Connect with us

Γεια, τι ψάχνεις;

Themata

Παλιές Κρητικές φράσεις (μέρος γ’)

Παλιές Κρητικές φράσεις που ακούγαμε και δεν ακούμε πια


“Ναί μπρέ βαγγέστατο”

Φράση πολύ παλιά, πού προσωπικά τήν έχω ακούσει πολλές φορες, κυρίως από γριούλες στό χωριό μας στήν Κρήτη.

Τό αρχαίο ρήμα είναι βαγγεστώ, = παρετώ, αφήνω.

Υπάρχει καί το ρήμα βαγεστώ ή βαγεστίζω = απηυδίζω, αποκάνω

Οταν η μιά γριούλα έλεγε “ναί μπρέ βαγγέστατο” είναι σάν να τής έλεγε: “Ναί μπρε, μα φτάνει”

Η εικόνα στο μυαλό μου ανεξίτηλη.

Μια γυναίκα να δίνει κάποια φιλοδωρήματα στην άλλη.

Συνήθως καρύδια, αμύγδαλα, σταφίδες, καραμέλες κλπ, και η άλλη να έχει ανοίξει την ποδιά της να της τά ρίξει μέσα.

Εν όσο η μία έριχνε λίγα λίγα τα δώρα στη ποδιά τής άλλης, η άλλη τής έλεγε τή φράση “ναί μπρέ βαγγέστατο” δηλαδή φτάνει μά αρκετά είναι.

Τό περίεργο ήταν πού ενώ έλεγαν τή φράση, δέν έκανε πέρα η γριούλα, νά σταματήσει καί η άλλη νά τής ρίχνει, αλλά εσυνέχιζε να έχει τήν ποδιά απλωμένη γιά να τής ρίξουν κι άλλα, σέ σημείο πού να ντρέπεται ο άλλος καί να τής συνεχίζει νά τής ρίχνει!

Κλασσικές αυτές οι στιγμές νά λένε το κλασσικό “ναί μπρέ βαγγέστατο” άλλα, έλα πού άλλα έλεγε τό στόμα, καί άλλα έκαναν τά χέρια κρατώντας τή ποδιά ανοιγμένη!

 

“Η οργή του κάτη”

Μία φράση πού σπάνια ακούμε σήμερα στή Κρήτη, είναι καί η ανωτέρω.

Κάτης = γάτος, αλλά σαν φράση δέν έχει νά κάνει μέ το γάτο.

Συνήθως η ολοκληρωμένη φράση είναι “τό ‘κανε η οργή τού κάτη”

Θέλει να πεί , οτι κάτι δέν είχε προγραμματιστεί γιά να γίνει.

Απλά, ότι έγινε έγινε από σύμπτωση, τό φερε ΄η κακιά ώρα. δηλαδή.

 

“συργουλομπερδούλωνε, να μήν καμπογυρίσεις”

Παμπάλαια φράση στα χωριά της Κρήτης.

Προνοητική φράση, παρόμοια μέ το “κάλιο γαιδουρόδενε παρά γαιδουρογύρευε”

Καί ενώ η φράση” γαιδουρόδενε…” έχει μερική ένοια, η φράση “συγουρομπερδούκλωνε…” έχει ποιο γενική έννοια.

Καλύτερα νά δένεις γερά ένα ζώο, παρά νά τρέχεις στόν κάμπο νά το γυρεύεις.

Είναι γενικής σημασίας η φράση.

Θά μπορούσε να πει, “φτιάξε γερά τήν κατασκευή σου, νά μή σου χαλάσει καί ξανατρέχεις στήν πόλη γιά νέα υλικά”

Πολλές λοιπόν οι περιπτώσεις πού θά μπορούσε νά τήν πει ο σοφός γερος σέ ένα νέο.

 

“Εβαθοκαύκισε η λεγάμενη”

Αυτή ήταν φράση πού τή χρησιμοποιούσαν κυρίως γριούλες ή γεροι πού τούς χαρακτήριζε κυρίως η τσιγκουνιά.

Θυμάμαι μιά τέτοια γριούλα πού τής ζήτησε μιά γειτόνισσα νά κόψει δυό τρία πορτοκάλια από το περιβόλι, και εκείνη τήν έστειλε νά πάει νά κόψει.

Η γειτόνισσα όμως, δέν επήγε να κόψει δύο τρία καί νά φύγει, αλλά εγέμισε ένα ολόκληρο καλάθι!

Οστόσο ντρεπόταν καί να τής πει καί τίποτα γιά νά σταματήσει νά κόβει, αλλά όταν έφυγε, μού λέει εμένα..

-Εβαθοκαύκισε η τάδε.,.

Δηλαδή θέλει νά πει, πώς έδειξε πλεονεξία, δέν χόρτασε μέ τά λίγα.

Έχουμε τή λέξη ”καυκί”, πού μπορεί νά είναι ένα τάσι, ή δοχείο, κυρίως σέ σχήμα ημισφαιρίου, σάν μισή μπάλα δηλαδή.

Είναι σάν νά λέμε, δέν έχει πάτο, ή είναι τόσο βαθιά ο πάτος τού δοχείου πού δέ γεμίζει εύκολα.

Αυτή είναι η κυριολεκτική μετάφραση τής λέξης, αλλά μεταφορικά “βαθοκαυκίζω” σημαίνει, δέν αρκούμαι στα λίγα, είμαι πλεονέχτης, τά θέλω όλα!

 

Κείμενο: Γεώργιος Χουστουλάκης

Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook

Click to comment

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Δείτε και αυτά