Connect with us

Γεια, τι ψάχνεις;

Life

Όταν τα σχοινιά τα έκαναν από αθάνατο

Τα παλαιότερα χρόνια και κυρίως την κατοχή που δεν γινόταν εισαγωγές από Αθήνα σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης, ο λαός της Κρήτης προσπαθούσε να τα αναπληρώσει με ότι παρήγαγε η φύση, και με ότι κατάφερνε να κατασκευάσει ο ίδιος

Έτσι για παράδειγμα, κλωστές για ρούχα, για σχοινιά κλπ, βολευόταν με ότι κατάφερνε να φτιάξει ο κάθε ένας, σε συνεργασία με τον ντόπιο επαγγελματία.

Τις κλωστές εκτός από μαλλί αιγοπροβάτων, τις έφτιαχναν και από βαμβάκι, μετάξι που παρήγαγαν οι μεταξοσκώληκες, επίσης από ίνες λιναριού, ακόμα και από ίνες άλλων φυτών όπως φύλλων του αθάνατου, φύλλων φοινικιάς, ακόμα και κλαριά του θάμνου με την κρητική ονομασία νταρί!

Η κατεργασία των φύλλων του αθάνατου

Το Καλοκαίρι έκοβαν τα πιο μακριά και εύρωστα και ώριμα φύλλα αθάνατου από διαφόρους τόπους, και τα άφηναν να στεγνώσουν στον ήλιο για 4 με 5 μέρες.
Τα πήγαιναν κατόπιν σε μέρη που υπήρχε νερό, σε λίμνες, φράγματα , ποτάμια, κολύμπες κλπ, και τα άφηναν εκεί μέσα στο νερό για ένα μήνα περίπου, σε διάστημα πάντως μέχρι να σαπίσει τελείως ο ιστός του κάθε φύλλου.

Μετά τα έπαιρναν πάλι από εκεί και τα πήγαιναν στο σπίτι, και τα άφηναν ξανά στον ήλιο μέχρι να στεγνώσουν.
Η περεταίρω επεξεργασία των φύλλων είναι παρόμοια με εκείνης του λιναριού.

Επάνω σε μια πέτρινη πλάκα, τα κοπανούσαν καλά με τον ξύλινο κόπανο, για να αποχωριστούν τα ξυλώδη μέρη του φύλλου, και να παραμείνουν οι ίνες. Αν το φύλλο ήταν ένα μέτρο, τόσο θα ήταν και η κάθε ίνα. Η επόμενη διαδικασία ήταν να περαστούν οι ίνες από το χτένι ή χτενιά, για να φύγουν και οι υπόλοιποι άχρηστοι ιστοί, και έτσι να παραμείνουν οι καθαρές πλέον ίνες.

Από εδώ και πέρα, η διαδικασία θα είναι ανάλογη με την χρήση που ήθελαν. Αν δηλαδή θα προορίζονταν για τον σκοινομπλόκο, ή για τον αργαλειό.
Αν προοριζόταν για κλωστές ύφανσης για τον αργαλειό, δηλαδή αν ήθελαν να φτιάξουν σακιά, τσάντες μεταφοράς κλπ, πέρναγαν τις ίνες από το αδράχτι που γινόταν κλωστή καθώς το έστριβαν. Έπο τα αδράχτια στη συνέχεια το έκαναν κουβάρια.
Πάλι θα πέρναγε από την ανέμη τη μασουρίστρα για να μπει η κλωστή τελικά στα μασούρια. Από εκεί πλέον στον αργαλειό, για να γίνουν τελικά τα σακιά οι τσάντες, κάποια ρούχα, ακόμα και πλεχτά! Βέβαια στον αργαλειό έβαζαν το στημόνι από μπαμπάκι, και ύφανση τις ίνες αθάνατου από τα μασούρια.

Αν όμως τα κουβάρια τα ήθελαν για σχοινιά, τότε τα έστελναν στον σκοινοπλοκο.

Ο επαγγελματίας σκοινομπλόκος είχε ένα ειδικό μηχάνημα, που έπαιρνε κλωστή από 4 ή 5 κουβάρια, και με ειδικό σύστημα έστριβε τις κλωστές αυτές και έφτιαχνε σχοινί, διαμέτρου περίπου 4 με 5 χιλιοστά. Στη συνέχεια πέρναγε πάλι από τον σκοινομπλόκο 4 με 5 τέτοια σχοινιά, και έφτιαχνε το χονδρό σχοινί. Εκτός βέβαια από σχοινιά, ο σκοινομπλόκος έφτιαχνε και χονδρούς σπάγκους. Η πληρωμή του σκοινομπλόκου γινόταν ή με σχοινί, ή με τις ίδιες τις ίνες αθάνατου, ή με χρήματα λάδι κλπ.

Ο σκοινομπλόκος ανελάμβανε επίσης ίνες και από μαλλί, από βαμβάκι, ίνες αθάνατου, αλλά και ίνες από φοίνικα, που λεγόταν και τζίβα, και φυσικά ίνες από νταρί.

Άλλες χρησιμότητες του αθάνατου

Ο αθάνατος κάποτε είχε και έχει και σήμερα απίστευτα πολλές άλλες χρήσεις, όπως στην παραγωγή χυμού για επούλωση τραυμάτων, για παραγωγή τσαγιού για εντερικές παθήσεις, τα πολτοποιημένα φύλλα χρησιμοποιούνται για πόνους από ρευματισμούς, πόνους στις αρθρώσεις κλπ.
Ακόμα και τα υγρά από τα άνθη του αθάνατου φτιάχνουν πολλά σκευάσματα ακόμα και τεκίλα!

Οι άνθρωποι όμως της υπαίθρου, συχνή χρήση του αθάνατου έκαναν στην κατασκευή καλυβών. Το μακρύ άνθος του φυτού, επειδή ήταν ευθύ και λείο, πολλές φορές αποξηραμένο χρησιμοποιήθηκε για στύλος σε καλύβες σε φράχτες, για χρήση αντί μεσοδόκι σε στάβλους στη σκεπή, και λοιπά. Αφού έσκαβαν στο χώμα τέσσερις λάκκους στερέωναν εκεί με πέτρες τους τέσσερις στύλους αθάνατου, τους ένωναν με άλλους τέσσερις στην οροφή, και συνέχιζαν έτσι μια καλύβα, που την αποτελείωναν με καλάμια και κλαριά από πλατάνια κυπαρίσσια κλπ.

Άλλη συχνή χρήση ήταν να χρησιμοποιούνται σαν καύσιμη ύλη τα ξερά φύλλα του αθάνατου.

Σε όλους ήταν γνωστό, πως όλα τα ξερά φύλλα του αθάνατο, ήταν ιδανικά για προσάναμμα για τη φωτιά, για να μαγειρέψουν οι γυναίκες στη εξοχή, εν όσο διέμεναν στην καλύβα τα καλοκαίρια.

Έτσι έστελναν τα παιδιά τους να κάνουν ένα βολταράκι μέχρι τους πιο κοντινούς αθάνατους, και να τους φέρουν μια αγκαλιά ξερά φύλλα, ή ξερούς κορμούς του άνθους!

Μια άλλη χρήση του φύλλου του αθάνατου, μικρότερης σημασίας βέβαια, ήταν η χρήση των φύλλων σαν αγωγοί μεταφοράς νερού σε κοντινές αποστάσεις. Κάποιες φορές που έσταζε νερό από κάποιο βράχο, το συνέλεγαν μέσω ενός αγωγός αθάνατου το οποίο το έδινε σε ένα άλλο φύλλο, εκείνο σε άλλο, και τέλος το πήγαιναν όπου χρειαζόταν, είτε σε σημείο να έχουν πρόσβαση οι περαστικοί και να πιούν, είτε σε κάποιο βαρέλι, είτε σε κάποιο καταπότι κλπ.

Κείμενο – φωτογραφίες: Γεώργιος Χουστουλάκης

Ακολουθήστε το Cretanmagazine στο Google News και στο Facebook

Click to comment

Leave a Reply

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Δείτε και αυτά

Life

Εμείς όσοι ήμαστε λάτρεις της φύσης και την παρακολουθούμε στενά, προσέξαμε πως φέτος το 2020 δεν άνθισαν πουθενά οι αθάνατου, με εκείνο το όμορφο...

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Είναι ένα τεράστιο άνθος, όμορφο επιβλητικό και συμπληρώνει την μαγεία της κρητικής υπαίθρου! Ανεβαίνει ψηλά, και πάντα έχει για φόντο του το γαλάζιο του...

People

Ο ήρωας της Κύπρου διέλυσε μόνος του μια ίλη τουρκικών αρμάτων και ένα τάγμα πεζικού Το όνομα του Κρητικού καταδρομέα της Α’ Μοίρας Καταδρομών...