Ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ενώ ο γράφων δεν ξεπερνούσε τα δέκα χρόνια της ζωής του
Πάντα θυμάται ότι τα χρόνια εκείνα, οι σχέσεις των ανθρώπων ήταν πολύ οικίες, αγνές και πολύ φιλικές.
Το χωριό του η Γαλιά, εκείνα τα χρόνια, αποτελούσε μια γειτονιά, μια παρέα, μια συνεύρεση, κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας.
Μια γειτονιά όμως αποτελούσε και κατά τη διάρκεια της νύχτας και ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Όλα αυτά, γιατί όλοι οι χωριανοί του, κοιμόντουσαν στις ταράτσες και τα δώματα των σπιτιών των, για να απολαύσουν την νυχτερινή δροσιά και τον καθαρό αέρα.
Μα τι άλλο νά ‘καναν, αφού τα σπίτια των δεν μπορούσαν να δροσιστούν στο εσωτερικό των, όπως συμβαίνει σήμερα, που με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, μεταβάλλονται σε τεχνητή όαση;;
Έτσι το κουτσομπολιό έπαιρνε και έδινε όλη σχεδόν τη νύχτα.
Τα βράδια βέβαια, όλα εμείς τα μικρά παιδιά, επικοινωνούσαμε πάνω από τις ταράτσες των σπιτιών, όσον αφορούσε τα δικά μας θέματα.
Τις περισσότερες όμως φορές, μέναμε απλοί ακροατές, στην διαλογική συζήτηση, των πιο μεγάλων της γειτονιάς.
Ο γράφων όμως, το καλοκαίρι του 1964, κάποια βραδιά, είχε την τύχη να βρεθεί, έστω και προσωρινά, σε ”πλεονεκτική θέση” ως προς τα άλλα παιδιά της γειτονιάς και η αιτία ήταν, ένα καινούριο παιχνίδι, που είχε αρκετά μεγάλη πέραση, μόλις έπεφτε το σκοτάδι.
Δημιουργός του παιχνιδιού αυτού ήταν, ο πατέρας του, ο Μανώλης Ζαχαριουδάκης ή Ντουϊντομανώλης, που έφτιαξε αυτό το πρωτόγνωρο και εντυπωσιακό, τουλάχιστον για κείνη την εποχή παιχνίδι.
Έφτιαξε μία μουγκρινάρα !!
Σίγουρα δεν ήταν δική του η τεχνική.
Από κάπου αλλού και αυτός την είχενε μάθει, τα περασμένα, εκείνο το καιρό, χρόνια.
Λίγες όμως ημέρες αργότερα, οι μουγκρινάρες ήταν αρκετά πολλές στη γειτονιά μας, καθ’ όσον και άλλοι γείτονες τον μιμήθηκαν.
Την λέξη μουγκρινάρα, την ακούσαμε τότε για πρώτη φορά στη ζωή μας, όπως και πολλοί άλλοι.
Ονομαζόταν μουγκρινάρα, διότι ο ήχος που έδινε, έμοιαζε με πάρα πολύ δυνατό μούγκρισμα.
Όλοι εξεπλάγησαν με το τελικό αποτέλεσμα, αφού δεν μπορούσαν να πιστέψουν στα μάτια και στα αυτιά των!!
Η κατασκευή της ήταν πολύ απλή και κατανοητή.
Πήρε ένα ολάκερο σταμνί, απ’ αυτά που έβαζαν το πόσιμο νερό και έκοψε προσεκτικά με ένα σάρακα, το κάτω μέρος του, τον πάτο δηλαδή.
Δημιουργήθηκε τόσο άνοιγμα, όσο να μπορούν να μπαίνουν και να βγαίνουν τα χέρια μας συγχρόνως, χωρίς να δυσκολεύονται.
Το στόμιο της στάμνας το σκέπασε, με φρέσκο δέρμα λαγού.
Το δέρμα αυτό, ήταν απαλλαγμένο από τις τρίχες του και αφού το τέντωσε, το έδεσε πολύ καλά, με λουρί από δέρμα.
Χρησιμοποίησε δέρμα λαγού, λόγω της ανθεκτικότητας και της λεπτότητας του.
Δεν χρειαζόταν να είναι πολύ παχύ το δέρμα, όπως παράδειγμα από μεγάλο οικόσιτο ζώο.
Μετά το άφησε και ξεράθηκε πάνω στη στάμνα πολύ καλά.
Στη συνέχεια τρύπησε το δέρμα και πέρασε ένα καλά κερωμένο σπάγκο, από τη στάμνα μέσα, μέχρι έξω.
Το ίδιο λέει αποτέλεσμα θα είχε και εάν πέρναγε και ένα δροσερό βούρλο.
Στην άκρη του σπάγκου, έξω από το δέρμα, είχε κάμει ένα κόμπο, για να μένει σταθερός ο σπάγκος.
Η μουγκρινάρα πλέον, ήταν έτοιμη για χρήση.
Ο παίκτης καθίζει κάτω στο έδαφος και προσαρμόζει την στάμνα μέσα στα σκέλια του και την κρατά καλά.
Βρέχει τα χέρια του με νερό ή με σάλιο και τραβάει απαλά το κερωμένο σπάγκο ή το βούρλο, από μέσα προς τα έξω.
Όταν πάει το ένα χέρι γυρίζει το άλλο.
Ο ήχος που δίνει, μοιάζει με δυνατό μούγκρισμα και ακούγεται από πολύ μεγάλες αποστάσεις!!
Δέος μεγάλο καταπιάνει, όποιον την ακούσει και ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της νύχτας και ακόμα περισσότερο αν την ακούσει, στην εξοχή!!
Πολύ γρήγορα ξαπλώθηκε η τεχνική αυτή, σ’ ολόκληρη τη γειτονιά μας.
Ένα παιδί σταμάταγε… ενώ άλλα τρία συνέχιζαν, με αμείωτη ένταση, ευθύς αμέσως μετά την δύση του ηλίου.
Και νά και το φίλο μου το Γιάννη του Παπά, λίγο πιο πάνω από το σπίτι μας, να και τους σταμνάδες, από κάτω και τόσους και τόσους άλλους…
Δημιουργούνταν κάθε βράδυ, κάτι το μοναδικό, κάτι το ανεπανάληπτο!!
Λες και θέλαμε να διώξουμε τους γείτονες από τα σπίτια των μέσα!!
Μια συγχορδία από το μουγκριτό, που ας πούμενε, μονάχα την παραμονή των Χριστουγέννων, την είχαμε γνωρίσει μέχρι τότε!! Καθ’ όσον όλοι οι χωριανοί μας, έσφαζαν το χοίρο τους, ο οποίος ήταν προορισμένος, για το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.
Η μουγκρινάρα έχει χαρακτηριστεί και σαν μουσικό όργανο.
Η φωνή και οι ήχοι βγαίνουν από το βάθος της στάμνας προς τα έξω.
Στην Κρήτη λέγεται ότι την χρησιμοποιούσαν, ως επί το πλείστον, στα κεντρικά και δυτικά, για να διώχνουν τα πουλιά και τα αρπαχτικά ζώα, από του σιτοβολώνες, τα μποστάνια και τα αμπέλια, καθ’ όσον αποτελούσαν μια μεγάλη μάστιγα, την εποχή εκείνη.
Λέγεται επίσης ότι τη χρησιμοποιούσαν και σαν αμυντικό όπλο.
Διότι με το δυνατό μουγκριτό που βγάζει, ο εχθρός ή τα άγρια ζώα, έφευγαν και πολύ περισσότερο αν ήταν νύχτα, επειδή νόμιζαν ότι βρισκόταν, κοντά σε επικίνδυνη ζώνη.
Όπως και να έχει όμως το πράγμα, εμείς τα μικρά παιδιά την γνωρίσαμε, την αγαπήσαμε και την αγκαλιάσαμε, σαν το αγαπημένο, καθημερινό και πολύ διασκεδαστικό παιχνίδι!!
Ενώ οι μέρες περνούσαν, ο χρόνος κυλούσε, εμείς μεγαλώναμε και τα ενδιαφέροντα μας άλλαζαν, η μουγκρινάρα παρέμεινε, μόνη, εγκαταλελειμμένη, σκονισμένη και χωρίς φίλους, αλλά ευτυχώς σε ασφαλές μέρος!!
Παρέμεινε μέσα σε μία προθήκη, της αποθήκης του σπιτιού μας!!
Πέρασαν τόσα πολλά χρόνια, που σαν νά ‘ταν χθες, από το καιρό εκείνο!!
Ο γράφων, την ανέσυρε, την φωτογράφησε και της έδωσε την ανάλογη διάσταση και αξία που της άρμοζε!!
Οι φωτογραφίες αυτές, συνοδεύουν το παρόν δημοσίευμα.
Όπως προανέφερα, στη Γαλιά, την γνωρίσαμε από τον πατέρα μας, Μανώλη Ζαχαριουδάκη ή Ντουϊντομανώλη.
Ήταν όμως διαδεδομένη, από τα παλιά τα χρόνια, σε ολόκληρη τη Κρήτη.
Ήρθε στην Κρήτη, το πιθανότερο από την Αφρική, καθ’ όσον εκεί την χρησιμοποιούν σε μεγάλο βαθμό, για την εκδίωξη αγρίων ζώων.
Σύνταξη κειμένου – φωτογραφικό υλικό: ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ ΖΑΧΑΡΙΟΥΔΑΚΗΣ μέλος της ΠΑ.Ε.ΔΗ και ΜΜΕ
Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook
