Στη Γαλιά λοιπόν, λένε, “επέταξε μια σκαλίδα, και στην Πόμπια μια καρέκλα”!
Αυτόν τον καιρό, είναι επίκαιρη η σκαλίδα της Γαλιάς, (Δήμου Φαιστού), επειδή γίνονται διάφορες …σκαλιδοσυζητήσεις, μια και έγινε την Κυριακή 24 Ιουλίου, και για πρώτη φορά, η διοργάνωση “σκαλιδοτρέχω”, όπου έτρεξαν τα παιδιά, άλλα και μεγάλοι του χωριού μας από 16 χρόνων και άνω, σε αγώνες δρόμου, έστω και χωρίς σκαλίδα!
Δεν ήταν απαραίτητο βέβαια, να είναι χωριανοί μας, όποιοι ήθελαν να λάβουν μέρος!
Ομως, αν και πρώτη χρονιά, η προσπάθεια στέφθηκε με επιτυχία!
Σαν ιδέα, όπως μάθαμε, ήταν του Μανώλη Στεφανουδάκη, του γνωστού σε όλους μας παραολυμπιονίκη.
Η ονομασία “σκαλιδοτρέχω”, η “σκαλιδο run”, ήταν ιδέα του Ανδρέα Μύρο Σαββακη, και της Λίτσας Βενιζέλου Παπαδάκη.
Για την υλοποίηση και διοργάνωση, βοήθησε ο σύλλογος Γυναικών Γαλιάς, με την συνδρομή της Περιφέρειας Κρήτης και του Δήμου Φαιστού.
Έτσι έγιναν δύο αγώνες την ίδια μέρα, ο ένας στα 5 χλμ για τους μεγάλους, και ο άλλος στο 1 χλμ για τα παιδιά!
Τι σχέση όμως έχει η σκαλίδα με την Γαλιά;
Στα χωριά της Μεσαράς, λέγανε παλιά ένα σλόγκαν σαν αστείο, πως ο Θεός μια φορά πέρασε από τη Μεσαρά, και περνώντας έριξε από τον ουρανό και από κάτι σε κάθε χωριό, για να βοηθήσει το τόπο, και να μπορούν να επιβιώσουν οι κάτοικοι!
Στη Γαλιά λοιπόν, λένε, “επέταξε μια σκαλίδα, και στην Πόμπια μια καρέκλα”!
Πιθανόν στο Τυμπάκι να πέταξε ένα πεπόνι, ίσως ένα καρπούζι η τομάτα, στα Βορίζα ένα αρνί, δεν είμαι σίγουρος!
Ράξανε λοιπόν οι χωριανοί μου, και παραγγείλανε ο κάθε τους από μια σκαλιδα, και έτσι κάθε Γαλιανός, είχε τα δικά του σκαλιδομπάργαλα, σκαλίδα, σκαπέτι, σκαλιδάκι, σκαπετάκι, κλπ!
Στην Πόμπια αντίθετα, πήρε ο κάθε ένας από μια καρέκλα να κάθονται, και μάλιστα καμαρώνουν για αυτό, καθώς λένε οι ίδιοι, νοιώθουν έτσι σαν …άρχοντες σαν μπέηδες! Περνώντας όντως με το αυτοκίνητο την κωμόπολη της Πόμπιας, βλέπει κανείς πολύ κόσμο καθισμένους στις καρέκλες, να παίζουν χαρτιά, τάβλι, να συζητάνε, ή να χαζεύουν τους περαστικούς!
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο, που οι Γαλιανοί λέγανε παλιά, μετά από ένα λουκούλιο φαγοπότι, πως “εφαγαμε, σαν τον Πομπιανό βούκολο”!
Γνώριζαν πολύ καλά οι Γαλιανοί, πως οι Πομπιανοί, όταν τρώγανε, τρώγανε και πίνανε καλά, σαν άρχοντες, ειδικά οι βοσκοί, οι παλιοί βοσκοί, που συνήθιζαν να σμίγουν συχνά, βάζοντας αρνιά από κοινού, και τα ψήνανε!
Με τη σκαλίδα λοιπόν αυτή, οι πρώτοι κάτοικοι συγχωριανοί μου, θελήσανε να φάνε τον κόσμο!
Πολύ δουλειά πλάκωσε ξαφνικά για όλους!
Ένα χωράφι όπως ξέρουμε, θέλει σκάψιμο, θέλει διάρμισμα, ξεδιαλεγμα οι πέτρες, θέλει πεζούλες, θέλει τράφους, θέλει περίφραξη με τράφους, για να είναι έτοιμο μετά, να καλλιεργηθεί!
Όμως δυστυχώς βράδιαζε, και αυτοί ακόμα ήταν εκεί, στο χωράφι, ακόμα με τη σκαλίδα στο χέρι, και να διαλέγουν πέτρες να ξεπατώνουν κατσοπρίνια, προσπαθώντας να ισιώνουν το χωράφι τους!
Ομως ο ήλιος δυστυχώς κάποια στιγμή εβασίλευε πια!
Τότε λέγανε πως επουλιάζανε (εμουτζώνανε) τον ήλιο που βασίλευε νωρίς, και δεν προλάβαιναν να τελειώσουν τη δουλειά που κάνανε!!
Μετά, σαν φτιάχνανε ώστε να είναι έτοιμο να καλλιεργηθεί το χωράφι εκείνο, ανοίγανε αγρολιδολακους, πολύ βαθείς, μετά πηγαίνανε να ξεπατωσουν αγρουλίδους, για να τους φυτέψουν στους λάκκους αυτούς!
Όταν τελείωνε αυτό, τότε ετοιμάζανε άλλο χωράφι για τα σιτηρά, άλλο για το αμπέλι, άλλο για κήπους, και πάει λέγοντας!
