Πριν ακομα εφευρεθει η τσιχλα, τα παιδια της τοτε εποχης, στα ορεινα της Κρητης, γνωριζαν καλα την “κολα” που παρηγαγε ενα φυτο που λεγεται ακολια. Σε καποια αλλα μερη τα φυτα αυτα λεγονται κολιες, ακολλιές και ακολλέτες ή μαστίχες ή το σακίζι ή η κολλοτσουρέ ή κολλέ ή αγκαθοκολλιά.
Με τη λεξη “κολα”, ενοουσαν ενα ελαστικο κομι που παρηγαγε το συγκεκριμενο φυτο, που δεν ηταν αλλο απο τον χυμο του, που οταν για καποιο ττροπο εβγαινε εξω, με το χρονο επηζε, και δημιουργουσε ενα κομμι με ελαστικες ιδιοτητες, ομοιες με εκεινες της τσιχλας.
Η τσιχλα του φυτου, αν ηταν φρεσκια ηταν μαλακη, ειχε λευκο χρωμα, οσο παλιωνε επερνε ενα ζαχαρι χρωμα και σκληρινε.
Το φυτο ειναι μικρο και ποωδες, ανοικει στα φυτα εδαφους, και ειναι αγκαθωτο.
Τα φυτα αυτα βγαινουν πολλα μαζι σε συγκεκριμενες περιοχες, σε δαμακους (γκρεμους), σε ακαλλιεργητα χωραφια και σε ορεινα η παραθαλασια σε ολοκληρη την Κρητη σε καλα στραγκισμενα εδαφη.
Το φυτο ειναι μονοετες, η πολυετες και στο εδαφος παραμενει η ριζα και καθε χρονο ανανεωνεται με νεα φυτα.
Στο κεντρο το φυτο κανει ενα αγκιναρακι, και εκει αναμεσα στα αγκαθωτα φυλλα εδημιουργειτο η κολα, οταν πια ειχε μεστωσει ο ιστος του φυτου..
Και η δικια μου γενια βεβαια τα εμαθε αυτα τα φυτα απο τους παλαιοτερους και ολα τα παιδια δοκιμασαν την τσιχλα αυτη, αλλα οστοσο ειχαν βγει και οι αληθινες τσιχλες, και η <<κολα>> του φυτου αυτου πηγε στο περιθωριο, μεχρι που ξεχαστηκε τελειως!.
Το φυτο φυεται ακομα και σημερα σε αγονα και στραγγισμενα ημιορεινα εδαφη, αλλα πλεον περνα απαρατηρητο απο τους περαστικους.
Μονο στους μεγαλους θα μπορουσε κατι να θυμιζει….
Τα περισοτερα παιδια οντας στα χωραφια τα καλοκαιρια, εκοβαν και το κεφαλι του φυτου, (αγκιναρακι), το καθαριζαν με ενα μαχαιρακι και ετρωγαν το εσωτερικο του καρδουλι, το οποιο ειχε υπογλυκεια γευση. Το ιδιο αγκιναρακι παλια στα σπιτια το μαγειρευαν και γιαχνι.
Οπως και να ναι, η κολα του φυτου ηταν εδινε χαρα στα μικρα κυριως παιδια και τα εκανε να τρεξουν στα μερη που γνωριζαν οτι βγαινουν αυτα τα φυτα, και να γεμισουν το στομα τους με την τσιχλα της εποχης.
Αυτα τα λιγα λοιπον για την <<ακολια>> για να θυμηθουν οι παλιοι και να την γνωρισουν και οι νεοι…να την μαθουν και τα Κρητικα λεξικα που διαπιστωνω οτι ουτε καν υπαρχει αυτη η ονομασια του φυτου αυτου!
Κειμενο- φωτο: Χουστουλακης Γεωργιος
Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook
