Τα οργανωμένα σαμποτάζ των ομάδων του Πετρακογιώργη

Mια μαρτυρία του Μαραγκομύρο

Ο μάρτυρας των γεγονότων Μύρωνας Μ. Μαραγκάκης ή Μαραγκομύρος, 94 χρόνων σήμερα, μας αναφέρει ότι, τον Γενάρη του ’43, είχε δοθεί εντολή από τον αρχηγό και ιδρυτή της ομάδας αντίστασης Γεώργιο Πετράκη ή Πετρακογιώργη, προς όλες τις ομάδες αντίστασης, να χτυπούν Γερμανούς με διάφορα μικρά σαμποτάζ σε όλη τη περιοχή Μεσαράς. Η εντολή του καπετάν Πετρακογιώργη ήταν σαφής στους αντάρτες του βουνού, αλλά και σε όσους η δράση τους ήταν μέσα στα χωριά:
-Να κάνετε εφόδους νύχτα και να ρίχνετε μπαλωθιές όπου υπάρχουν Γερμανοί σε καταυλισμούς, ώστε να πάρουν το μήνυμα, πως παντού υπάρχουν οργανωμένοι αντάρτες, και όχι μονάχα στο βουνό!
Η εντολή του καπετάνιου αφορούσε όλα τα άτομα που ήταν σε οργανώσεις, σε όλα τα χωριά της Μεσαράς, να αναλάβουν τα σαμποτάζ αυτά εναντίων των Γερμανών.
Αυτό δεν το έκανε τυχαία ο Πετρακογιώργης. Ήταν σχέδιο της εγγλέζικης κατασκοπίας, και απώτερος σκοπός, να καθηλωθούν όσο γίνεται περισσότερο χρόνο αλλά περισσότερες δυνάμεις στρατού Γερμανών στη Κρήτη, αλλά και να απασχολούνται στο νησί, ώστε να μην σταλούν άμεσα σε Αίγυπτο Συρία και Κύπρο, που ήταν τα αρχικά σχέδιά τους.

«Κάθε χωριό και μια ενέργεια»!

Έτσι σε κάθε χωριό υπήρχαν μικρές ομάδες εντός του χωριού, που έπρεπε να κάνουν κάθε τόσο και από μια ενέργεια εις βάρος των Γερμανών. Σκοπός τους, εκτός να συγκεντρώνουν τρόφιμα και ρουχισμό για τους αντάρτες του Πετρακογιώργη στο βουνό, ήταν και να πηγαίνουν τη νύχτα σε καταυλισμούς Γερμανών, ή όπου έβλεπαν διερχόμενο όχημα και να ρίχνουν πέντε με δέκα πυροβολισμούς στον αέρα κρυφά. Έτσι με αυτόν τον τρόπο τρόμαζαν τους Γερμανούς, και όχι μονάχα δεν έδιωχναν στρατό και πυρομαχικά προς τη Μ Ανατολή, αλλά κρατούσαν όλο και περισσότερη δύναμη καθηλωμένη στη Κρήτη, από αυτόν ακριβώς τον φόβο των ανταρτών! Το σχέδιο πήγαινε πολύ καλά και πράγματι γινόταν συχνοί τέτοιοι πυροβολισμοί παντού και σε καθημερινή βάση, σε σημείο που δεν τους άφηναν σε ησυχία!

Η ομάδα του Ιωάννη Νικολακάκη στη Γαλιά

Πολύ σπουδαίο ρόλο έπαιξε τότε και το χωριό Γαλιά, γιατί είχε ατρόμητα παλληκάρια για την επίτευξη του σκοπού αυτού, και όχι μόνο! Πάνω σε αυτή την βάση, γινόταν πράγματι μεγαλύτερης ή μικρότερης έκτασης σαμποτάζ στην ευρύτερη περιοχή της Μεσαράς από Γαλιανούς. Ο υπεύθυνος της Γαλιανής ομάδας Νικολακογιάννης Ιωάννης (Νικολακογιάννης), έστελνε συχνά άτομα για μικρά κυρίως σαμποτάζ, με πυροβολισμούς, χωρίς βέβαια θύματα Γερμανών. Η Γαλιανή ομάδα διέθετε και κάποιο οπλισμό φυσικά και ασύρματο,τα οποία έκρυβαν σε ένα κούμο (κοτέτσι) , δίπλα στου Ιωάννη Παπαδάκη ή Παπαδογιαννάκο το σπίτι.
Σε αποστολές ο Νικολακογιάννης απέφευγε να στέλνει παντρεμένους, προτιμούσε ελεύθερους χωρίς υποχρεώσεις για ευνόητους λόγους. Σπουδαία δε προθυμία για κάποιες αποστολές έδειξε τότε ο και Φαραγκλουλιτάκης Γεώργιος ή Σκουτελογιώρης. Ειδοποιούσε κάθε φορά τους αντάρτες όταν ερχόταν Γερμανοί, και βοηθούσε στο να φυγαδεύονται Άγγλοι στρατιώτες στα νότια παράλια. Μικρές υπευθυνότητες στο να ειδοποιούν πότε ερχόταν Γερμανοί στη Γαλιά, είχαν αναλάβει και τα νεαρά τότε παιδιά του χωριού!
Το Γαλιανό στρατηγείο ήταν συνήθως το καφενείο – πρώην φουρνόσπιτο του Λευτέρη του Γαλιανού, που και ο ίδιος πολλές φορές προσέφερε τις υπηρεσίες του σαν σπουδαίο και γενναίο παλικάρι. Εκεί στο καφενείο του πήγαιναν ή τα μικρά παιδιά ή ο Σκουτελογιώργης και τους ειδοποιούσαν πότε έρχονται οι Γερμανοί στο χωριό, για να πράξουν ανάλογα. Αυτό, το πότε ερχόταν Γερμανικά οχήματα, το καταλάβαιναν εύκολα και από το ειδικό γαύγισμα που έκανα τα σκυλιά της ευρύτερης περιοχής, ήδη από πολύ νωρίς, και προλάβαιναν να κρύψουν άτομα ή να φυγαδεύσουν.
Η διαδρομή για κρυψώνες ήταν, πρώτα ο στάβλος – αχυρώνας του Δράκο στα Δρακακιανά, από εκεί το σπήλαιο του Αγίου Γερασίμου που ήταν λίγο πιο πάνω. Το σπήλαιο ή «σπήλιος» ήταν και είναι και σήμερα παλιός σπηλαιώδης ναός. Τότε είχε βράχο μπροστά στην στενή είσοδό του, και ήταν τέλειος κρυψώνας! Από εκεί τους φυγάδευαν ή στο βουνό αν ήταν αντάρτες, ή στα νότια παράλια αν ήταν Εγγλέζοι.
Μια τέτοια Γαλιανή ομάδα πέντε ατόμων έστειλε ο Νικολακογιάννης ένα βράδυ στον καταυλισμό των Γερμανών στο Καστέλι, για να ρίξουν άσκοπους πυροβολισμούς χωρίς συγκεκριμένο στόχο, απλώς να τους δείξουν ότι παντού και ανά πάσα στιγμή υπήρχαν ομάδες ένοπλες που τους περιζώνουν, και στο χέρι τους είναι αν θέλουν και να τους σκοτώσουν όλους! Εκεί στον καταυλισμό αυτόν, φύλασσαν τα πυρομαχικά τους οι Γερμανοί, πριν αρχίσουν να τα κουβαλούν στον Λαβύρινθο, όπου βρισκόταν ακόμα στο στάδιο του καθαρισμού. Όπου υπήρχαν λοιπόν Γερμανοί, υπήρχαν και πολλά κιβώτια πάνω σε άλλο με πυρομαχικά, δηλαδή οβίδες σφαίρες οπλοπολυβόλων χειροβομβίδες κλπ. Αναγκαστικά στον καταυλισμό τους στο Καστέλι, μια ομάδα Γερμανών, έμεναν σε σκηνές για να φυλάνε τον οπλισμό τους. Πέρασε λοιπόν νύχτα από εκεί κοντά η ομάδα με τους πέντε Γαλιανούς αντάρτες, και πυροβολούσαν τους Γερμανούς προς εκφοβισμό, χωρίς να θέλουν να τους σκοτώσουν. Οι Γερμανοί πάντως μετά και από αυτό το γεγονός, πανικοβλήθηκαν αρκετά ώστε αναγκάστηκαν και έφυγαν προσωρινά από εκεί και έμεναν για λίγο στο χωριό Καστέλι. Βεβαίως μετά δυο μέρες επανήλθαν, πιθανόν να ήταν Αυστριακοί μισθοφόροι. Άλλη φορά ο Νικολακογιάννης έστειλε τρία άτομα στη περιοχή Αμπελούζου. Ο ένας εκ των τριών ήταν ο Στάθης Εμμ Χουστουλάκης 18 χρόνων τότε, ο άλλος ήταν ο Νικόλαος Φανουράκης γιος του Ντεντραφυλλονικολή, ο άλλος δεν τον θυμάται. Σκοπός και πάλι να προξενήσουν απλώς αναστάτωση σε διερχόμενα Γερμανικά οχήματα από τον κεντρικό δρόμο.
Κρύφτηκαν λοιπόν τη νύχτα κάπου στον Αμπελούζο, και έριξαν μερικούς πυροβολισμούς σε γερμανικό διερχόμενο όχημα από τον κεντρικό δρόμο. Και πάλι χωρίς να επιδιώξουν να υπάρξουν θύματα. Κι όμως με όλα αυτά οι Γερμανοί στρατιώτες τρόμαζαν, γιατί δεν ήξεραν πότε και από πού θα τους έρθει η μπάλα!

Το σαμποτάζ με την κοπή καλωδίων του τηλεφωνικού δικτύου

Άλλη φορά πάλι ο Νικολακογιάννης έστειλε μικρή ομάδα τριών ατόμων Γαλιανών σε αποστολή να κόψουν τα τηλεφωνικά καλώδια του ΟΤΕ που πήγαιναν από Μοίρες προς Τυμπάκι. Για τη δουλειά αυτή διάλεξε τον Μαραγκάκη Γεώργιο ή Μαραγκογιώργη, τον Νικόλαο Πετράκη (Πετρονικολή), και εκείνοι πήραν μαζί τους για βοηθό, και τον μικρό τότε αδερφό του Μαραγκογιώργη τον Μύρωνα Μαραγκάκη (Μαραγκομύρο), περίπου 15 χρόνων τότε, που μας διηγείται και τις ιστορίες αυτές όλες.
Τα σύρματα του ΟΤΕ τα οποία ανέλαβαν να πάνε να κόψουν, ήταν στην περιοχή Ξεροκάμπια, όπου ακολουθούσαν την παράλληλη πορεία του Φανερωμιανού δρόμου, και θα τα έκοβαν στο ύψος της Κλυβιανής. Πήραν λοιπόν ένα μουλάρι από του Βολικού, μια πένσα, ένα σχοινί και ένα σάρακα (πριόνι) και ξεκινώντας από τη Γαλιά, πήγαν εκεί νύχτα, αλλά όχι από τον κανονικό δρόμο. αλλά μέσα από χωράφια. Σαν φθάσανε στο συγκεκριμένο σημείο, ο νεαρός τότε Μύρος, το σχοινί που είχαν μαζί τους, το έδεσε τεχνηέντως στα πόδια του, και με αυτό γάντζωνε σαν αίλουρος πάνω σε κάθε στύλο! Φυσικά ανέβαινε με τόσο μεγάλη ευλυγισία και ευκολία, όπως θα βλέπαμε στα ντοκιμαντέρ να ανεβαίνει σε δένδρο μια μαϊμού!
Έφθανε στο ύψος που ήταν τα σύρματα, και με τη πένσα ο Μύρος τα έκοβε ένα – ένα, ενώ παράλληλα όση ώρα τα έκοβε, οι άλλοι από κάτω είχαν αρχίσει ήδη και πριόνιζαν με τον σάρακα τον κάθε στύλο! Έκοψαν έτσι τα καλώδια από πέντε – έξη στύλους, και φυσικά έριξαν κάτω και τους ίδιους τους στύλους! Τους φόρτωσαν έπειτα τάκα – τάκα στο μουλάρι και τους πήγαν στη Γαλιά. Έχωσε ο Γιώργης τους στύλους στα χαντάκια που είχε σκάψει, και που προοριζόταν για θεμέλια του σπιτιού του, που είδη το είχε ξεκινήσει. Οι στύλοι του ΟΤΕ ήταν τότε λεπτοί και όχι ιδιαίτερα ψηλοί. Ο κάθε ένας ζύγιζε περί τα 20 κιλά. Ο Γιώργης τους έθαψε εκεί προσωρινά, κι αργότερα τους στύλους αυτούς τους χρησιμοποίησε και σαν μεσοδόκια στο σπίτι του. Κάποια στιγμή μετά από αυτό, οι Γερμανοί έβαλαν τους εργάτες στις αγγαρείες και έσκαψαν βαθύ χαντάκι και πέρασαν πλέον υπόγεια τα καλώδια τηλεφώνου.