Στις δουλειές των ανδρών, βοηθούσαν και οι γυναίκες, και συνεισέφεραν εξίσου στην οικονομία της οικογένειας, και γενικά του κράτους!
Έγιναν λοιπόν πολύ εργατικοί όλοι σχεδόν οι Γαλιανοί, και φυσικά οι περισσότεροι προόδευσαν!
Σε αυτό, έπαιξε φυσικά το ρόλο της και η σκαλίδα!
Αγόραζαν έτσι χωράφια στον κάμπο, αμπέλια, έτοιμα περιβόλια, οικόπεδα στις Μοίρες, άλλα οικόπεδα και μαγαζιά, και στο Ηράκλειο!
Οι Γαλιανοί πάντα ήταν δουλευταράδες, με σήμα κατατεθέν, τα παλαιότερα χρόνια, το αλέτρι, το δραπάνι και τη σκαλίδα!
Σπέρνανε και θερίζανε πολλά στρέμματα σιτηρά, και πολλές φορές χωρίς καν να βάλουν εργάτες!
Και ναι μεν καλό είναι το χιούμορ, αλλά η Γαλιά, μέχρι την εποχή του Μεταξά, δεν κυβερνιοταν από ανίδεους!
Κυβερνιοταν από δέκα δημογέροντες, τους πιο σοφούς του χωριού, και εκείνοι έβγαζαν και τον πρόεδρο!
Άρα είχαμε εξ αρχής ένα σοβαρότατο λόγο προόδου, γιατί άλλο είναι να λένε τη γνώμη τους δέκα σοφοί, κι άλλο να τη λέει ένας καφετζής, μόνο και μόνο επειδή έτυχε να έχει πολλές γνωριμίες και να εκλεγεί πρόεδρος!
Η μεγαλύτερη πρόοδος, κυρίως πνευματική, ήταν τη δεκαετία του ’30, διότι το χωριό είχε δύο μεγάλα ατού!
Πρώτον είχε δάσκαλο έναν Νικολούδη Διονύσιο, ο οποίος μάθαινε στους μαθητές του τόσα πολλά πράγματα, όσα γνώριζαν παιδιά της τρίτης γυμνασίου!
Δεύτερον, είχε τρία τουλάχιστον δυναμικά στελέχη το χωριό, τελειόφοιτους γυμνασίου, τον Γιώργη Χουστουλάκη, τον μετέπειτα παπά Γιώργη, τον Γιώργη Μανασάκη, και τον αδερφό του τον γνωστό Λευτέρη τον Γαλιανό.
Αυτοί οι τρεις, θέλησαν να διαμορφώσουν τους χαρακτήρες των συγχωριανων τους, μέσω θεάτρου!
Άνθισε λοιπόν και το θέατρο τότε στη Γαλιά, έγινε θεσμός για πολλά χρόνια, και σκοπός τους ήταν να ξυπνήσουν τους Γαλιανούς, να μορφωθούν, και να γίνουν πρωτοπόροι!
Μια μεγάλη πρόοδος συνεχίστηκε και αργότερα , όταν παρέλαβαν οι έφεδροι τα χωράφια στου Βελούδη, περίπου το ’50 με ’55, που ανήκαν στη Μονή Βροντισίου, και αυτό έγινε, με μπροστάρη τον Γιώργη Μαρκάκη, ή Μπουζογιώργη!
Έτσι ξεκίνησε και ο πρώτος Γεωργικός Συνετετισμός Γαλιάς, από μια μικρή ομάδα πέντε έξη ατόμων. Έγινε το πρώτο συνεταιριστικό εργοστάσιο – ελαιοτριβείο – αλευρόμυλος, με γραμματέα τον Ροδουσακη Σάββα!
Αμέσως η Γαλλία έγινε πια, μονημο θέμα συζήτησης στη Μεσαρά, διότι είχε ηλεκτρικό ρεύμα το χωριό, ηλεκτρικό εργοστάσιο και αλευρόμυλο, ενώ εκείνοι όχι! Και όταν λέμε εκείνοι ούτε καν οι πόλεις, Μοίρες Τυμπάκι που ήταν και Δήμοι, άλλα και η Πόμπια!
Όμως η ομάδα προόδου, εκτός τα θεατρικά έργα που διοργάνωναν τα χρόνια εκείνα, έκαναν και διοργανώσεις αθλητικές!
Διοργάνωναν για παράδειγμα αγώνες βόλι, η σκοποβολή.
Είχαν το μεταλλικό βόλι οβίδας, λίγο μεγαλύτερο από πορτοκάλι, και έκαναν αγώνες μεταξύ τους, ποιος θα το πετάξει πιο μακριά!
Η διοργάνωση αυτή, γινόταν είτε από τους δασκάλους για στους μαθητές τους, είτε από τους μεγάλους μεταξύ τους!
Έκαναν ομαδικούς αγώνες και με τη σκυτάλη, (σκυταλοδρομίες), τουλάχιστον μέχρι το 1968, που εγώ ο ίδιος τους θυμάμαι.
Γενικά η Γαλιανοί νέοι, είχαν έφεση στον αθλητισμό, σε όλες τις εποχές!.
Πολύ καλά λοιπόν, το σκέφτηκε ο παραολυμπιονίκης μας, κ Μανώλης Στεφανουδάκης, και με την προσπάθεια του, και όλων των υπολοίπων που πρωτοστάτησαν, προβάλλοντας έτσι τις ρίζες μας, που είναι και οι πυλώνες προόδου του τόπου μας!
Κείμενο – Φωτό: Γεωργιος Χουστουλακης
Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook
