Τα παλια χρονια στην Κρητη, στιμαδωροι, ηταν χαρισματικοι ανθρωποι, που μπορουσαν να εκτιμησουν την αξια σε διαφορα ακινητα, η σε ζημιες, η σε παραγωγη προιοντων
Δεν ηταν επαγγελματιες, ηταν συγχωριανοι που ειχαν αυξημενη αντιλληψη των πραγματων, για αξιες προιοντων, κινητα η ακινητα, που καλουντο να δωσουν μια τιμη.
Η λεξη προερχεται απο το ρημα ”στιμαρω”, ειναι Ελληνικη μεσαιωνικη, που θα πει προσδιοριζω την αξια, εκτιμω, αξιολογω.
Στα Ιταλικα ειναι stimare.
Ηταν χρησιμοι, και απαραιτητοι πολλες φορες oi στιμαδωροι, γιατι καταφερνανε να δινουν λυσεις σε πολλα προβληματα.
Για παραδειγμα, ηθελες να μαθεις ποσα κιλα λαδι θα βγαλεις.
Καλουσες τον στιμαδωρο, εβλεπε ενα δενδρο, ποσο ηταν φορτωμενο, εκανε ενα λογαριασμο, και σου ελεγε στανταρ, θα βγαλεις τοσα κιλα λαδι!
Σπανια επεφταν εξω.
Έβλεπε το χωραφι με το ,εστωμενο σιταρι, και σου ελεγε ποσα κιλα σταρι θα βγαλεις.
Ειχες ενα αμπελι η καποιες κληματαριες στο σπιτι σου, ηθελες να μαθεις ποσα κιλα μουστο θα βγαλεις και απο το αμπελι, και ποσο απο τις κληματαριες!
Καλουσε το στιμαδωρο, εριχνε μια ματια, εκανε την εχτιμηση του και του ελεγε, ”θα βγαλεις τοσα κιλα κρασι”.
Επεφτε συνηθως παντα μεσα κατα 90 με 100%.
Είχαν ακριβη επιτυχια, διοτι η πειρα σε αυτη τη δουλια τους ειχε κανει πολυ ικανους στην αντιλληψη.
Σε αγοραπολησιες οικοπεδων, αγροτεμαχιων, καλουσε ο καθε ενδιαφερομενος τον δικο του εκτιμητη στιμαδωρο και ελεγε μια τιμη.
Το ιδιο γινοταν και σε περιπτωση ζημιας.
Αυτα για να μην αδικηθει κανενας.
Αν τα ζωα καποιου, πηγαιναν στο περιβολι η στο αμπελι του αλλου, και τον ζημιωναν, αν δεν ηθελαν να ανακατευθει ο αγροφυλακας και ο αγρονομος, και να γινουν δικαστηρια, καλουσαν τον στιμαδωρο και ”στιμερνε”, δηλαδη εκτιμουσε τη ζημια.
Αποζημιωνε ο αλλος και το θεμα εληγε.
Η χρηση των στιμαδωρων ηταν συχνη τα παλιοτερα χρονια, αλλα μετα τα τελη του ’70 ελατωθηκαν, και τα χρονια που καταργηθηκαν οι αγροφυλακες, καταργηθηκαν κι αυτοι.
Οι περισσοτεροι ηταν εντιμοι ανθρωποι, αλλα υπηρχαν και πολλοι που επερναν το μερος του δικου τους η του συγγενη τους και ηταν αδικοι.
Σε αυτη την αδικια, στηριχτηκε και ο λαος και εβγαλε την παρακατω φραση,,,
”Του στιμαδωρου η ψυχη
και του ψευδομαρτυρου,
γυρευουν τοπο να σταθουν
γυριζουν γυρου γυρου”
Υπονοει λοιπον ο λαος, οτι δεν θα αναπαυτει η ψυχη του κακου στιμαδωρου, ο οποιος και λεφτα επερνε, σε αντιθεση με τον τιμιο και δικαιο που δεν επερνε αμοιβη, αλλα και δεν αδικουσε καποιον.
Στη φωτο ο παππους μου Μιχαλης Λενιδακης, στο καφενειο με δυο χωριανους του.
Ειχε αρκετη μορφωση για την εποχη εκεινη, ηταν προεδρος μαζι και γραμματικος στη Φανερωμενη Ηρακλειου.
Αν και δεν ηταν στιμαδωρος, μπορουσε ομως να κανει καλη εκτιμηση και ηταν δικαιος ανθρωπος.