Προσκύνημα στη Μονή τ’ Άι Γιώργη Επανωσήφη

Πενήντα και πλέον χρόνια έχουνε περάσει, από τότε που ήμουνα μαθητής του δημοτικού σχολείου και είχαμε πάει ημερήσια εκδρομή, στον Άγιο Γεώργιο Επανωσήφη – Έκτοτε δεν έτυχε ποτέ να επισκεφτώ αυτό το μέρος

Μεγάλη μου όμως ήταν η επιθυμία, να το επισκεφτώ για μια ακόμα φορά, πού πολύ βαθιά στη μνήμη μου είχε αποκρυσταλλωθεί, η όλη εικόνα του Μοναστηριού.

Η επιθυμία μου αυτή όσο πέρναγε ο καιρός κορυφωνόταν ακόμα περισσότερο και ένα παραπάνω αφ’ ότου γνώρισα από το fb, τον Αγαπητό και Σεβάσμιο, Πάτερ Φώτιο Ζαχαριουδάκη, πού υπηρετεί στη συγκεκριμένη Μονή.

Τελικά ήρθε και αυτή η ευλογημένη μέρα, που ήταν η ημέρα της κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις δεκαπέντε Αυγούστου.

Βρέθηκα εκεί για να παρακαλέσω τον Άγιο Γεώργιο, αλλά και συνάμα την Παναγία, να βρίσκονται πάντοτε και οι δυο τους μαζί, στο προβάδισμα μας!!

Ομολογουμένως βρήκα το Μοναστήρι εντελώς διαφορετικό απ’ ότι το θυμόμουνα, ένεκα των διαφόρων αναβαθμίσεων που έχει δεχτεί τα τελευταία χρόνια!!

Έμεινα άφωνος με την άριστη ανακαίνιση και ανάπλαση της όλης περιοχής!!

Το μοναστήρι

H Μονή Επανωσήφη ή Απανωσήφη είναι μια από τις παλαιότερες Μονές στο Νομό Ηρακλείου, αλλά και στην Κρήτη γενικότερα, αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Υπάγεται στο Μεταξοχώρι. Η θέση της είναι στην επαρχία Μονοφατσίου και η απόστασή της από το Ηράκλειο είναι 31,7 χλμ.
Στο μοναστήρι υπάρχουν σήμερα πολύτιμα κειμήλια, ευαγγέλια, σταυροί με ξυλόγλυπτες παραστάσεις, αργυρό δισκοπότηρο του 1842, άμφια και πολλά άλλα.

Γιορτάζει στις 23 Απριλίου και στις 3 Νοεμβρίου. Απεγράφησαν 24 άτομα το 2001

Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία που αναφέρονται σε κώδικα από τη μονή (1864), που συγκεντρώθηκαν από διηγήσεις και την ιστορική παράδοση, η μονή ιδρύθηκε σε άγνωστο χρόνο, από κάποιο μοναχό Παΐσιο, ο οποίος αρχικά ήταν αδερφός στη Μονή Απεζανών και είχε έλθει σε προστριβές με άλλους μοναχούς.

Αναχώρησε για τη Μονή Αγκαράθου και στο δρόμο αναγκάστηκε να καταλύσει σε μια μικρή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, η οποία βρισκόταν στα κτήματα του φεουδάρχη Λαγγουβάρδου.

Στον ύπνο του είδε όραμα τον Άγιο Γεώργιο να του λέει ότι ήθελε να μείνει εκεί για να του επεκτείνει το ναό.

Ο Παΐσιος έμεινε και τελείωσε την οικοδομή με τη βοήθεια των κατοίκων της περιοχής.

Ο Λαγγουβάρδος είχε δύο μιτάτα, ένα στο Χαράκι, 2 χιλιόμετρα νότια από τη Μονή, και ένα άλλο, στο χώρο της μονής.

Οι βοσκοί που είχε ο φεουδάρχης είχαν το ίδιο όνομα: Σήφης. Για να τους ξεχωρίζει, τους ονόμαζε Απάνω Σήφης και Κάτω Σήφης.

Σε αυτό το προσωνύμιο οφείλει την ονομασία του και το μοναστήρι.

Η μονή αναφέρεται στην Creta Sacra (I, 222) με το όνομα Monasterium Sancti Georgii Mart. Apanosiffi.

Πολλοί αδερφοί της μονής έγιναν αργότερα επίσκοποι Αρκαδίας.

Κατά την Τουρκοκρατία αποτέλεσε σπουδαίο πνευματικό κέντρο όπου εκπαιδεύτηκαν αρκετοί κληρικοί. Παράλληλα, στη μονή λειτουργούσε βιβλιογραφικό εργαστήριο στο οποίο εργάστηκε κατά τα τέλη του 18ου αιώνα ο καλλιτέχνης και βιβλιογράφος Γεώργιος Γουνάλες.

Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, οι Τούρκοι εκτέλεσαν 18 μοναχούς.

Επίσης, το μοναστήρι το επισκέφτηκαν και πολλοί ξένοι περιηγητές, όπως ο Pashley (1834), ο οποίος αναφέρει ότι εκείνη την εποχή είχε 11 μοναχούς.

Από τις αρχές του 20ου αιώνα υπήχθη στην περιφέρεια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης, όπου ανήκει και σήμερα.

Στους αδερφούς της Μονής συγκαταλέγονται οι Μητροπολίτες Σικάγου Ναθαναήλ, Αυστρίας Αρσένιος και ο Επίσκοπος Χριστουπόλεως Μακάριος.

ΟΡΝSΠΛΦΤSΗΕΚΛΣ ΑΝΔΧΘΑΠΤΦΙΓΓΣ
ΤΠSΕΩΕSΤΚΡΙΖΜΤΤτ ΟΙΚΝΣΤΡΣΝΚΡΕ

Εδώ να πούμε ότι μπαίνοντας στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, πάνω ψηλά στην πόρτα υπάρχει μια επιγραφή, που είναι ένα κοντάκιο των εγκαινίων, αλλά δεν έχουν γράψει τα φωνήεντα.
Η συγκεκριμένη φωτογραφία της επιγραφής, συνοδεύει το παρόν δημοσίευμα.
Λέει λοιπόν το κοντάκιον:

”Οὐρανὸς πολύφωτος ἡ Ἐκκλησία, ἀνεδείχθη ἅπαντας, φωταγωγοῦσα τοὺς πιστούς, ἐν ᾧ ἑστῶτες κραυγάζομεν, Τοῦτον τὸν Οἶκον, στερέωσον Κύριε”

Από την πρώτη λέξη, ουρανός, γράφουν ΟΡΝΣ

Ο τάφος του Μηλιαρά

Έξω από την εκκλησία υπάρχει και ο τάφος του Μηλιαρά από την Έμπαρο.

Η συγκεκριμένη φωτογραφία του τάφου, συνοδεύει το παρόν δημοσίευμα.

Ο μύθος ή ας πούμε ο θρύλος, θέλει ν’ αρρωσταίνει πολύ βαριά ο Μηλιαράς.

Ο Μηλιαράς που μέχρι τότε ήταν βοσκός με πολλές αίγες και τράγους, έρχεται στον Άγιο Γεώργιο Επανωσήφη και στέκεται μπροστά στην εικόνα του Αγίου και προσεύχεται, λέγοντας μεταξύ άλλων στην προσευχή του:

– Ω Άγιε Γεώργιε θαυματουργέ, κάνε το θαύμα σου να γίνω καλά και εγώ στη γιορτή σου, στις 23 Απριλίου, θα σου φέρω τριάντα από τους καλύτερους τράγους από το κοπάδι μου!!

Ο Άγιος Γεώργιος εισάκουσε τον Μηλιαρά και τον έκαμε πλήρως καλά!!

Μετά όμως που έγινε ο Μηλιαράς καλά, σκέφτηκε πονηρά και λέει:

– Μ’ έκανε που μ’ έκανε ο Άγιος Γεώργιος καλά, αλλά δεν θα του πάω εγώ τους καλύτερους τράγους από το κοπάδι μου, μονό θα τους κρατήσω για δικού μου και θα του πάω τριάντα πιο δεύτερους, μα το ίδιο θα μου το λογαριάσει ο Άγιος!!

Στις 23 τ’ Απρίλη, ημέρα γιορτής του Αγίου, παίρνει τους τριάντα πιο δεύτερους τράγους και τους πάει στο μοναστήρι και τους παραδίδει στον ηγούμενο.

Την ώρα όμως εκείνη, είχαν φύγει από το κοπάδι του, οι τριάντα πιο καλοί τράγοι και φτάνουν μόνοι τους στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, ενώ οι τριάντα πιο δεύτεροι που είχε φέρει αυτός, έφυγαν και γύρισαν στο κοπάδι του!!

Επιβεβαιώνοντας με αυτό το τρόπο ότι, τον Άγιο δεν τον κοροϊδεύουμε ποτέ.

”Αγιού κερί μη τάξεις και κουζουλού κουλούρι”, λέει η παροιμία.

Ο θρύλος θέλει να μένει, ο Μηλιαράς, εκείνο το βράδυ, στο μοναστήρι.

Το βράδυ βλέπει κάποιους καλόγερους, να κουβαλούν νερό με τα σταμνιά.

Τότε ρωτά ο Μηλιαράς τον Ηγούμενο:

– Μα γιάντα κουβαλούν με τα σταμνιά, οι καλόγεροι, νερό;;

– Μα εφ’ όσον δεν έχουμε εδώ κοντά να πιούμε, το κουβαλούν από μακριά.

Δεν έχομε άλλη επιλογή, απαντά ο Ηγούμενος.

Το βράδυ όμως που κοιμήθηκε ο Μηλιαράς εκεί στο μοναστήρι, είδε στο όνειρο του τον Άγιο Γεώργιο και του είπε:

”Το πρωϊ που θα σηκωθείς, να πεις στον Ηγούμενο, να σκάψουν μπροστά από την εκκλησία και θα βρουν στα δυο μέτρα το νερό!!
Όπως και έγινε. Σκάψανε και βρήκανε το πολυπόθητο νερό στα δυο μέτρα, που από αυτό πίνουν μέχρι και σήμερα!!

Πηγή: Πάτερ Φώτιος Ζαχαριουδάκης και Ιωάννης Βολανάκης αρχαιολόγος
Επεξεργασία – διατύπωση – φωτογραφικό υλικό: Φανούριος Ζαχαριουδάκης