Το χτύπημα του Γερμανικού καταυλισμού στους «Εφτά Πόρους»

Οι Γερμανοί είχαν οχυρωματικά έργα και πολυβολεία από την Αγία Γαλήνη και σε όλα τα υψώματα μέχρι το ύψωμα Εφτά Πόρους. Τα πυροβόλα και τα κανόνια τους ήταν και αυτά σε χωμάτινα πολυβολεία σκαμμένα στη γη και καμουφλαρισμένα, ίσα – ίσα στην επιφάνεια του εδάφους ήταν μονάχα οι κάνες τους, στραμμένες όλες προς τη θάλασσα. Σε αυτά τα σημεία υπήρχαν ένοπλες δυνάμεις με πυρομαχικά, και ο σκοπός των Γερμανών ήταν να αποτρέψουν μια πιθανή θαλάσσια απόβαση από εγγλέζικα πλοία. Σε αυτή την οριογραμμή, εκτός από τα πολυβολεία, είχαν σκάψει τη γη, και είχαν θάψει και μεγάλες μεταλλικές δεξαμενές 20 τόνων η κάθε μια με καύσιμα. Ήταν μυστικές οι θέσεις τους και κανείς δεν τις ήξερε παρά μονάχα οι εργάτες που είχαν δουλέψει εκεί. Αυτές μετά που έφυγαν οι Γερμανοί, οι εργάτες τις μαρτύρησαν, και ο Πετρακογιώργης έβαλε το φορτηγό του με τους εργάτες του, τις ξέθαψαν, και τις χρησιμοποίησε στο εργοστάσιο του (πυρηνελαιουρείο) στις Μοίρες.
Μια ομάδα του Πετρακογιώργη με υπεύθυνο επικεφαλής πιθανόν τον Γεώργιο Καργάκη ή Ψαρογιώργη, ανάλαβε να κάνει εκεί σε κάποιον καταυλισμό σαμποτάζ. Η ομάδα πήγε νύχτα και χτύπησε τον γερμανικό καταυλισμό στο ύψωμα στην τοποθεσία «Εφτά Πόρους». Κατάφεραν και ανατίναξαν αυτοκίνητα και πυρομαχικά, και σκότωσαν και καμιά τριανταριά Γερμανούς στρατιώτες που ήταν εκεί.

Κείμενο: Γεώργιος Χουστουλάκης