Συναγερμός έχει σημάνει στις υγειονομικές υπηρεσίες της Κρήτης καθώς σε περιοχές του Ηρακλείου οι επιστήμονες συνέλεξαν δείγματα κουνουπιών τα οποία βρέθηκαν θετικά στον ιό του Δυτικού Νείλου, όπως αποκάλυψε το Ράδιο Κρήτη και η εκπομπή του Λευτέρη Βαρδάκη.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες ,η κινητοποίηση των υγειονομικών αρχών ξεκίνησε όταν εμφανίστηκαν ύποπτα κρούσματα, με συμπτώματα λοίμωξης, ήπιας μορφής , σε κατοίκους των περιοχών όπου υπήρχε μεγάλος πληθυσμός κουνουπιών ,γεγονός που προκάλεσε την άμεση αντίδραση του ΚΕΕΛΠΝΟ.
Το κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, με επείγον έγγραφό του πριν από λίγες ημέρες προς όλες τις δημόσιες υπηρεσίες του Ηρακλείου, τις καλεί να προχωρήσουν σε άμεση ενημέρωση του κοινού και να δώσουν οδηγίες προφύλαξης από τα κουνούπια ,υπό το φόβο μετάδοσης του ιού.
Ωστόσο οι επιστήμονες δεν κρύβουν την ανησυχία τους για την εμφάνιση της νόσου στο νησί μας, ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις έχει αποδειχθεί και θανατηφόρος, ειδικά σε ασθενείς με βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό, σε άλλες περιοχές της χώρας.
Την ίδια ώρα ερωτηματικό παραμένει, εάν εγκαίρως είχαν ληφθεί μέτρα καταπολέμησης των κουνουπιών την καλοκαιρινή περίοδο και εάν οι ψεκασμοί αυτοί επαρκούσαν για την αποτελεσματική εξόντωσή τους πριν απλωθούν οι μολυσματικές ασθένειες που μετέφεραν ,ενώ πρέπει να αναζητηθούν και ευθύνες εάν υπήρξε ολιγωρία από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Μάλιστα άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει παρατηρηθεί και έξαρση στη σταφυλοκοκκική νόσο ιδιαίτερα στα παιδιά εξαιτίας τσιμπημάτων κουνουπιών και αυξημένη προσέλευση στις παιδιατρικές κλινικές Βενιζελείου και ΠΑΓΝΗ.
Οι ειδικοί συνιστούν να τηρούμε τα μέτρα για την προστασία μας από τα τσιμπήματα των κουνουπιών ώστε να περιορίσουμε το ενδεχόμενο να παρουσιάσουμε τα συμπτώματα. Ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού που είναι κυρίως οι χρονίως πάσχοντες συνιστούν έντονη προφύλαξη.
Αντιμετώπιση του ιού του Δυτικού Νείλου
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου και στα περισσότερα άτομα με
ηπιότερα συμπτώματα, όπως πυρετό και πόνους, αυτές θα περνούν από μόνα τους χωρίς ιατρική φροντίδα. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι άνθρωποι είναι συχνά στο νοσοκομείο, όπου μπορούν να λάβουν υποστηρικτική αγωγή όπως ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, βοηθά με την αναπνοή και νοσηλευτική φροντίδα.
Τι είναι ο ιός του Δυτικού Νείλου και πως μεταδίδεται
Ο ιός του Δυτικού Νείλου (ΔΝ) μεταδίδεται με τσίμπημα μολυσμένων κουνουπιών. Η κύρια δεξαμενή του ιού στη φύση είναι τα πτηνά, ενώ οι άνθρωποι και τα θηλαστικά θεωρούνται ως αδιέξοδοι ξενιστές, καθώς ο τίτλος του ιού στο αίμα τους, κατά τη διάρκεια της ιαιμίας, είναι χαμηλός και δεν επαρκεί για τη μόλυνση των κουνουπιών. Η πλειονότητα των ανθρώπων που μολύνονται με τον ιό είναι ασυμπτωματικοί, περίπου 20% εμφανίζουν ήπια συμπτώματα γριπώδους συνδρομής και λιγότεροι από 1% παρουσιάζουν σοβαρότερες εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα, κυρίως εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση.
Οι πιο σοβαρές εκδηλώσεις εμφανίζονται συνήθως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (>50 ετών), ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και γενικά άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα.
Η επιδημιολογική επιτήρηση, το συστηματικό και έγκαιρο πρόγραμμα καταπολέμησης των κουνουπιών και η ενημέρωση του κοινού για την προστασία από τα κουνούπια, αποτελούν διεθνώς τα σημαντικότερα μέτρα για την πρόληψη της νόσου.
Το καλοκαίρι-φθινόπωρο 2010 εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα επιδημία λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Έκτοτε, καταγράφονται ετησίως -κάθε καλοκαίρι και φθινόπωρο- κρούσματα της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα, σε ανθρώπους και ζώα.
Το 2011 ο ιός εξαπλώθηκε και νοτιότερα στη Θεσσαλία και στην Ανατολική Αττική. Το 2012 καταγράφηκαν δύο βασικά επίκεντρα της επιδημίας, στην Αττική (νότια προάστια) και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (κυρίως στις Περιφερειακές Ενότητες Ξάνθης και Καβάλας, πέριξ του Νέστου ποταμού), ενώ το 2013 καταγράφηκαν, επίσης, δύο βασικά επίκεντρα, στην Αττική (βόρεια προάστια και Ανατολική Αττική) και στις ίδιες περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Τα έτη αυτά κρούσματα καταγράφηκαν, επίσης, στην Κεντρική Μακεδονία και στη Δυτική Ελλάδα, όπως και σε ορισμένα νησιά. Το 2014 καταγράφηκαν λίγα κρούσματα της λοίμωξης, σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, στην Π.Ε. Ροδόπης, νέα περιοχή κυκλοφορίας του ιού, αλλά και σε περιοχές γνωστής κυκλοφορίας του ιού από παλαιότερα έτη (Π.Ε. Ξάνθης, Ανατολικής Αττικής, Ηλείας).
Συνοπτικά, τα κρούσματα λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου που διαγνώσθηκαν και δηλώθηκαν στη χώρα μας, ανά έτος, παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί.
Ερωτήσεις και απαντήσεις για τον ιό
Τι είναι η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου;
Η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile virus, WNV) είναι νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από τσίμπημα κουνουπιού, και προσβάλλει ζώα (άγρια πτηνά, άλογα) και τον άνθρωπο.
Πώς μεταδίδεται η λοίμωξη από ιό του Δυτικού Νείλου;
Μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως το κοινό κουνούπι). Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά ή άλλα ζώα (π.χ. άλογα).
Μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις. Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπάνια από την μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη).
Ο ιός δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο. Δεν μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.
Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από ιό του Δυτικού Νείλου;
Το 80% των ατόμων που μολύνονται παραμένουν ασυμπτωματικοί, το 20% εμφανίζουν ήπια νόσο, ενώ λιγότεροι από 1 στα 100 ασθενείς (<1%) εμφανίζουν σοβαρή κλινική νόσο που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα.
• Ασυμπτωματική λοίμωξη: Το 80% (4 στα 5) των ατόμων που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
• Ήπια νόσος: Υπολογίζεται ότι περίπου 20% αυτών που μολύνονται με τον ιό αναπτύσσουν ήπια συμπτωματολογία, όπως πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, εμέτους και μερικές φορές δερματικά εξανθήματα (στον κορμό) και διόγκωση των λεμφαδένων. Τα συμπτώματα φεύγουν σε 4-7 ημέρες χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα.
• Σοβαρή μορφή νόσου: Λιγότερα από 1 στα 100 άτομα (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα). Τα συμπτώματα της σοβαρής νόσου περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαμψία αυχένα, απάθεια,αποπροσανατολισμό, κώμα, τρόμος, σπασμούς, μυϊκή αδυναμία και παράλυση.
Πόσο σύντομα εμφανίζονται τα συμπτώματα;
Μετά το τσίμπημα του κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2-14 ημέρες (χρόνος επώασης) μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Συνήθως διαρκούν μερικές μέρες, αν και μερικές φορές η διάρκεια είναι μεγαλύτερη. Τα συμπτώματα της σοβαρής μορφής της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα) μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες.
Πώς θεραπεύεται η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Στις ηπιότερες περιπτώσεις ο πυρετός και τα άλλα συμπτώματα περνούν μόνα τους, ενώ στα πιο σοβαρά περιστατικά που χρειάζεται να νοσηλευτούν χορηγείται υποστηρικτική θεραπεία (χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών, πιθανή εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας για μηχανική αναπνευστική υποστήριξη κλπ).
Υπάρχει εμβόλιο για τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει προς το παρόν διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του ιού.
Γιατί λέγεται ιός του Δυτικού Νείλου;
Ονομάσθηκε έτσι, γιατί αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα το 1937.
Σε ποιες χώρες υπάρχουν κρούσματα του Δυτικού Νείλου;
Κρούσματα και επιδημίες λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου σε ανθρώπους και ζώα έχουν εκδηλωθεί στην Αφρική, την Ασία, τη Μ. Ανατολή (Ισραήλ), την Ευρώπη, την Αυστραλία, ενώ το 1999 αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ, όπου μέχρι και σήμερα έχει καταγραφεί μεγάλος αριθμός κρουσμάτων και η νόσος πλέον ενδημεί.
Από το 1996, μετά την πρώτη μεγάλη επιδημία στη Ρουμανία, έχουν αναφερθεί σποραδικά κρούσματα σε ανθρώπους σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ρουμανία, Ιταλία, Ουγγαρία, Τσεχία, Πορτογαλία, Γαλλία και Ισπανία). Σημειώνεται ότι στη Ρουμανία εμφανίζονται κρούσματα σε ανθρώπους σε ετήσια βάση.
Το 2009 εμφανίστηκαν σποραδικά κρούσματα στην Ιταλία και εφέτος (2010) στην Πορτογαλία.
Εξάλλου σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες εμφανίζονται περιστασιακά κρούσματα σε άλογα και άγρια πτηνά και διαπιστώνεται η μόλυνση των κουνουπιών.
Υπάρχει πιθανότητα να μολυνθώ αν κάνω μετάγγιση αίματος ή μεταμόσχευση;
Παρότι υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες αναφορές για μετάδοση του ιού με αυτό τον τρόπο, θεωρείται πολύ σπάνιος τρόπος μετάδοσης.
Τι μπορώ να κάνω για να αποφύγω τη μόλυνση;
* Να αποφεύγω τα τσιμπήματα των κουνουπιών o Χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα. Χρησιμοποιούνται δραστικές ουσίες, μεταξύ των οποίων το DEET (Ν,Ν διεθυλο-μετα-τολουαμίδη), ικαριδίνη ή πικαριδίνη (Picaridin (KBR 3023)) και φυσικές ουσίες όπως αιθέρια έλαια ευκαλύπτου (που όμως έχουν σχετικά μειωμένη εντομοαπωθητική δράση).
Ο χρόνος δράσης των εντομοαπωθητικών ουσιών κυμαίνεται από 1 έως 4-5 ώρες. Για τα εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET προτιμώνται τα σκευάσματα με συγκέντρωση 30-50% για τους ενήλικες και 10-30% για τα παιδιά.
Δεν υπάρχει αντένδειξη για τη χρήση σε εγκύους και θηλάζουσες μητέρες, ενώ δεν συστήνεται η χρήση τους στα βρέφη μέχρι 2 μηνών. Τα εντομοαπωθητικά προϊόντα πρέπει να επαλείφονται μετά τα αντιηλιακά, και δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με το στόμα, τα μάτια και το βλεννογόνο της μύτης. Σε όλες τις περιπτώσεις, πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή.
*Χρήση εντομοκτόνων στον αέρα.
Περιέχουν πυρεθρινοειδή (π.χ.περμεθρίνη), ουσίες που προσβάλλουν το νευρικό σύστημα των εντόμων και τα αποπροσανατολίζουν. Κυκλοφορούν στο εμπόριο στις εξής μορφές: αερόλυμα (αεροζόλ), ταμπλέτες, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κλπ. Πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή. Δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα.
* Προσοχή κατά τις σημαντικότερες ώρες έκθεσης στα τσιμπήματα.
Τα περισσότερα είδη κουνουπιών που μεταφέρουν τον ιό τσιμπούν από το σούρουπο μέχρι το χάραμα.
* Χρήση κατάλληλων ενδυμάτων. Ρούχα που καλύπτουν όσο περισσότερο
γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια). Πιο αποτελεσματικά είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.
* Συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα.
*Να αποφεύγω τα κουνούπια στο σπίτι
* Αντικουνουπικά πλέγματα (σίτες που εμποδίζουν την δίοδο κουνουπιών) στα ανοίγματα του σπιτιού (π.χ. παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγοί τζακιού) και περιοδικός έλεγχος και συντήρησή τους.
* Χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως χρήση εντομοαπωθητικών από θηλάζουσες μητέρες και βρέφη). Είναι πιο αποτελεσματικές, όταν είναι εμβαπτισμένες σε εντομοαπωθητικό.
* Απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους.
Σημειώνεται ότι ακόμα και το έδαφος που παραμένει για μεγάλα διαστήματα υγρό μπορεί να αποτελέσει σημείο εναπόθεσης αυγών.
* Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητά των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων.
* Καλό κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο ενήλικα κουνούπια).
* Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).
Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook
