Το έθιμο απαιτούσε να πλέκονται τα Μαρτακια παραμονή και να φοριώνται την 1 Μαρτίου προτού βγει το παιδί απο το σπίτι. Το βραχιολάκι φοριόταν όλο το μήνα
Ο Μάρτης ή Μαρτιά και τα Μαρτάκια (τα βραχιολάκια που φοράμε) είναι έθιμο βαλκανικό, αλλά πολλοί θεωρούν ότι έχει ρίζες στην αρχαιότητα, πιθανόν και στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες σύμφωνα με το λαογράφο Νίκο Πολίτη έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος θεωρούσε το έθιμο ειδωλολατρικό
Σύμφωνα με το έθιμο, την 1η του Μάρτη, οι μητέρες φορούν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά ή Μαρτάκι, για να τα προστατεύει από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης. Επίσης το Μεσαίωνα θεωρούσαν ότι το Μαρτάκι προφυλάσσει από τα κουνούπια και τους ψύλλους και τις αρρώστιες και άλλα δεινά -το κουνούπι είχε ήδη συνδεθεί με την ελονοσία
Το βραχιολάκι αυτό το βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους ή το καίνε με το αναστάσιμο φως του Πάσχα.
Το έθιμο γιορτάζεται (ή μάλλον εορταζόταν) επίσης στα Σκόπια, στην Αλβανία και στη Βουλγαρία. Και στις τρεις χώρες η ασπροκοκκινη κλωστή θεωρείται φυλαχτό με το λευκό για την αγνότητα και το κόκκινο για τον ήλιο ή για τη θυσία
Στη Ρουμανία πιστεύουν ότι πρέπει να είναι ασπροκόκκινο επειδή το αίμα ενός ήρωα της μυθολογίας τους έβαψε το χιόνι -ο θεός ήλιος έγινε για λίγο άνθρωπος, τον απήγαγε ένας δράκος και ο κόσμος βυθίστηκε στο σκοταδι. Ο άνθρωπος-θεός απελευθερώθηκε, σκοτωσε το δράκο, αλλά σκοτώθηκε κι εκείνος στα χιόνια