Mε αφορμή τα 45 χρόνια από την ίδρυσή του
Στο σημερινό θέμα θα περιγράψω, το πώς οι Κρητικοί διεκδίκησαν από τη Χούντα του Παπαδόπουλου και του Παττακού το Πανεπιστήμιο Κρήτης, με βάση όσα στοιχεία και πληροφορίες συγκέντρωσα, από ζωντανή μαρτυρία ενός εκ των ιδρυτικών μελών του πανεπιστημίου, του κ. Μύρωνα Μαραγκάκη. Ο κ Μαραγκάκης είχε κρατήσει έκτοτε σημειώσεις το πώς έγιναν οι διάφορες ενέργειες διεκδίκησης, συμπληρώνοντας την ιστορία του πανεπιστημίου και με προφορικές μνήμες, τις οποίες έζησε ο ίδιος και μου ανέφερε.
Η εγκατάλειψη της Κρήτης από τους πολιτικούς
Κρητικοί αλλά και εκείνοι της διασποράς, πολύ πιο πριν από το 1960, είχαν ένα έντονο προβληματισμό για την εγκατάλειψη της Κρήτης από όλες γενικώς τις προηγούμενες κυβερνήσεις μέχρι τότε.
Το θέμα αυτό λοιπόν, ξεκίνησε να καλλιεργείται στα διοικητικά συμβούλια και τις συνελεύσεις των Κρητικών συλλόγων, και γενικά σε κάθε σύναξη Κρητικών.
Όμως το θέμα παρέμενε άλυτο, γιατί όλα γινόντουσαν απλώς παρασκηνιακά!
Κανείς όμως δεν έπαιρνε την μεγάλη απόφαση να κάνει κάτι, αλλά να έχει και τη δυνατότητα να προχωρήσει το θέμα σε ανώτερα κλιμάκια, δυναμικά και αποφασιστικά!
Το θέμα όμως της εγκατάλειψη της Κρήτης από το 1960 και μετά, είχε σιγά –σιγά γενικευτεί, και είχε απλωθεί σε όλους τους κύκλους, ακόμα και εκτός Κρήτης! Αυτό γιατί απλά είχε ωριμάσει, και δεν έμενε τίποτε άλλο, από το να υπάρξει μια πρωτοβουλία, που να φουντώσει μια δυναμική για περεταίρω διεκδικήσεις!
Η Παγκρήτιος ένωση έπαιξε βασικό ρόλο στην υπόθεση, γιατί ήταν σε πολύ καλύτερη θέση οικονομικά έναντι των υπολοίπων συλλόγων.
Στο διάστημα 1960 μέχρι το ΄63, πραγματοποιήθηκε το α’ Παγκόσμιο Συνέδριο Κρητών, όπου έγινε στη Κρήτη. Σκοπός του α’ συνεδρίου αυτού, ήταν η υπόθεση να πάρει διαστάσεις, γιατί η Κρήτη είχε άμεση ανάγκη να αποχτήσει οδοποιία, σχολεία, νοσηλεία, σωστή ναυτιλιακή ένωση με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Εκεί συζητήθηκε για πρώτη φορά δημόσια, και το θέμα «Πανεπιστημίο Κρήτης», αλλά δεν ελήφθησαν οριστικές αποφάσεις. Μπορεί να μην είχε μεγάλη συμμετοχή, όμως τότε στο α’ συνέδριο, ορίστηκαν τρείς επιτροπές, που θα μελετούσαν το θέμα, και θα συγκέντρωναν στοιχεία που θα αφορούσαν το προς ίδρυση πανεπιστήμιο στη Κρήτη.
Το κτήριο του Πανεπιστημίου όπως είναι σήμερα
Γιατί η Χούντα δεν ήθελε πανεπιστήμιο στην Κρήτη;
Αν και το πανεπιστήμιο Κρήτης φτιάχτηκε τελικά επί Χούντας, ωστόσο θα αναρωτιέται κάποιος, γιατί αντιδρούσε τόσο πολύ στην ίδρυσή του, αφού η ίδια καυχούταν για τα εκατοντάδες σύγχρονα σχολεία που έχτιζε σε όλη τη χώρα, δημοτικά και γυμνάσια?
Γιατί η Χούντα, επέμενε στο να δώσει ηλεκτρικό ρεύμα και στον τελευταίο οικισμό, ενώ στο πανεπιστήμιο έφερνε αντιρρήσεις?
Γιατί, ενώ ήθελε να επιβάλει πολιτισμό στα νοικοκυριά, υποχρεώνοντας τα να έχουν βόθρο τουαλέτα κλπ, γιατί από την άλλη αντιδρούσε τόσο έντονα στην ανώτατη παιδεία στη Κρήτη?
