεια.

Απαραίτητο για την παρασκεή τους το μεγάλο καζάνι, κοινώς μπουγαδοτσίκαλο.

Εχάραζαν το δέρμα του χοιρου σε λουρίδες στενόμακρες κατα μήκος, το αφαιρούσαν και όλα αυτά τα κομάτια τα έβαζαν σέ μια μεγάλη μοσόρα ( λεκάνη).

Στη συνέχεια πάλι απο τα κομάτια αυτα αφαιρούσαν με ένα κοφτερο μαχαιράκι το απέξω σκληρο δέρμα, που απο αυτό έβαιναν οι “λουρίδες”, και έτσι έμενε το σκέτος λίπος.

Σημειωταίον τότε οι χοίροι είχαν έως και πέντε εκατοστά πάχος λίπος, ενώ στις σημερηνές ράτσες, το λίπος είναι σχεδόν ανύπαρκτο!

Μέσα λοιπόν στο μεγάλο καζάνι, εβαζαν σε μικρά μικρά κοματάκια, κομένο το λίπος, και το έσταιναν συνήθως στα ξύλα στην εξωτερική παρασθιά.

Εκει μεσα στο καζάνι τσιγαρίζονραι σιγά σιγά τα λίπη, γι αυτό ονομάζονται και τσιγαρίδες.

Θένε αρκετή ώρα να αποβάλουν όλο τους το λίπος και να κολυμπούν μέσα τα μικρά πλέον κομματάκια, που έχουν απομείνει λιγότερο απο το μισό, ίσως και το ένα τέταρτο!

Με τη τρυπητή κουτάλα, θα αφαιρεθουν απο το καζάνι, όταν πια εχουν γίνει ξερακιανα, και έχουν πάρει ενα καφετί χρώμα, για να μπούν προσωρινά σε ενα άλλο σκεύος, και το λάδι του λίπους θα σουρωθεί και θα τοποθετηθεί στη πήλινη κουρούπα, ή αργότερα στον γαζοντενεκέ με το μεγάλο στρόγγυλο καπάκι.

Η γλίνα θα πήξη και θα γίνει άσπρη, και θα παίξει ρόλο βουτύρου, κυρίως στα τηγανητά, στο ψωμί σε γλυκά, αλλα και στο καρκάνι, όπως εχουμε αναφέρει σε σχετικό αρθρο παλαιότερα.

Οι τσιγαρίδες κι αυτές, θα μπούν σε άλλη κουρούπα, ή σε άλλο δοχείο διαθέσιμο, και διατηρούνται έτσι γιά μεγάλλο χρονικό διάστημα χωρίς να πάθουν το παραμικρό.

Αυτές οι συμπαθέστατες τσιγαρίδες, που δέν υπάρχουν πλέον, πάντα θα ανήκουν στη σφαίρα της θύμισης στους παλαιότερους, και δέν θα μπορεί να ξεχάσουν το καθαρό πετσετάκι της νοικοκυράς που τις σέρβιρε απάνω στην εξοχή, και ασφαλώς το κρασάκι που τις συνόδευε!

Καμιά φορά μου λένε, μα γιατί κάθομαι και γράφω πράγματα που έχουν πεθάνει προ πολλού, και δεν κοιτάζω το μέλλον…

Απαντώ εγω προσωπικά, πως εμένα και σε πολλούς αλλους, μας αρέσουν τα παλιά αυτα, γιατι μας ενώνουν με τη νιότη μας.

Κείμενο – φωτογραφίες Γεωργιος Χουστουλακης