Connect with us

Γεια, τι ψάχνεις;

Themata

Ο Άγιος Φανούριος του Βίκου και του Βαλσαμονέρου

Για άλλη μια φορά, εκατοντάδες προσκυνητές βρέθηκαν στην εκκλησία του Αγίου Φανουρίου του Βίκου, αλλά και του Βαλσαμονέρου, όπου οι Γαλιανοί και οι Βορζανοί, αντίστοιχα, τιμούν τον Άγιο.


 

Πλήθος κόσμου, κυρίως Γαλιανοί, ήλθαν στο άλλοτε χωριό ”’Βίκο”, όπου σώζεται μονάχα η εκκλησία του χωριού, καθ’ όσον το υπόλοιπο χωριό έχει πλέον παύσει να υπάρχει, αφού η τελευταία απογραφή που σώζεται είναι αυτή του, Βασιλικάτα το 1630.

Ήλθαν για να προσευχηθούν και να παρακαλέσουν τον Άγιο να τους βοηθήσει και να τους φανερώσει το ποθούμενο.

Η πατροπαράδοτη φιλοξενία του Γαλιανού, μετά το πέρας της λειτουργίας, απλωμένη σ’ όλο της το μεγαλείο.

Πολλές οικογένειες προσέφεραν πλήθος εδεσμάτων και ποτών στο κόσμο, που είχε καταφθάσει για να λειτουργηθεί.

Το χωριό Βίκος, Κατά τη περίοδο της Βενετοκρατίας (1260-1669) ήταν μετόχι του καθολικού μοναστηριού (Του μοναχικού τάγματος των Κιστερκιανών) του Χριστού της Γέργερης.

Τον 16ο Αιώνα τα περισσότερα κτίσματα του Βίκου είχαν καταπατηθεί από ιδιώτες και ανέθεσε το μοναστήρι της Γέργερης σε ένα Βενετό Ευγενή του Χάνδακος (Ηράκλειο) τον Βίκτωρα Τριβιζάνο να τα διεκδικήσει δικαστικά υπέρ του μοναστηριού, όπως και πράγματι έγινε.

Το χωριό του Βίκου αναφέρεται σε όλες τις σωζόμενες βενετικές απογραφές του πληθυσμού της Κρήτης δηλαδή: του 1577 του Μπαρόζη, του 1583 του Καστροφύλακα, οπότε είχε 87 κατοίκους και του 1630 του Βασιλικάτα.

Στις Τούρκικες απογραφές του πληθυσμού το χωρίο του Βίκου δεν αναφέρεται. ( Πιθανόν να είχε ερημωθεί λόγω της επιδημίας της πανούκλας).

Το μοναδικό κτίσμα του Βίκου που σώζεται σήμερα, όπως προείπαμε, είναι η εκκλησία του Αγίου Φανουρίου, η οποία έχει επισκευαστεί από την αρχαιολογία, πριν από λίγες δεκαετίες.

Ο Βίκος σήμερα ανήκει στη Γαλιά του Δήμου Φαιστού.

Αλλά και οι Βορζανοί γιόρτασαν με κάθε επισημότητα και λαμπρότητα και φέτος, τη γιορτή του Αγίου Φανουρίου στο Βαλσαμόνερο, που βρίσκεται Νοτιοανατολικά του χωριού τους και σε μικρή απόσταση.

Εκατοντάδες κόσμου από κάθε γωνιά της Γης και προπαντός της Κρήτης, κρατόντας λαμπάδες, αρτοκλασίες και Φανουρόπιτες, βρέθηκαν εδώ για να ανάψουν ένα κερί και να παρακαλέσουν τον Άγιο Φανούριο να τους φανερώσει αυτό που τόσο καιρό ποθούσαν, αυτό που έχουν ανάγκη, αυτό που τους λείπει από τη ζωή και δεν μπορούν να το βρουν μόνοι τους……… το ξεχωριστό θαύμα για το κάθε ένα!!

Εδώ έχει γίνει το κέντρο της λαϊκής λατρείας του Αγίου Φανουρίου στην Κρήτη.

Υπάγεται στο δημοτικό διαμέρισμα Βοριζίων και απέχει από την πόλη του Ηρακλείου Κρήτης 54 χιλιόμετρα.

Εδώ ευρίσκετο το Μοναστήρι του Βαρσαμονέρου, που είχε κτιστεί στους πρώτους αιώνες της Ενετοκρατίας και που σώζετερα μόνο ο ναός.

Ο Ναός είναι κατάγραφος, τρίκλιτος με νάρθηκα.

Το βόριο κλίτος είναι αφιερωμένο στην Παναγία chiesa della madonna di watsa moneto. Υπάρχουν επιγραφές των ετών 1332,1404,1407.

Το νότιο κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη. 1400-1428.

Και στη νοτιοδυτική γωνία, το κλίτος του Αγίου Φανουρίου. 1426-1431.

Λένε οι παραδόσεις, ότι, αυτοί που δούλεψαν για να κτιστεί η μονή κατανάλωσαν μέχρι να τελειώσουν το κτίσημο, 104 μουζούρια αλάτι.

Λένε επίσης οι παραδώσεις, ότι, όταν άρχισαν να την κτίζουν, στον Άγιο Φανούριο δεν άρεσε το συγκεκριμένο μέρος και γι’ αυτό έφευγε η εικόνα του και πήγαινε σε ένα σπήλαιο στον Λεπριά.

Εκεί ήθελε να κτίσουν την εκκλησία.

Διότι απ’ εκεί ήθελε να βλέπει συγχρόνως : τον Άγιο Αντώνιο στο Βροντίσι, την Παναγία με το Χριστό στα Βορίζα, τον Άγιο Γεώργιο στα Βορίζα και τον Τίμιο Σταυρό στη κορφή του βουνού.

Η εκκλησία όμως κτίστηκε στο Βαρσαμόνερο και η εικόνα του Αγίου Φανουρίου βιδώθηκε στο τέμπλο.

Παρέμεινε βιδωμένη μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970, οπότε όλες οι εικόνες της εκκλησίας μεταφέρθηκαν στο Μοναστήρι του Βροντησίου.

Η εικόνα του Αγίου Φανουρίου επιστρέφει εδώ μια φορά το έτος και συγκεκριμένα στις 27 Αυγούστου, ημέρα της γιορτής του.

Σ’ αυτήν την εικόνα του Αγίου Φανουρίου πηγαίνουν ακόμα και σήμερα οι ύποπτοι κλοπής ζώων και ξεμαρτηρούνται, δηλ. φανερώνουν την αλήθεια και ορκίζονται για την αθωότητα τους.

Η πίστη ότι ο Άγιος Φανούριος θα φανερώσει τον κλέφτη είναι βαθιά ριζωμένη ακόμα και σήμερα στη ψυχή του λαού, γι’ αυτό δε τολμά να ορκιστεί ψέματα από το φόβο της τιμωρίας.

Λέγεται ότι όσοι και να έχουν πάρει ψεύτικο όρκο, την πλήρωσαν άμεσα και πολύ ακριβά…..

Αλλά και σ’ αυτή την εικόνα, στις 6 – 6 – 1941, έδωσε όρκο ο πρώτος πυρήνας της αντιστασιακής ομάδας του Γ.

Πετρακογιώργη, ”Ψηλορείτης”, που ήταν όλοι τους Βοριζανοί.

agios-fanouris2

Ο όρκος ήταν ο εξής:

Ορκιζόμαστε ενώπιον του Θεού να αγωνιστούμε υπέρ πατρίδος και ελευθερίας μέχρι θανάτου

Οι εικόνες του μοναστηριού του Αγίου Φανουρίου του Βαλσαμονέρου που έχουν μεταφερθεί στο Βροντήσι, μεταξύ των άλλων είναι οι εξής.

1) Η Άμπελος, ζωγραφισμένη δια χειρός του ” Αγγέλου του Κρητός”.

2) Η Αμφιπρόσωπη εικόνα, που από την μία μεριά είναι ζωγραφισμένη η μορφή του Χριστού και του Αγίου Φανουρίου και από την άλλη είναι ζωγραφισμένη η μορφή του Αγίου Φανουρίου, δια χειρός του Αγγέλου του Κρητός.

3) Η εικόνα του Αγίου Φανουρίου, δια χειρός του Αγγέλου του Κρητός.

Ακόμα, έξι φορητές εικόνες με αρχαιολογική αξία έχουν μεταφερθεί στο Ηράκλειο στο μουσείο της Αγίας Αικατερίνης, δίπλα στον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά.

Τον Άγιο Φανούριο του Βαλσαμονέρου οι Τούρκοι τον ονόμαζαν ” Μ ο υ γ γ ρ ι ν ά ρ ο ”.

Διότι, όταν κάποτε προσπάθησαν να του κάψουν τις εικόνες και ενώ τις είχαν συγκεντρώσει στη μέση της εκκλησίας, αυτός άρχισε να βγάζει μουγγριές, όσπου οι Τούρκοι έφυγαν και οι εικόνες έμειναν ακέραιες.

Τις αγιογραφίες στους τοίχους της εκκλησίας, τις έκανε, ο περίφημος Κητικός ζωγράφος, Κωσταντίνος Ρίκος.

Απ’ εδώ ξεκίνησε σαν μαθητής του Δαμασκινού, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος. Και απ’ εδώ έφυγε για την Ισπανία και σε ηλικία 17 ετών.

Στην Κρήτη, που από το 1211 αποτελούσε μέρος της Ενετικής επικράτειας, οι ζωγράφοι και οι Αγιογράφοι συνδίαζαν το Βυζαντινό ιδίωμα με τις δυτικές επιρροές, φιλοτεχνώντας φοριτές κυρίως εικόνες και διεμόρφωναν την λεγόμενη ‘ ‘ Κ ρ η τ ι κ ή σ χ ο λ ή ‘ ‘ .

Σ’ αυτό εδώ το μέρος, υπήρξε το επίκεντρο αυτής της συγκεκριμένης σχολής.

agios-fanouris1

Στη μονή του Βαλσαμονέρου ανοίκαν οι παρακάτω ιδιοκτησίες:

1) Η Κερά η Βελουλιανή στο χωριό Γαλιά.

2) Τα Καρουλιανά, που βρίσκονται πάνω από το Χωριό Σκούρβουλα, στον Άγιο Νικόλαο.

3) Ο Άγιος Ιωάννης ο Φαραγκίτης, στον Αλμυρό Ηρακλείου.

4) Η Αγία Παρασκευή του Μερίτη, που η περιοχή αργότερα μετονομάστηκε,
” Γεωργική Σχολή Μεσσαράς ”.

5) Οι Μουρνιές.

Προαναφέραμε, ότι εδώ, στην εικόνα του Αγίου Φανουρίου ερχόταν οι ύποπτοι κλέπτες για να ορκιστούν…….

Ως τόσο το πολυμήχανο και πολυτάλαντο μυαλό του βοσκού των Ορέων της Ίδης, έπεξε ακόμα και με τον Άγιο του τόπου του, τον Άγιο που αγαπούσε ιδιαίτερα ,τον Άγιο που τόσο πίστευε και τόσο λάτρευε ένεκα των πολλών θαυμάτων που είχε κάνει.

Ο βοσκός ( κλέπτης) που προοριζόταν για να πάρει όρκο, πήγαινε λίγη ώρα νωρήτερα μόνος του , μπροστά στην εικόνα του Αγίου Φανουρίου και του έλεγε:

Άγιε μου Φανούριε, εγώ έχω κλέψει τα πρόβατα του ….χ…. και σου λέω την αλήθεια, στο λέω να το ξέρεις και να μην το ξεχάσεις. Ως τόσο όμως το απόγευμα θα ρθω να πάρω ψεύτικο όρκο και θα πω ότι δεν τα έκλεψα εγώ, μονό να το θυμάσαι!!

Στην συνέχεια ο βοσκός έφευγε.

Το απόγευμα ο βοσκός ( κλέπτης ),επέστρεφε, τώρα πλέων, με την παρέα που τον έβαζε στον όρκο , και αυτός ορκιζόταν στην εικόνα του Αγίου Φανουρίου και έλεγε:

Άγιε Φανούριε μου , εγώ ορκίζομαι ότι δεν έκλεψα τα πρόβατα του …χ… , αλλά …….εσύ ….ξέρεις………. καλά ξέρεις!!!!!!!

Απολυτίκιο Αγίου Φανουρίου του Νεοφανούς και Μεγαλομάρτυρος. Ήχος δ’

Ουράνιον εφύμνιον, εν γη τελείται λαμπρώς, επίγειον πανήγυριν νυν εορτάζει φαιδρώς, Άγγέλων πολίτευμα, άνωθεν υμνωδίαις, ευφημούσι τους άθλους, κάτωθεν Εκκλησία, ουράνιον δόξαν’ ην εύρες πόνοις και άθλοις τοις σοις, Φανούριε ένδοξε.

Ο γράφων εύχεται σε όλο το κόσμο Χρόνια πολλά και ιδιαίτερα στους εορτάζοντες!!!

 

Σύνταξη κειμένου – φωτογραφικό υλικό: Φανούριος Ζαχαριουδάκης.

Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook

Click to comment

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Δείτε και αυτά