Όλα αυτά όμως «τα περί προόδου της παιδείας», ανήκαν και αυτά ως φαίνεται σε ένα από τους υπόλοιπους μύθους, γιατί η Χούντα είχε χίλιους δυο λόγους να αντιδρά στην ίδρυση πανεπιστημίου, όπως θα εξηγήσω παρακάτω.
Τους Κρήτες φοιτητές η Χούντα του Παπαδόπουλου τους φοβόταν, λόγω δημοκρατικών πεποιθήσεων, σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας, και για αυτό τους είχε σε αυστηρή επιτήρηση. Πόσο δε μάλλον να υπήρχε και πανεπιστήμιο μέσα στην Κρήτη! Φοβόταν η Χούντα, πως αν οι φοιτητές εξεγερθούν, κάνουν αποχή, και γενικά διαμαρτυρηθούν, θα αναγκαζόταν να επέμβει δυναμικά, και τότε οι φοιτητές θα είχαν σίγουρα και τη συμπαράσταση των γονέων τους . Η Κρήτη μπορεί να μην ήταν για αυτούς μια «κουμουνιστική φωλιά», αλλά όμως ήταν μια «δημοκρατική φωλιά»! Πώς λοιπόν να οπλίσει το χέρι της η Χούντα και να επιτεθεί σε τυχόν εξεγερμένους Κρήτες φοιτητές, που δεν υπήρχε περίπτωση να ακολουθήσει δημοκρατικές διαδικασίες για την καταστολή της? Γιατί απλά οι δημοκρατικές διαδικασίες δεν ήταν στην τακτική της! Σε τυχόν καταλήψεις ή εξεγέρσεις, έπρεπε η Κυβέρνηση να επέμβει βίαια, και έτσι θα ερχόταν αναγκαστικά αντιμέτωπη με τους γονείς των παιδιών, και θα έπρεπε ακόμα και να σκοτώσει ίσως κάποιους, όπως έκανε και στο πολυτεχνείο!
Αυτό, το να σκοτώσει δηλαδή κάποιους, μπορεί να μην την πολυενδιέφερε, όμως πως να επιτίθετο στη σχολή, όταν θα υπήρχαν μέσα στο πανεπιστήμιο και ξένοι φοιτητές από τη Γαλλία, την Αμερική κλπ? Πως θα δικαιολογούσε την κατάσταση στις ξένες πρεσβείες και κυβερνήσεις για μια «δημοκρατία» που ποτέ δεν θα την εφάρμοζε στη πράξη? Για αυτόν τον λόγο συνεχώς αντιδρούσε!
Ο Παττακός συνεχώς έλεγε στα κρητικά σωματεία:
-Πάψετε να πιπιλάτε συνεχώς την ίδια καραμέλα! Η Ελληνική Κυβέρνηση ούτε έχει σκεφθεί, ούτε έχει αποφασίσει την ίδρυση Πανεπιστημίου στην Κρήτη!
Αφού λοιπόν η Κυβέρνηση της Χούντας ήταν αρνητική, έπρεπε η όλη δραστηριότητα να στηριχθεί στις πλάτες των κρητικών σωματείων, για το πώς θα ενεργούσαν περεταίρω.
Αν και αντιδρούσε συνεχώς η κυβέρνηση της Χούντας, όπως θα δούμε παρακάτω, τελικά εκβιάστηκε, και αναγκάστηκε να υπογράψει την ίδρυσή του!
Για το λόγο ότι υπήρχαν ήδη πανεπιστήμια στη Μακεδονία, Πελοπόννησο Στερεά Ελλάδα, και γενικά σε ολόκληρη τη χώρα, οι Κρητικοί σαν δημοκρατικός λαός, έπρεπε να έχουν και εκείνοι το δικό τους πανεπιστήμιο. Αυτή ήταν η εύλογη λογική των Κρητικών.
Την άμεση ανάγκη βέβαια ενός πανεπιστημίου στην Κρήτη, την επέβαλαν γεωγραφικοί και οικονομικοί λόγοι, και δεν έβρισκαν αιτία γιατί να μην υπάρχει και ένα πανεπιστήμιο και στη Κρήτη, και δεν έβλεπαν και ορθή την επιμονή της κυβέρνησης, αυτό να το αρνείται!
Το κτήριο του Πανεπιστημίου όπως είναι σήμερα
Ξεκίνημα από τα πηγαδάκια!
Έτσι λοιπόν όπως προαναφέραμε, είχε αρχίσει η «διεκδίκηση και επίτευξη σκοπού πανεπιστημίου και πολυτεχνείου Κρήτης», ξεκινώντας αρχικά από τα διάφορα πηγαδάκια δυο – τριών χρόνων, (’60 – ‘63)και αποφασίστηκε τελικά, πως το θέμα θα πρέπει να πάρει κάποια στιγμή μεγάλες διαστάσεις!
Σε όσα μικρότερα συνέδρια ακολούθησαν, είχαν παρθεί οριστικά οι αποφάσεις για το θέμα αυτό, αλλά πριν φθάσουν στα μεγάλα συνέδρια, θα έπρεπε να απευθυνθούν σε μεγαλομετόχους, και γενικά σε ικανούς ανθρώπους, που ασκούσαν μεγάλες επιρροές σε ανθρώπους του κεφαλαίου, σε μεγάλους κύκλους εσωτερικού και εξωτερικού . Η αρχική σκέψη ήταν να ζητήσουν από την Κυβέρνηση την άδεια ίδρυσης πανεπιστημίου, που να το φτιάξει η ίδια, αν όμως δεν δώσει την άδεια, τότε σαν δεύτερη σκέψη οι Κρητικοί να μαζέψουν υπογραφές, και να φτιάξουν ιδιωτικό πανεπιστήμιο με δικές τους δυνάμεις!
Η επιρροή και ο ρόλος του Βογιατζάκη Γεωργίου, σαν άνθρωπος κλειδί στην υπόθεση
Πρωταρχικό ρόλο στην υπόθεση, για να πάρει το θέμα διαστάσεις, έπαιξε ο πρόεδρος τότε της Παγκρητίου Ένωσης Αθηνών Βογιατζάκης Γεώργιος, ο οποίος καταγόταν από το χωριό Ροδάκινο, νότια του Ρεθύμνου, και ήταν κατά βάση απλός, αλλά προοδευτικός άνθρωπος.
Ο Βογιατζάκης πήγε στην Αθήνα σαν απλός υπάλληλος του Ανδρεάδη που ήταν ιδιοκτήτης της Ιονικής τράπεζας, αλλά στη πορεία έγιναν φίλοι, μια και είδε τις ικανότητες του. Δεν είχε οικονομικό πρόβλημα ούτε ο Ανδρεάδης αλλά ούτε και ο Βογιατζάκης, αφού διέθεταν και οι δυο καράβια. Ο Βογιατζάκης έγινε από τον Ανδρεάδη γενικός διευθυντής της Ασφαλιστικής εταιρία «Φοίνιξ», και στη συνέχεια μεγαλομέτοχος, έτσι είχε αποκομίσει κέρδη και αυτός, αφού απέχτησε και ο ίδιος τα δικά του καράβια.
Σαν πρόεδρος της Παγκρητίου Ένωσης όλων των σωματείων, ο Βογιατζάκης έμπαινε μπροστά, και ενημέρωνε όλα τα σωματεία και τις πρεσβείες του κόσμου, για το θέμα του πανεπιστημίου Κρήτης, αλλά και για την εγκατάλειψη της Κρήτης από όλους κατά καιρούς τους πολιτικούς!
Ο Βογιατζάκης είχε ανθρώπους που έκαναν όλη την γραφειοκρατική δουλειά, για να υπάρξουν ευνοϊκές συνθήκες, ώστε να ενημερωθούν και όλοι οι Κρήτες της διασποράς!
Γεώργιος Στεργίου
Ο Βογιατάκης πήρε την πρωτοβουλία και κάλεσε τους συλλόγους όλους, για να συγκαλέσουν το α’ Συμβούλιο, με συμβούλους που υπήρξαν κλειδιά στην υπόθεση!
Βασικό σύμβουλο και μέλος του συμβουλίου όρισε τον Γεώργιο Στεργίου, πρώην καθηγητή πανεπιστημίου, ο οποίος γνώριζε πολύ καλά τα πανεπιστημιακά θέματα.
Ο Στεργίου ήταν και μέλος και σύμβουλος της Παγκρητίου.
Στα συμβούλια ο Βογιατζάκης δεν παρέλειπε να καλεί καθηγητές εν ενεργεία αλλά και συνταξιούχους, γιατί γνώριζαν όλοι τους πολύ καλά από μέσα τα πανεπιστημιακά θέματα.
Το παλιό κτίριο του Πανεπιστημίου στην Κνωσού
Νίκος Αντωνακάκης
Σαν δικηγόρος ο Νίκος Αντωνακάκης ήταν νομικός σύμβουλος της Παγκρητίου, και ο Βογιατζάκης τον είχε και σαν νομικό σύμβουλο στην ασφαλιστική εταιρία «Φοίνικα».
Τον Αντωνακάκη για τη συνέχεια όρισε επίσης και νομικό σύμβουλο στην α΄ επιτροπή για την ίδρυση πανεπιστημίου στη Κρήτη.
Ό τι ήθελαν από νομικής άποψης ρωτούσαν τον Νίκο Αντωνακάκη, με συμβολαιογράφο κάποιο Αναστάσιο Τσοντο από τα Χανιά, οι οποίοι μαζί με τον Στεργίου, έφτιαξαν το «Καταστατικό Σύστασης και Ίδρυσης Φιλοεκπαιδευτικής Εταιρίας, με σκοπό την ίδρυση ανωτέρων και ανωτάτων ιδρυμάτων στη Χώρα, αλλά και στο εξωτερικό».
Δηλαδή να έχει τη δυνατότητα σαν Φιλοεκπαιδευτική Εταιρία, κάποιες σχολές να λειτουργούν και σε ξένα Πανεπιστήμια, αλλά και ξένα Πανεπιστήμια να μπορούν να στέλνουν φοιτητές στη Κρήτη! Άφησαν όμως και να διαρρεύσει, πως στην έσχατη ανάγκη που η κυβέρνηση δεν συμφωνήσει ούτε για ιδιωτικό Πανεπιστήμιο, τότε πάλι οι Κρητικοί θα απευθυνόταν για βοήθεια σε ξένα πανεπιστήμια! Ακόμα με υπογραφές τους, με τους ίδιους λόγους, άφησαν να διαρρεύσει, πως στην περίπτωση που η Χούντα δεν θέλει πανεπιστήμιο στην Κρήτη, για τον ίδιο λόγο θα ζητήσουν και την κατάργηση και του αμερικανικού ιδρύματος στην Αθήνα!
Ο Βογιατζάκης μέσω των συμβούλων, κατάφερε και ορίστηκαν μια σειρά από επιτροπές για διαδικαστικά και λειτουργικά θέματα και οργάνωση.
Σύσταση α’ επιτροπής
Η α’ επιτροπή απαρτιζόταν από πολιτικούς μηχανικούς, αρχιτέκτονες και τεχνικούς, και έπρεπε να συντάξει μελέτες και προτάσεις, για το σύνολο των αναγκαίων κτηριακών εγκαταστάσεων, εξοπλισμού πανεπιστημίου και πολυτεχνείου, και στο τέλος να υπολογίσει και το κόστος όλων αυτών.
Σύσταση β’ επιτροπής
Η β’ επιτροπή, απαρτιζόταν από οικονομολόγους και λογιστές, και θα μελετούσε το σύνολο των απαιτούμενων δαπανών κάθε χρόνο, σε μισθούς καθηγητών, λειτουργικές δαπάνες, φορολογικές υποχρεώσεις, ερευνητικά προγράμματα κλπ.
Σύσταση γ’ επιτροπής
Στην γ’ επιτροπή, στην οποία συμμετείχε και ο κ. Μύρωνας Μαραγκάκης από τη Γαλιά Δήμου Φαιστού, ήταν και η αιτία όπως προαναφέραμε, που έχουμε σήμερα τις πολύτιμες αυτές πληροφορίες για το θέμα, λέει τα εξής:
«Στην γ’ επιτροπή, μας εξουσιοδότησαν να ερευνήσουμε το ποσοστό των Κρητικών φοιτητών που φοιτούσαν στα ελληνικά πανεπιστήμια, αλλά και στα ευρωπαϊκά και αμερικάνικα!
Όλες αυτές οι ομάδες δουλέψαμε εντατικά με κέφι, και πολύ σύντομα συντάξαμε μελέτες και προτάσεις, τις οποίες κοινοποιήσαμε στην Οργανωτική Επιτροπή Συνεδρίου, αλλά και σε όλους τους δήμους και κοινότητες της Κρήτης. Το ίδιο και σε όλους τους μητροπολίτες, τους προέδρους συνεταιρισμών, και σε όλα τα κρητικά σωματεία, εντός και εκτός Ελλάδας»!
Ντοκουμέντα και κείμενο από μαρτυρία του Μύρωνα Μαραγκάκη, ιδρυτικό μέλος.
Επεξεργασία πληροφοριών, φωτογραφίες: Γεώργιος Χουστουλάκης
email georgiosxoust@hotmail.com
(Συνεχίζεται…)
Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook
