Τα καλοψίκια

Τα καλοψίκια ήτονε μικιά σταρένια σισαμοτά νταγκουλάκια και τα ψήνανε στον ξυλόφουρνο

Ανέ γιαγύρομε το ημερολόγιο τση ζωής μας οπίσω
κιά νέ βρεθούμεν πριχού τη δεκαετία του 60 στο χωργιό μου, το χωργιό Γαλιά και κατ’ επέχταση στο χωργιό Βορίζα, αφού αδελφά χωργιά λογούνται, οντέ ν-ήφτανε στο μήνα τζη η βαρεμένη γυναίκα, αρχίναγε με τη συνδρομή των εδικών τζη και ετοίμαζε αυτά που θα λα κεράσει το κόσμο, οντέ θα ‘ρχότανε με το καλό το νεογέννητο, που η γέννα βέβαια γινότανε πάντοτε στο σπίτι τζη.

Ούλα αυτά που ετοίμαζε για το κέρασμα, τα λέγανε ”καλοψίκια”.

Τα καλοψίκια ήτονε μικιά σταρένια σισαμοτά νταγκουλάκια και τα ψήνανε στον ξυλόφουρνο, καθώς επίσης και καρύδια, αμύγδαλα, αστραγάλια και φιστίκια, που ούλα ντως μαζί τα συνόδευε πάντοτε η παραδοσιακιά κρητικιά ρακή.

Ένα απ’ αυτά λοιπόν, που το φτιάχνανε τσι τελευταίες μέρες, ήτονε τα σισαμοτά αυτά νταγκουλάκια.

Για να τα φτιάξουνε όμως, εψιλοκοσκινίζανε σταρένιο αλεύρι, από σιτάρι τσ’ εποχής εκείνης, που η κυριότερη μάρκα σιταριού ήτονε η ”ερέτρια”, που μπορεί το σιτάρι αυτό να μην ήκανε κάτασπρο ψωμί, αλλά ήτονε πολύ γλυκό το ψωμί ντου και ήκανε και μακρυά κεφαλή και ήβγανε και ψηλό μπόι, φυσικά εξαιρετικό για πολλά άχερα.

Απ’ εναντίας για το μετ’ έπειτα σιτάρι, το ”μαυράγανο”, που ήβγανε άσπρο μεν ψωμί, αλλά ήβγανε κοντές κεφαλές και μπόι.

Με αυτό το ψιλοκοσκινισμένο σταρένιο αλεύρι, εφτιάχνανε μικιά σισαμοτά νταγκουλάκια, πολύ πολύ μικιότερα από τσι ντάγκους του καθημερινού ψωμιού που είχανε φτιαχτεί από κριθαρένιο αλεύρι, συνήθως μάρκας ”ξετροχάρι”, που ήβγαζε μεγάλο στάχυ και μεγάλο μπόι, καθώς και ”αθηναϊδα”, με κοντό μπόι.

Μετά που ζυμώνανε και εφτιάχνανε αυτά τα σισαμοτά μικιά σταρένια νταγκουλάκια, τα ψήνανε στον ξυλόφουρνο και αφού τα βγάνανε απ’ αυτόν, τα βάζανε σε καθαρά άσπρα μαξελάργια και τα κρεμάγανε στα μεσοδόκια του σπιθιού.

Τα κρεμάγανε βέβαια στα μεσοδόκια για να μην τα φάνε οι ποντικοί, αλλά και για να μην τα φάνε τα λοιπά κοπέλια του σπιθιού.

Ετσά το λοιπόν τα είχανε οντέ νε ‘ρχότανε η βλογημένη και αναμενόμενη ώρα, που θα γεννιότανε το κοπέλι.

Σά και ερχότανε αυτή η γι-ώρα, που πάντα όπως προείπαμε η γέννα γινότανε στο σπίτι, ανεμαζωνότανε ούλο το δικολόι, για να τους σε κάμουνε τα πασυχαρίκια. 

Ούλους αυτούς τους εκερνάγανε με αυτά τα νταγκουλάκια, αφού τα κατεβάζανε από τα μεσοδόκια, καθώς και με καρύδια, αμύγδαλα, αστραγάλια και φιστίκια, πάντα βέβαια με τη συνοδεία τση παραδοσιακιάς κρητικιάς ρακής.

Περνώντας όμως τα χρόνια και ειδικά μετά τη δεκαετία του 60, αφού οι γέννες πλέον γινότανε στσι κλινικές, η εξέλιξη ήφερε σε αφάνεια αυτό το παραδοσιακό παμπάλαιο έθιμο του τόπου μας, αφού κάθε καινούργιο είδος κεράσματος, εκτόπισε το παλιό!!

Σύνταξη κειμένου: Φανούριος Ζαχαριουδάκης