Το όνομα του φαραγγιού Αγιοφάραγγο οφείλεται στο ότι χρησιμοποιήθηκε από πολλούς ερημίτες που ασκήτευαν εδώ λόγω της απομόνωσης που προσφέρει από τις κατοικημένες περιοχές της Κρήτης
Σύμφωνα με το θρύλο, 300 ερημίτες ζούσαν εδώ σε συνθήκες απόλυτης απομόνωσης του ενός από τον άλλο. Συναντιόταν μόνο μια φορά το χρόνο στο «Γουμενόσπηλιο» κι εκεί αφού μετριόντουσαν έβλεπαν πόσοι είχαν πεθάνει τον προηγούμενο χρόνο.
Κατηφορίζοντας το φαράγγι και 250μ. περίπου πριν φτάσουμε στην παραλία βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αντωνίου που υπήρξε μοναστήρι και το κέντρο του ασκητισμού της περιοχής, αφού σ’ αυτόν πρέπει να έκαναν όλες τις τελετουργίες της χριστιανικής λατρείας. Η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου πιστεύεται ότι έχει ανακαινιστεί τρεις φορές για να πάρει τη σημερινή της μορφή.
Κατ’ αρχήν ήταν ένα μικρό εκκλησάκι σε μια μικρή σπηλιά μέσα στο βράχο αλλά καθώς περνούσαν τα χρόνια και μεγάλωνε ο αριθμός των ασκητών χρειαζόταν μεγαλύτερη εκκλησιά γι’ αυτό και την μεγάλωσαν. Για τρίτη και τελευταία φορά ανακαινίστηκε ή μεγάλωσε κατά τον 14ο ή 15ο αιώνα και έτσι διατηρείται μέχρι σήμερα. Είναι αρίστης τεχνικής αρχιτεκτονικής και είχε τοιχογραφηθεί αλλά λόγω του ότι βρίσκεται κοντά στην θάλασσα οι τοιχογραφίες καταστράφηκαν.
Έξω από την εκκλησία υπάρχει ένα πηγάδι από το οποίο προμηθεύονταν το νερό τους οι ασκητές καθ’ ότι δεν υπάρχει εκεί κοντά καμιά πηγή, ενώ νότια από την εκκλησία πάνω σ’ ένα μικρό ύψωμα βρέθηκε συλημένος κυκλικός θολωτός μινωικός τάφος που δείχνει την ανθρώπινη παρουσία από την Μινωική εποχή. Κατηφορίζοντας από την Εκκλησία για την θάλασσα στην αριστερή πλευρά και σε μικρή απόσταση από την εκκλησία υπάρχει ο Γουμενόσπηλιος.
www.cretanbeaches.com