Connect with us

Γεια, τι ψάχνεις;

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Η παλιά παγωνιέρα και το παγωτό κασάτο

Το παγωτο ειχε αλλη γευση παλαιωτερα, και το κασατο ηταν διασημο την εποχη του 50- 70


Υπηρχε εξ αρχης το παγωτο που εφτιαχναν ιδιωτες για το καφενειο τους σε πολεις και χωρια, αλλα το 1934 εμφανιστηκαν και οι πρωτες βιοτεχνιες παραγωγης παγωτου χυμα και σε ξυλακι.

Στα χωρια της Κρητης μας υπηρχαν κι εκει οι καφετζηδες, η ιδιωτες ζαχαροπλαστικης, που την περιοδο του καλοκαιριου εφτιαχναν και πουλαγαν παγωτο χωνακι μαζι με κανελαδες

Τοτε ομως ερχοταν και οι πλανωδιοι παγωτατζιδες με το τρικυκλο και πουλαγαν και χυμα σε χωνακι μιση δραχμη, ξυλακι κρεμα με μια δραχμη, αλλα και ξυλακι σοκολατα μιαμιση δραχμη.

Για να γινει το παγωτο στο εργαστηριο του απλου καφετζη στο μαγαζι του, χρειαζοταν αρχικα ενα σακι χιονι, και αργοτερα μια κολονα παγου.

Επισης χρειαζοταν η παγωνιερα, ενα μπρουτζινο μεταλλικο κυλινδρικο δοχειο.

Ενα ξυλινο δοχειο κυλινδρικο που εμπενε μεσα η παγωνιερα και γυρω γυρω γεμιζε με χιονι η παγο.

Για τα υλικα τωρα, ο τεχνητης, εβαζε κατ αρχην το γαλα που αρμεγε απο τα κατσικια του, ζαχαρη, και αναλλογα και αρωματικα υλικα.

image

Σαν μαρτυρας παραγωγης παγωτου, στο σπιτι του Σταθη Χουστουλακη, αδερφου του πατερα μου, εχω ακομα καποιες εικονες στην ακρη του μυαλου μου.

Ο θειος μου ο Σταθης, ειχε καφενειο στο χωριο και το παγωτο το εφτιαχνε ο ιδιος, οπως το εμαθε απο τον πατερα του που ηταν ζαχαροπλαστης στα νιατα του, και τον βοηθαγαν και τα παιδια του. Ετσι εμαθε ο Σταθης αλλα και ο πατερας μου, εξου και ζωζεται ακομα και η παγωνιερα! Εξ ου και η φωτο.

Ο Σταθης λοιπον ειχε δυο παγωνιερες. Η μια χωραγε 3 οκαδες γαλα και ηταν στενη, και η αλλη 5 οκαδες και ειχε το ιδιο μηκος αλλα πιο φαρδια σε διαμετρο.

Τα πρωτα χρονια χρησιμοποιουσε παγωνιερα που το καπακι της δεν ειχε ενσωματωμενο μειχτη

Επειδη το παγωτο κρυσταλιαζε στα πλαγια, εβαζε μια μακρια κουταλα και καθε λιγο και λιγακι ανεκατευε το παγωτο.

Αργοτερα βγηκε αλλο καπακι που πανω του, και στο κεντρο, ειχε ενα μεταλικο μειξερ που γυρνωντας απλα το καπακι ανακατευοταν μεσα και το παγωτο.

Η περιστροφη γινοταν παντα δεξια, και ποτε αριστερα. Η γενια μας πιστευε οτι, αν το γυρναγες αριστερα, εκοβε το γαλα.

Τωρα για να εχουμε μια καλιτερη εικονα στο μυαλο μας, θα φαντασουμε οτι εβραζαν το γαλα, που συγουρα τοτε ηταν πιο αγνο και ευωδιαζε με τα αρωματικα χορτα της φυσης, το αφηναν να κρυωσει, και προσθεταν τη ζαχαρη και οτι αλλο για να το αρωματισουν.

