Στις εποχές που ζούμε, καμιά φορά αναπολούμε τα όμορφα πράγματα που κληρονομήσαμε από τους γονέους μας, θυμόμαστε τις χαρούμενες παρέες από τους παλιούς, θαυμάζουμε και σήμερα τα ωραία, και προσπαθούμε να τα αξιοποιήσουμε, αλλά όμως παράλληλα, εμείς οι πολίτες, προσπαθούμε και να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα του σήμερα
Σε αυτό συμφωνούμε οι περισσότεροι, πλην μιας μειοψηφίας, που φυσικά σε όλες τις κοινωνίες, δυστυχώς υπάρχει.
Στις πόλεις, υπήρχαν και υπάρχουν οι αναρχικοί, όπου έχουν την τάση να κάνουν πράξη της καταστροφικής και δολοφονικής τους μανίας.
Δυστυχώς όμως τελευταία, αυτή η άναρχη καταστροφική μανία, τη συναντούμε με το ίδιο θράσος, και στα χωριά!
Μιλάμε για ελάχιστα άτομα, που δεν ξέρουν πως να περάσουν την ώρα τους, και δεν κάνουν τίποτε άλλο, από το να απειλούν, η να πυροβολούν ότι βρουν, και δε διστάζουν να καταστρέφουν ακόμα και ιστορικά μνημεία τέχνης και ομορφιάς του τόπου τους.
Ο λόγος του σημερινού άρθρου, η δολοφονική πράξη, η ολική καταστροφή, ενός μνημείου, που για αιώνες ήταν πηγή δροσιάς, και τρεχούμενου νερού, της κοινότητας Γαλιάς Δήμου Φαιστού, γνωστή σε όλους τους ντόπιους με το όνομα ”Κουτσουνάρα”.
Η κουτσουνάρα ήταν…, και λέω ”ήταν”, γιατί και εκείνη δεν υπάρχει πλέον…
Ήταν ένα σημείο αναφοράς, για να ξεδιψάζει ο κάθε περαστικός, η εργαζόμενος πού δούλευε στις εργασίες, στα ανατολικά του χωριού, στο θέρισμα, στα σταφύλια, στο κουβάλημα των σιτηρών, στο αλώνισμα των διαφόρων οσπρίων, στα χαρούπια κλπ.
Δρόσιζε η πηγή αυτή με τα άφθονα δροσερά κρυστάλλινα τρεχούμενα νερά της, εκτός τους περαστικούς, αλλά και είχε τις επισκέψεις και από τις νοικοκυρές, όπου έπλεναν τα βαριά ρούχα του σπιτιού , χτυπώντας τα με τον κόπανο, όπως κουβέρτες, πατανίες, φλοκάτες, στις δεκατρείς γούρνες της!
Τόσες είχα μετρήσει όταν ήμουνα παιδί, 13 γούρνες!
Και ήταν εντυπωσιακό το θέαμα, να χαζεύεις το νερό , σαν έτρεχε στην πρώτη γούρνα, γέμιζε, και μετά στη δεύτερη, μετά στη τρίτη, στη τέταρτη, κοκ!
Στους δε εργαζόμενους στην Δυτική πλευρά του χωριού, στις περιοχές του Αη Γιάννη, τους ξεδίψαζε το καβούσι το λεγόμενο ”Στου Αγγέλου”!
Ούτε και το καβούσι ”Του Αγγέλου” υπάρχει πλέον, γιατί πρίν κάμποσα χρόνια, καταστράφηκε κι αυτό εκ θεμελίων!
Έλεγαν οι παλιοί, πως ” Τ’ Αγγέλου το νερό είναι το πιο χωνευτικό νερό, κανερό της Μεσαράς”! Έλεγαν επίσης, πως …”κι αν είχες φάει καλά, και είχες πχεί νερό απ τ΄Αγγέλου, ήταν τόσο χωνευτικό. που θα ξαναπείναγες πάλι αμέσως”!
Από τού Αγγέλου το νερό, εκείνο το ευλογημένο νερό, που για αιώνες κι αυτό, έτρεχε από το πέτρινο κουτσουνάρι, έπιναν κάποτε όλοι που είχαν τα αμπέλια στη Βελουδιανή περιφέρεια, αλλά και πιο πριν, και οι καλόγεροι του μοναστηριού που ήταν στην εκκλησία στον Αη Γιάννη, που όμως δεν υπάρχει πλέον, ούτε αυτό δυστυχώς!
Πολλοί γεροντότεροι, θυμούνται ακόμα τα κελιά του μοναστηριού, πριν ισοπεδωθούν από τους νεότερους, και φυτευτούν με ελιές.
Μα και εμείς οι νεότεροι, θυμόμαστε τα γκρεμισμένα πλέον κελιά, εσωζόνταν όμως, μονάχα τα θεμέλια.
Όσοι χωριανοί μας, έμαθαν το γεγονός του βανδαλισμού της γηραιάς Κουτσουνάρας, η την αντίκρισαν οι ίδιοι ισοπεδωμένη, και ακόμα κι αυτό το κουτσουνάρι της σπασμένο, προφανώς με βαρύ αντικείμενο, πέτρα ίσως η βαριά και όλες τις γούρνες ισοπεδωμένες, μόνο δάκρυα δεν έτρεξαν από τα μάτια τους…
Μεγάλη θλίψη κυρίευσε όλους τους χωριανούς μας, για τον άδικο βανδαλισμό της κρήνης αυτής με τα παγωμένα αθάνατα νερά της.
Κάποτε με ρώτησε ένας φίλος, τί είναι το πολυτιμότερο αγαθό στον κόσμο, και η απάντησή του, ήταν ένα ποτήρι κρυστάλλινο δροσερό νεράκι της πηγής!
Το καλύτερο δώρο του Θεού προς τον άνθρωπο! Ένα ποτήρι δροσερό κρυστάλλινο καθαρό νεράκι!
Μας έστειλε ο Θεός αυτή την αθάνατη πηγή, πριν πολλούς αιώνες, και δεν μπόρεσαν κάποιοι νέοι, να διαισθανθούν την αξία της, και να την παραδώσουν και εκείνοι στα δικά τους παιδιά…
Οι γεροντότεροι σήμερα του χωριού μας, που γεννήθηκαν πριν το 1920, θυμούνται την κρήνη της Κουτσουνάρας, με μία γούρνα, στη συνέχεια φτιάχτηκαν και οι 8 υπόλοιπες δώδεκα, δηλαδή μορφή που ήταν, και τη γνωρίσαμε και εμείς!
Όλοι οι γέροντες του χωριού μας, συμφωνούν σε ένα πράγμα, πως η κρήνη αυτή ήταν πολύ παλιά!
Το πιο πιθανόν, να φτιάχτηκε τον προηγούμενο αιώνα, δηλαδή πριν το 1900!
Τα εκατό της περίπου χρόνια λοιπόν, τα γιόρτασαν κάποιοι με τη… βαριοπούλα!
Oύτε οι ξένοι κατακτητές που πέρασαν από δω δεν έδειξαν τέτοιο θηριώδη πρόσωπο!
Αν μη τι άλλο οι κατακτητές, είχαν τη στοιχειώδη μόρφωση, να διατηρήσουν τα μνημεία του τόπου που κατακτούσαν, πλην τους Άραβες Σαρακινούς, που δεν άφηναν όρθια πέτρα πάνω σ΄άλλο.
Όλοι στον τόπο αυτό, ήταν δεμένοι με την πηγή αυτή δροσιάς, γιατί όταν δεν υπήρχαν τα ψυγεία, όλοι έτρεχαν εκεί με τα πόδια η με τα ζώα, και έπαιρναν ”κρυγιό νερό” με τα κρυγιοστάμνια, και στο σπίτι, έριχναν απάνω στο σταμνί, ένα βρεγμένο πανί, για να διατηρείται δροσερό όλη μέρα.
Μου έλεγε ο πατέρας μου, για τότε πού ήταν 5 χρονών, πως του έδινε η μάνα του μια σακούλα με ρούχα κι ένα σαπούνι να πάει εκεί να τα πλύνει στη Κουτσουνάρα…
Τον κοίταζαν τότε με προσοχή οι άλλες γυναίκες που έπλεναν κι αυτές δίπλα του, και έλεγαν:
-Για ξανοίξετε μωρέ σείς, εκιονέ το κοπελιδάκι, ήντα νοικοκεράτο που το ‘χει! Για ιδέστε το πώς ταχτοποιεί τα ρούχα!
Έπλυνε ένα ρούχο, το έστρωσε στη γούρνα απάνω, και εκειά απάνω βάνει τα σαπουνισμένα ρούχα να μη λερώνονται!
Κι απόϊς, τα ξεπλένει ένα ένα, και ξαναστρώνει στην άλλη γούρνα το πανάκι και τα θέτει πάλι απάνω…!
Μα κι γώ πάλι, θυμάμαι μια χρονιά που ήμουν μόλις 5 χρόνων, και έλεγε ένα βράδυ καλοκαιριού ο πατέρας μου:
-Αχι να μην είχαμε εδά μια κανάτα παγωμένο νερό απ’ τη Κουτσουνάρα…
-Μη σε νοιάζει πατέρα! Άμα θες, παίρνω το μικρό σταμνάκι μας, και πάω και σου φέρνω εγώ…Του λέω!
-Και θα πάς στ’ αλήθεια; Και δε φοβάσαι το σκοτάδι, η τα φαντάσματα?
-Δε το βοβάμαι! Του λέω, δεν υπαρχουν φαντάσματα! Και αρπώ το σταμνάκι και αγλακώ στη Κουτσουνάρα!
Ε, το τι ευκές επήρα σαν ήρθα με το παγωμένο νερό, δε λέγεται!
Μα και αργότερα, μεγάλοι, μικροί, πήγαιναν στο ποτάμι πού έτρεχε το νερό της Κουτσουνάρας, και μάζευαν καβρούς, συνήθως γέμιζαν ένα σταμνί, εγώ τους έδενα το ένα πόδι σε ένα τέλι, και έκανα μια κρεμανταλιά!
Όλοι έχουν να θυμηθούν πολλά από την Κουτσουνάρα, και οι ιστορίες; Ατέλειωτες!
Όταν κάποτε πότιζαν τα μουλάρια και τα γαϊδούρια τα οζά, όταν κουβάλαγαν το καλοκαίρι τα στάχυα, δίψαγαν πολύ, και πολλές φορές έβλεπα πολλά ζωντανά σταματημένα μπροστά στις γούρνες, και περίμεναν στη σειρά, να πλησιάσουν στο νερό, να πιουν, και να γεμίσουν τις κανίστρες και τα σταμιά.
Ήταν τότε που η κουτσουνάρα ήταν στις δόξες της!
Όταν πάλι κάποιοι, ήθελαν να ποτίσουν τους νεοφυτεμένους αγρουλίδους, φορτωμένα δυο η τρία κτήματα με κανίστρες, αυτές τις γερμανικές τις στενοπόρες, η τις φαρδιοπόρες με το στρογγυλό βιδωτό καπάκι, πάλι έπρεπε να περιμένουν στη σειρά, να τελειώσει ο προηγούμενος.
Είχε ζωντάνια η κρήνη, και έδινε ζωή!
Τροφοδοτούσε με νερό το χωριό, και επί της τουρκοκρατίας, απλά, ίσως αρχές του αιώνα, η και πριν, σαν είδαν τη πραχτικότητα της πηγής, θεώρησαν καλώς, να φτιαχτεί και να περιλαμβάνει 13 τσιμεντένιες γούρνες!!!
Έτσι διαμορφώθηκε στη μορφή που τη γνωρίσαμε!
Σήμερα όμως δυστυχώς οι νεότεροι, δεν έχουν ευαισθησίες, μονάχα: ”Να φάμε να πιούμε, και να κάνουμε και κανένα ”τζερτζελέ”, η σαματά, να περάσει η ώρα…”!
Ποιος από τους ”δολοφόνους” της κρήνης αυτής θα διαισθανθεί κάποτε, πως η κρήνη αυτή είχε ψυχή? Πραγματική όμως ψυχή;
Ποιος θα τους πει στα νέα παιδιά αυτά, πως όλοι οι χωριανοί την πένθησαν;
Ποιος θα τους πει, πως όλοι ένοιωσαν θλίψη για το χαμό της Κουτσουνάρας τους, περισσότερο παρά να είχε πεθάνει άνθρωπος;
Ποιος θα τους πει πως όλοι, ένοιωσαν αηδία για την πράξη τους αυτή;
Το είδα εγώ ο ίδιος στα μάτια πολλών, που τους το είπα, πως πριν ένα χρόνο κατέστρεψαν το μνημείο αυτό, το οποίο είχε ριζωθεί με σεβασμό και ευλάβεια βαθιά μέσα στη ψυχή τους, σαν να επρόκειτο γα μια εκκλησία!
Τώρα δηλαδή, με την ίδια λογική, να αναμένουμε και συνέχεια, να καταστρέψουν δηλαδή και τα άλλα μνημεία, που οι Σκαρπαθιότες πρωτομάστορες της πέτρας φιλοτέχνησαν , όπως την κρήνη στα Καπελονιανά, η κρήνη του Μονοχώρου κλπ.
Βέβαια, όχι πως κι εκεί στα Καπελονιανά δεν έχει πέσει και εκεί βανδαλισμός, φυσικά, έχουν σπάσει και εκεί το πάνω πέτρινο κουτσουνάρι της.
Στον ίδιο ποταμό, και στο ύψος του Μονοχώρου, και η κρήνη που έπερνε νερό παλιά το Μονόχωρο, είναι θαμμένη και εκείνη εξ ολοκλήρου στα βάτα!
Η Γαλιανή πάλι κρήνη στη μεσοχωριά, καταστράφηκαν οι γούρνες της, και μεταμορφώθηκε και η ίδια, που δρόσιζε το χωριό, και ότι έμεινε από τότε, τίποτε δεν σου θυμίζει τη γνωστή ”Γαλιανή βρύση”!
Ακόμα και τα τρία τούρκικα κουμπελίδικα φρεάτια πού έπαιρνε νερό η Γαλιανή βρύση, καταστράφηκαν και μπαζώθηκαν.
Την ίδια τύχη είχε και το Ενετικό κτήριο της Γαλιάς στον τούρκικο μαχαλά, δεν διατηρήθηκε όταν έπρεπε, και έπεσε για να παρασύρει στα μπάζα του, και την ετών ιστορία του.
Κάποιοι όμως άλλοι νέοι, πριν μια δεκαετία, είχαν οράματα για τον τόπο, και ασφαλώς και για τη Κουτσουνάρα, να αναβαθμιστεί και να γίνει πόλος έλξης από όλους!
Να γίνει μιά ”Αρβη” της Γαλιάς, να φτιαχτούν πάγκοι, να γίνει δάπεδο τσιμεντένιο με τραπέζια τσιμετένια η ξύλινα , και να γίνονται τσιμπούσια, περίπατοι από μικρούς και μεγάλους μέχρι τη κρήνη αυτή.
Να πηγαίνουν οι νέοι, να τρώνε και να πίνουν με τις παρέες τους, να βάζουν και στο παγωμένο νερό τις μπύρες τους!
Όμως τα άτομα αυτά θεωρήθηκαν ρομαντικοί, συκοφαντήθηκαν και το σύστημα τους πέρασε γρήγορα γρήγορα στο περιθώριο…
Παλιά αυτά τα έκαναν οι μορφωτικοί σύλλογοι, τότε πού οι νέοι, είχαν πράγματι οράματα!
Tα οράματα λοιπόν είναι που λείπουν από τον τόπο μας, για μια καλύτερη ζωή, παράλληλα να διατηρηθούν και να επιδιορθωθούν όσα μνημεία μας απόμειναν!
Κείμενο φωτογραφικό υλικό: Γεώργιος Χουστουλάκης
Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook
