Το χωριό μας, η Γαλιά Δήμου Φαιστού, έχει έντονα τα χαρακτηριστικά όσον αφορά τους ανθρώπους της, ήταν ανέκαθεν ζωηροί, εύθυμοι, δρακόντειας αντοχής, δουλευταράδες, γλεντζέδες, αλλά και πιστοί στα ήθη και έθιμα του τόπου τους
Τους άρεσε πολύ το τραγούδι και η ποίηση, και δεν υπήρχε ηλικιωμένος άνθρωπος να μην έχει αποστηθίσει ένα μεγάλο τμήματα του Ερωτόκριτου.
Στα βάθη του χρόνου υπήρξαν πολλοί καλλιτέχνες της κρητικής μουσικής, αλλά υπήρξαν και πολλοί ποιητές που η δουλειά τους ήταν, ο σατυρικός στίχος, και που απετέλεσαν τη Γαλιανή σχολή.
Καταπιανόταν με διάφορα θέματα που σχετιζόταν με ανθρώπους και ζώα, κυρίως γαϊδούρια και αιγοπρόβατα.
Υπήρξαν πολλά άτομα που είχαν ασχοληθεί στο χωριό μας με το αντικείμενο αυτό και έκτοτε σώζονται ακόμα ποιήματα τους, τα οποία αμέσως τα αγκάλιασε ο κόσμος και τα στήριξε.
Ένα μέρος από τα ποιήματα αυτά τα έχω δημοσιεύσει στο παρελθόν, όμως είναι και άλλα ακόμα αδημοσίευτα.
Τα ποιήματα αυτά έχουν ένα δημώδη χαραχτήρα, και επειδή προκαλούσαν γέλιο, καλοπροαίρετα βέβαια, αμέσως διασώθηκαν από στόμα σε στόμα.
Από τους τελευταίους χαρισματικούς ποιητές της σάτιρας ήταν ο Μιχελινός, και ο Ντουϊντομανώλης.
Ένα από τα αδημοσίευτα στα ηλεκτρονικά μέσα και τύπο, σατιρικό ποίημα της Γαλιανής Σχολής, είναι το παρακάτω που ακολουθεί, που σατιρίζει ένα περιστατικό που είχε συμβεί με την αίγα του ”Νικολακογιάννη”, που πάντα ήταν ελεύθερη, με συνέπεια να πηγαίνει στα περιβόλια των χωριανών και να προκαλεί ζημιές.
Ο αγροφύλακας ”Καραμανιτογιώργης”, την ντουφέκισε, ενώ βρισκόταν στο ύψος του χωριού Μονόχωρο, και η αίγα, στην απέναντι από αυτόν πλαγιά και μέσα στα περιβόλια των ανθρώπων.
Η συνέχεια στο απόσπασμα ποίημα, που η πατρότητα του ανήκει στον Ντουϊντομανώλη:
Θρήνος και κλάημα ‘κούστηκε, στο ργιάκι στο πλατάνι
την αίγα ντουφεκίσανε του Νικολακογιάννη.
Εγλάκα κι γυναίκα του και βάστα το λιβάνι
για να τηνε θυμιάσουνε και μπέληκι και γιάνει.
” Άσκημα λόγια σούπανε, Καραμανιτογιώργη
το γκρά είντα τον ήθελες, να το νε νε μαζώνεις ” .
” Άσκημα λόγια σούπανε, μα ‘τανε και πιτίδια
όπλο βαστάς Εγγλέζικο και μια χειροβομβίδα ”.
Ντελόγο τον εκάλεσε, στσι Μοίρες αγρονόμος
” αυτά που κάνεις Γιώργαρη, ποθές δε γράφει ο νόμος ”.
” Αν κάνεις τα περισσινά το γκρά και νεμαζώνεις
να πας να κάνεις κάρβουνα, τσ’ αίγες να μη σκοτώνεις ”.
” Αν θέλεις την αμπελική, πολύ καιρό να κάνεις,
να πα πληρώσεις ίδια δα, το Νικολακογιάννη ”.
Θαρώ πως εφοβήθηκε κι ήταξε πως θα δόσει
ένα εκατομοίριο, την αίγα να πληρώσει………..
Από το αρχείο του: Φανούριος Ζαχαριουδάκης