Πανω σε ενα χαμηλο τραπεζι η σοφρα, ακουμπουσαν το ξυλινο κυλινδρικο δοχειο, που μεσα εβαζαν την παγωνιερα με το γαλα, και γυρω γυρω γεμιζαν το δοχειο αυτο με χιονι η παγο κοπανισμενο σε κοματια. Ανα στρωσεις παγου εβαζαν και χλωριουχο νατριο χονδρο, για να διατηρειται περισσοτερο ο παγος.

Τοτε αρχιζε και η διαδικασια περιστροφης του καπακιου (παντα δεξια), για πολυ ωρα, μεχρι να γινει κρεμα το γαλα.

Ακομα και οταν ειχε σχηματιστει το κασατο παγωτο, παλι καθε λιγη ωρα το ανεκατευαν να ξεκολα απο τα πλαγια να μην κρυσταλωνει και να ειναι ομοιογενες το μειγμα.

Στις πολεις την τιμητικη του ειχε το παγωτο στα κεντρικα μαγαζια, σε πλατειες που πηγαιναν και οι γυναικες , και τα παιδια. Στα χωρια εκεινα τα χρονια οι γυναικες δεν πηγαιναν στα καφενεια.

Ολοι ομως, μικροι και μεγαλοι, ενοιωθαν μεγαλη λαχταρα οταν ακουγαν τον παγωτατζη με το τρικυκλο, να ερχεται και να διαλαλει ”φρεσκα κασατα”! ”εχω κρεμα , σοκολατα, εχω και νηστισιμα”! Τα νηστισημα συνηθως εμφανιζοταν τον δεκαπενταυγουστο, ειχαν κιρτινο χρωμα με γευση πεπονι.

Θυμαμαι στο εμπα του χωριου μας, στη μεγαλη στροφη,που ακουσα απο μακρια το γνωριμο θορυβο της τρικυκλης μηχανης να αγκομαχαει στην ανηφορα και αμεσως με επιασε το καρδοχτυπι για παγωτο! Και να σκευθει κανεις, ηταν ζεστη, σκονες απο την αλωνιστικη μηχανη, διψα και των γονεων!

Ειπα του πατερα μου να μου δωσει ενα πενηνταρακι να παρω ενα χωνακι. Εκεινος συμεριστηκε την λαχταρα μου και μου εδωσε μιαμιση δραχμη να παρω ξυλακι με κρεμα και σοκολατα απ εξω!

Ηταν για μενα, η απολυτη ευτυχια!
Βλεπετε, ακομα δεν ξεχασα την πραξη του, Θεος σχωρες τον…

Το οτι ο κοσμος ειχε αδυναμια στο ξυλακι, το μαρτυρει και μια παροιμιωδης φραση που ειπε καποτε μια γυναικα ,η Μαρια απο τα Βοριζα…”Δε το θελω γω το παγωτο στη μπυργια, που βανει ενα ψιχαλι, μονο το θελω στο ταβλακι που εχει μπολικο”!

Η μεταφραση ειναι πως η γυναικα δεν ηθελε να την κερασουν παγωτο στο χωνακι, γιατι δεν χωραγε πολυ, αλλα το ηθελε στο ξυλακι που ειχε περισσοτερη ποσοτητα!

Χαθηκε ομως εκεινο το παγωτο, οπως και τοσα αλλα αγνα πραγματα. Τη θεση τους πηραν τα βιομηχανικα προιοντα.

Οποιος ομως ειχε την τυχη να δοκιμασει παγωτα απο τις τοπικες βιοτεχνες στα χωρια, ειμαι συγουρος πως θα συμφωνησει μαζι μου!

Κειμενο – φωτο Χουστουλακης γεωργιος

Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook

Click to comment

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Δείτε και αυτά

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Το παγωτό είχε άλλη γεύση παλαιότερα, και το κασάτο ήταν διάσημο την εποχή του 50- 70 *Ενθυμήματα από ένα παλαιότερο θέμα, επ’ αφορμής του...