Κωστής Φραγκούλης (Ανταίος) – “Ο Πατριάρχης της κρητικής μαντινάδας”

Τα “ΔΙΦΟΡΑ” είναι το σημαντικότερο ποιητικό δημιούργημα της Κρητικής Λογοτεχνίας από την εποχή του Βιτσέντζου Κορνάρου

Ο Κωστής Φραγκούλης ο ιδιαιτέρως προικισμένος από το Θεό Στειακός, είναι ένα πραγματικό φαινόμενο γιατί χωρίς περγαμηνές ιδιαιτέρων σπουδών με εφόδια τα γράμματα του Δημοτικού Σχολείου και τρίμηνη φοίτηση στο Γυμνάσιο, κατόρθωσε να κατακτήσει την ψηλότερη κορυφή της Κρητικής Λογοτεχνίας.

Αξιώθηκε να περάσει τις πύλες του μεγαλύτερου Πνευματικού Ιδρύματος της Ελληνικής Επικράτειας, της Ακαδημίας Αθηνών και να τιμηθεί με το Α! βραβείο για το δίτομο ποιητικό του δημιούργημα, τα “ΔΙΦΟΡΑ”.

Τα “ΔΙΦΟΡΑ” είναι το σημαντικότερο ποιητικό δημιούργημα της Κρητικής Λογοτεχνίας από την εποχή του Βιτσέντζου Κορνάρου και έχει χαρακτηρισθεί, από Ελληνες και ελληνόφωνους ξένους γλωσσολόγους, Ευαγγέλιο του γνήσιου κρητικού λόγου.

Όλος ο πνευματικός κόσμος της χώρας, διανοούμενοι, λογοτέχνες, ειδικοί επιστήμονες γλωσσολόγοι, αλλά και απλοί άνθρωποι του λαού αποκαλούν τον Κωστή Φραγκούλη: Πατριάρχη του παραδοσιακού μας στίχου, Πρωτομάστορα της ρίμας, ζωντανό μύθο της παράδοσής μας, στυλοβάτη της κρητικής διαλέκτου, αιώνιο έφηβο του πνεύματος, ζωντανό κρητικό λεξικό, σύγχρονο Κορνάρο, Δάσκαλο και άλλα.

Ο Κωστής Φραγκούλης γεννήθηκε στη Λάστρο Σητείας το 1905 και σε ηλικία 16 χρονών έφυγε για το Ηράκλειο, όπου από μια καθαρή σύμπτωση έγινε τυπογράφος. Ταυτόχρονα με την τυπογραφική τέχνη, άρχισαν και οι πρώτες λογοτεχνικές του ανησυχίες γράφοντας ένα είδος χρονογραφήματος στην τοπική εφημερίδα, “Ίδη” που εντυπωσίασε το αναγνωστικό κοινό με το δροσερό και παιγνιώδες ύφος του. Στα 25 του χρόνια βρέθηκε στην Αθήνα, εργαζόμενος πάντα ως τυπογράφος κι εκεί εξέδωσε την πρώτη ποιητική του συλλογή “Μ’ ανοιχτά φτερά”.

Ύστερα από την απελευθέρωση εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Ηράκλειο και απέκτησε ιδιόκτητο τυπογραφείο με τη φίρμα “Ανταίος” ενώ παράλληλα ασχολήθηκε συστηματικά με τη δημοσιογραφία. Στην εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ” επί 35 συναπτά έτη έγραφε καθημερινά τη στήλη του χρονογραφήματος, με τον τίτλο “Λόγοι και αντίλογοι” με το ψευδώνυμο “Ανταίος”.

Το τυπογραφείο έφερε πολύ κοντά τον Κ. Φραγκούλη στους κύκλους των λογίων και των διανοουμένων της εποχής, πράγμα που είχε μεγάλη επίδραση στην περαιτέρω πορεία του. Με τις κρητολογικές έρευνες και μελέτες και τις συνεχείς ενασχολήσεις τους με θέματα λογοτεχνικά, παραδοσιακά, γλωσσικά κλπ, βοήθησαν τον Κωστή Φραγκούλη να ανακαλύψει την παραδοσιακή του ταυτότητα.

Ετσι γεννήθηκαν τα “ΔΙΦΟΡΑ” όπου καταξίωσαν τον Κωστή Φραγκούλη στο χώρο της Κρητικής Λογοτεχνίας. Ο αριστοτέχνης του δεκαπεντασύλλαβου Κωστής Φραγκούλης είναι και κορυφαίος πεζογράφος με τρεις συλλογές συναρπαστικών διηγημάτων και χρονικών, ένα μυθιστόρημα και αμέτρητα δημοσιεύματα σε εφημερίδες και περιοδικά όλης της Ελλάδας.

Οι ρίμες και οι χιλιάδες μαντινάδες του Κωστή Φραγκούλη, έχουν χαρακτηριστεί από τους ειδικούς, αριστουργήματα του αυθεντικού κρητικού λόγου με πλούσια και ευρηματική φαντασία, λαμπρή εικονιστική δύναμη, επιγραμματική λιτότητα και ομοιοκαταληξία εκπληκτικά πλούσια. Δυστυχώς όμως, δεν έχουν εκδοθεί ακόμα σε βιβλία, γιατί είναι τόσος ο όγκος αυτού του έργου, που απαιτείται πολύμοχθη προσπάθεια για την ταξινόμησή του.

Το τραγούδι “Βοσκαρουδάκι Αμούστακο” που κυκλοφόρησε από τον δάσκαλο της κρητικής μουσικής Ρεθεμνιώτη λυράρη Κωστή Μουντάκη στα μέσα της δεκαετίας του 1960 σε ένα δισκάκι βινυλίου 45 στροφών είναι μια διασκευή του στο ποίημα του Κωστή Φραγκούλη (Ανταίου) με τίτλο “Αποθυμιά”, μέσα από τη συλλογή “Τα Δίφορα”.