Ημέρα μνήμης και τιμής στους κρητικούς που κρατήθηκαν αιχμάλωτοι στη στοά Μακάσι την 15η Ιουνίου 1943
Τελετή – εκδήλωση μνήμης για τους πατριώτες Κρητικούς που αιχμαλωτίστηκαν στη Στοά «Μακάσι» στις 15 Ιουνίου 1943 από τους γερμανούς κατακτητές, πραγματοποιήθηκε σήμερα στο μνημείο που υπάρχει στο συγκεκριμένο σημείο κάτω από τον Προμαχώνα Μαρτινέγκο.
Τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση από τον Σεβασμιότατο Αρχιεπίσκοπο Κρήτης κ. Ειρηναίο και κατατέθηκαν στεφάνια από τους: Αντιπεριφερειάρχη Κρήτης Νίκο Ξυλούρη, Δήμαρχο Ηρακλείου Βασίλη Λαμπρινό, εκπροσώπους Ενόπλων Δυνάμεων-Σωμάτων Ασφαλείας, πολιτικών κομμάτων, Ενώσεων Αποστράτων, Αντιστασιακών Οργανώσεων, ενώ παραβρέθηκαν συγγενείς των εκτελεσθέντων.
Το 1943 στην Κρήτη οι αντιστασιακές οργανώσεις κατά των ναζί κατακτητών αυξάνονταν. Τα ξημερώματα προς την 15η Ιουνίου 1943 οι ναζί συλλαμβάνουν περίπου 300 Ηρακλειώτες και τους φυλακίζουν στη Στοά «Μακάσι», όπου μεταφέρθηκαν οι αιχμάλωτοι από όλη την Κρήτη.
Ήταν Μεγάλο Μπλόκο της Κρήτης.
Από το «Μακάσι» οι όμηροι οδηγούνται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας, όπου οι περισσότεροι βρίσκουν μαρτυρικό θάνατο. Ένα χρόνο αργότερα, περίπου 400 Εβραίοι και Χριστιανοί πνίγονται κατά τη μεταφορά τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Η στοά Μακάσι, που βρίσκεται κάτω από τον Προμαχώνα Μαρτινένγκο (Τάφος Καζαντζάκη) ήταν μια από τις πολλές στρατιωτικές στοές του ενετικού οχυρωματικού περιβόλου.
Τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής χρησιμοποίησαν τη στοά ως χώρο κράτησης αιχμαλώτων στο Μεγάλο Μπλόκο της Κρήτης, τον Ιούνιο του 1943. Στον χώρο αυτό μεταφέρθηκαν οι συλληφθέντες από όλη την Κρήτη.
Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν ατμοπλοϊκώς με το ιταλικό πλοίο “Madonna” στον Πειραιά, στις φυλακές Βούρλων Δραπετσώνας. Από εκεί με το ίδιο πλοίο μεταφέρθηκαν στην Θεσσαλονίκη και μέσω Βουλγαρίας, με τρένο στο Ζemoun της Γιουγκοσλαβίας.
Μετά από παραμονή 3 μηνών περίπου, ένας μεγάλος αριθμός αιχμαλώτων μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Ματχάουζεν (4-11-1943).