Connect with us

Γεια, τι ψάχνεις;

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Ο αργαλειός και η τέχνη της υφαντικής στην Κρήτη

Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Θεά Αθηνά, προστάτιδα της χειροτεχνίας και των καλών τεχνών, είχε εφεύρει τον αργαλειό

Πιστεύοντας ότι δεν υπάρχει καλύτερη υφάντρα από αυτή, μεταμόρφωσε σε αράχνη την κόρη ενός βαφέα από την Ιωνία που τόλμησε να τη συναγωνιστεί.

Η αφετηρία της Υφαντικής τέχνης χάνεται στα βάθη της αρχαιότητας, όπου ο πρωτόγονος άνθρωπος ασχολείται με τη χορτοπλεκτική και καλαθοπλεκτική και γενικότερα με τη διαπλοκή μακρόστενων ταινιών από φλούδες κλαδιών. Οι Μινωίτες είναι εκείνοι που εφεύραν την υφαντική τέχνη, τον αργαλειό και την ενδυμασία με κοπτοραπτική. Είναι οι πρώτοι στον κόσμο που ύφαναν, έκοβαν και έραβαν ρούχα στα μέτρα του χρήστη και συνάμα άλλα για τους άνδρες, άλλα για τις γυναίκες, άλλα για τους ιερείς, κλπ. Οι υπόλοιποι αρχαίοι Έλληνες, καθώς και οι ξένοι λαοί για πολλούς αιώνες ακόμη μετά από το Μινωικό Πολιτισμό φορούσαν ή χιτώνες, ή μανδύες, ή προβιές ζώων.

Με το πέρασμα του χρόνου, η παραγωγή νημάτων και η χρήση τους στην Υφαντική θα δημιουργήσει τα πρώτα ενδύματα, που θα αντικαταστήσουν εκείνα που είναι φτιαγμένα από δέρματα ζώων.

Για τη δημιουργία υφαντού υφάσματος χρησιμοποιούνται νήματα που παράγονται από την Κλωστική. Μετά την κατάλληλη προετοιμασία των νημάτων, ακολουθεί η διαδικασία της ύφανσης, που γίνεται στον αργαλειό.

Για πολλά χρόνια, οι άνθρωποι έφτιαχναν τα ρούχα τους από φυσικά υλικά: μαλλί, βαμβάκι, λινάρι, μετάξι.
Πριν από όλα έπρεπε να μαζέψουν το βαμβάκι και το λινάρι, να «τραβηχτεί» η μεταξωτή κλωστή που είχε υφάνει ο μεταξοσκώληκας, να κουρέψουν το μαλλί από τα πρόβατα.

Για να γίνει μια κλωστή γερή, πολλές ίνες στρίβονται και ενώνονται μεταξύ τους. Τα εργαλεία για αυτή τη δουλειά είναι: η ρόκα, στην οποία στερεώνεται η τούφα που με το στρίψιμο θα γίνει κλωστή, το αδράχτι, όπου τυλίγεται η έτοιμη κλωστή, και το σφοντύλι, που βοηθά την κίνηση του αδραχτιού.

Εν συνεχεία, το ύφασμα δημιουργείται καθώς «μπλέκονται» (διασταυρώνονται) τα κάθετα και τα οριζόντια νήματα στον αργαλειό.

Τα εξαρτήματα του αργαλειού ήταν η σαΐτα (η θήκη κλωστής του αργαλειού ), το αδράχτο (σιδερένιο εργαλείο, για το γέμισμα των μασουριών), το θρομύλι ( στενόμακρη βάση ξύλινη με λακκίσκο όπου η υφάντρα περιστρέφει τον άδραχτο για να γεμίσει τα μασούρια κλωστή ),το χτένι ,το πέταλο ( η θήκη του χτενιού), η πατητήρα ( ιμάντας που πατά για να πήξει η ύφανση ),το αντί, το στημόνι

Όπως στα αρχαία χρόνια, έτσι και στη νεότερη Ελλάδα, στα χρόνια του παππού και της γιαγιάς, οι γυναίκες υφαίνουν γιατί πρέπει να ετοιμάσουν όλα τα απαραίτητα στην οικογένεια: υφάσματα για τις φορεσιές, υφαντά για τις ανάγκες του σπιτιού, όπως σεντόνια, μαξιλάρια, βελέντζες, κιλίμια, κουρτίνες, προσόψια, τραπεζομάντιλα, αλλά και υφαντά απαραίτητα για τις καθημερινές ασχολίες, όπως σακιά για τη μεταφορά προϊόντων, τσαντίλες για το στράγγισμα του τυριού, λαδοσάκια για τα ελαιοτριβεία κ.λ.π.

Παλιά, οι γυναίκες έβαφαν τα νήματα και τα υφάσματά τους με φυσικές πρώτες ύλες. Η υφάντρα, παρασκεύαζε τα χρώματα από τα φύλλα, τη ρίζα, τον καρπό ή τη φλούδα δέντρων και φυτών του τόπου της, σύμφωνα με πατροπαράδοτες συνταγές. Τα χρώματα αυτά συνδυάζονταν αρμονικά μεταξύ τους. Το αγαπημένο χρώμα των υφάντρων ήταν το κόκκινο. Γι’ αυτό χρησιμοποιούσαν: το πρινοκούκκι ή κερμέζ, ένα έντομο που είναι παράσιτο πάνω στο πουρνάρι, τη ρίζα από το φυτό ριζάρι και το φυτό κρόκος.

Δεύτερο σε προτιμήσεις έρχεται το μαύρο χρώμα. Μαύρο έβαφαν με: το ξύλο του σκλήθρου, το φλοιό της φτελιάς και τα φύλλα και το φλοιό της βελανιδιάς.

Κίτρινο έβαφαν με: τα φύλλα της μουριάς και τα φύλλα της αμυγδαλιάς.

Το χρώμα του σάπιου μήλου το πετύχαιναν με: τα φύλλα της καρυδιάς, το φλοιό της άγριας μηλιάς και τις φλούδες των ξερών κρεμμυδιών.

Καφέ έβγαζαν με: τις πράσινες φλούδες καρυδιών και το φλοιό του πεύκου.

Γαλάζιο έβαφαν με το λουλάκι (τροπικό ινδικό φυτό).

Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook

Click to comment

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Δείτε και αυτά

Themata

Όλες οι λεπτομέρειες της ινγκόγκνιτο επίσκεψης των εκπροσώπων του διάσημου οίκου μόδας στο χωριό της Κρήτης Είναι Παρασκευή πρωί, περίπου 11 η ώρα, και...